Slučaj Skripalj: Šta bi mogli biti motivi trovanja

Slučaj bivšeg dvostrukog agenta Sergeja Skripalja, koji je zajedno s njegovom kćerkom otrovan u britanskom gradu Salisburyju, aktueliziran je nakon što je češki magazin Respekt objavio da se Skripalj sastajao s nekoliko obavještajnih službi u Evropi i londonski The Guardian smatra da u tome treba tražiti motiv za njegovo trovanje.

Skripalj je bio redovni gostujući predavač u SAD-u i Evropi najmanje deset godina na univerzitetima i vojnim akademijama te u drugim organizacijama koje su bile zainteresirane za obavještajne poslove, piše Radio Slobodna Evropa.

“Prema saznanjima češkog časopisa Respekt, Skripalj je Prag posjetio 2012. godine i razgovarao je s češkom obavještajnom službom. Obavijestio je službenike osiguranja o metodama špijuniranja koje koristi Kremlj, a sastanak je opisan kao “koristan,” piše Guardian.

Londonski dnevnik ocjenjuje da ove tvrdnje mogu pomoći u rasvjetljavanu slučaja trovanja Skripalja i njegove kćerke Julije prije deset sedmica u Salisburyju i podsjeća da su bili otrovani novičokom, smrtonosnim nervnim agensom koji je razvijan u Sovjetskom Savezu, zbog čega je britanska Vlada to okarakterizirala kao rusku tajnu operaciju.

“Ruska vlada i njena ambasada u Londonu žestoko su reagirale na ove tvrdnje. Oni su ukazali na činjenicu da je Skripalj, visoki oficir u GRU, ruskom vojnom obavještajnom sektoru, bio zatvoren zbog špijuniranja za Britance, a kasnije je i pomilovan. Razmijenjen je u špijunskoj razmjeni 2010. godine i od tada stanuje u Velikoj Britaniji,” objavljuje britanski dnevnik.

Guradian prenosi i riječi penzionsianog agenta češke obavještajne službe koji kaže da je jasno da je Skripalj sarađivao s britanskim službama prije toga, kao i da su veze između tajne obavještajne službe MI6 i čeških obavještajnih službi toliko dobre da je normalno da su Britanci spremni da ga ustupe češkim službama.

Šta krije Skripaljev boravak u Pragu i Estoniji?

New York Times izvještava da je, pored Češke Republike, Skripalj posjetio i Estoniju 2016. godine kako bi se susreo s lokalnim obavještajcima.

“Takve posjete nisu bile ni nezakonite ni neuobičajene za dezertere. Međutim, one su značile da se Skripalj sastao sa službenicima obavještajnih službi koji su radili na spriječavanju ruskih operacija u Evropi, što otvara mogućnost da je njegovo trovanje bilo čin odmazde,” kaže uticajni dnevnik.

“Skripalj je bio toliko koristan da su češki obavještajci nastavili da se susreću s njim,” prenosi list tvrdnje anonimnog zvaničnika.

Za razliku od toga, zvaničnici su bili oprezniji kada je riječ o posjeti Skripalja Estoniji, a jedan je to opisao kao “vrlo osjetljivu informaciju”.

New York Times ocjenjuje i da su odnosi Rusije s Estonijom i Češkom Republikom, dvije bivše zemlje komunističkog bloka, pod teretom naslijeđa hladnog rata.

List dodaje i da je razmjena znanja i iskustava često jedini način za zaradu bivših špijuna, i podsjeća da za te slučajeve, na primjer, britanska Vlada daje malu stipendiju, što često izaziva nezadovoljstvo.

O slučaju Skripalj i šef MI5

Za to vrijeme od šefa britanske obavještajne službe MI5 Andrew Parker stiže ocjena da je Rusija kriva zbog “ciljanog” trovanja nervnim agensom Skripalja i njegove kćerke Julije.

Rusija nastoji “štetnim aktivnostima” da potkopa evropske demokracije, rekao je on.

“Parker je optužio Kremlj za “očito kršenje međunarodnih pravila” zbog napada,” piše BBC.

On je to naveo u svom govoru na sastanku šefova evropske sigurnosti u Berlinu, a ujedno i dodao da evropske obavještajne agencije moraju da se oslone na “zajedničku saradnju više nego ikada”.

Times: Parker zabrinut zbog ruske prednosti

Britanski list The Times ističe činjenicu da šef MI5 Andrew Parker prvi put kao šef britanske obavještajne službe govori o slučaju Skripalj.

“Napad u Salisburyju bio je posljednji u nizu agresivnih poteza koji su uznemirili britanske zvaničnike, od aneksije Krima do hakovanja Demokratske stranke u pokušaju da utječe na američke izbore,” navodi The Times i podsjeća da je Parker, koji je na čelu MI5 od 2013. godine, incident u Salisburyju opisao kao “namjernu i ciljanu štetnu aktivnost,” zbog čega bi Rusija mogla postati “još izolovanija”.

The Times dodaje da Parkerov govor dolazi zbog zabrinutosti da je Rusija iskoristila prednost u informacionom ratu, uz zajedničko ćutanje britanskih službi sigurnosti i agencije za sprovođenje zakona koji zajedno istražuju napad.

“Rusija je više puta odbacila tvrdnje da je umiješena u napad u Salisburyju, a proruske medije i društvene mreže preplavila je s oko 20 teorija zavjera,” zaključuje The Times.

Istraga na čekanju

Financial Times piše da više od dva mjeseca nakon pokušaja ubistva bivšeg ruskog dvostrukog agenta Sergeja Skripalja i njegove kćerke Julije, protivteroristička policija i Služba sigurnosti nisu identifikovali osumnjičene.

List podsjeća i da je Velika Britanija saopćila da ima obavještajne podatke koji ukazuju na to da je napad koji se dogodio 4. marta, a koji uključuje nervni agens iz grupe novičok, provela Rusija.

“Ovaj incident je doveo do naglog pogoršanja odnosa između Zapada i Moskve, s više od 20 zemalja i NATO-om koji su se pridružili Velikoj Britaniji u protjerivanju 150 ruskih diplomata,” dodaje list.