Putin kao profiter Brexita

Zvanične ruske reakcije na Brexit biće diplomatske, ali iza kulisa Kremlja vlada veliko slavlje. Jer sada će Evropska unija biti zabavljena o sopstvenom jadu, komentariše Ingo Mantojfel, urednik redakcije DW na ruskom.

U pobjednike britanskog referenduma ne spadaju samo Nigel Farage i drugi evroskeptični političari širom Evropske unije, poput Geerta Wildersa u Holandiji i Marine Le Pen u Francuskoj. I ruski predsjednik Vladimir Putin spada u profitere od referenduma na kojem je odlučeno o Brexit.

Doduše, malo je vjerovatno da će se od Putina ovim povodom čuti trijumfalni govor. Previše je jaka njegova uloga međunarodnog državnika, koju se trudi da igra reagujući diplomatski i umjereno. Ali kroz medije koje kontroliše Kremlj kolaće zluradost i krokodilske suze zbog Brexita. Jer ruski mediji odavno predstavljaju Evropsku uniju u negativnom svjetlu, kao Uniju koja samo što se nije raspala.

Putinova „populistička internacionala“

Želja Britanaca da istupe iz EU mnoge Ruse podsjeća na raspad Sovjetskog Saveza. Istina, britanska odluka je istorijski rez. No ona neće dovesti do potpunog kolapsa državnog i ekonomskog uređenja u EU kao što je to bio slučaj tokom raspada SSSR-a. Tu istinu gledaoci ruskih televizija ne mogu da čuju, njima propagandisti Kremlja prenose bapske priče o toj raspaloj Evropi. Time treba odvući pažnju ruske publike od sopstvene krize i učvrstiti monopol moći činovničke elite u Moskvi.

Ruska politika se ne može označiti uzrokom jačanja populističkih raspoloženja u Evropi ili u Sjedinjenim Državama koje zaokuplja uspon Donalda Trumpa. Razlozi za to su kompleks demografskih, političkih i socijalno-ekonomskih činilaca. No Kremlj je prethodnih godina vidno pojačao napore da podrži populističke grupacije po pravilu kritične prema EU. Bilo je tu svačega, od kredita jedne rusko-češke banke koji je dobio Nacionalni front Marine Le Pen do krajnje naklonjenog izvještavanja ruskih medija namijenjenim inostranstvu o britanskom UKIP-u Nigela Faragea i podrške (za sada neuspjeloj) nezavisnosti Škotske.

Jačanjem populističkih tendencija u Evropi – uglavnom desnih, ali sve više i lijevih – treba podrivati stabilnost i funkcionalnost Evrope. Logika je sljedeća: što više nejedinstva u Evropi, to veće šanse za Rusiju da isposluje za sebe bolji dil s Briselom. Trenutno se to prije svega tiče ublažavanja evropskih sankcija.

Ispunjen maksimalni cilj

Odlukom za Brexit je praktično ispunjen maksimalni cilj ruske spoljne politike u Evropi – da se EU narednih godina bavi prevashodno sobom. Proširenje EU trenutno je nezamislivo. Loša vijest za Ukrajince, Moldavce ili Gruzijce glasi da je proširenje EU na postsovjetske ili balkanske države odgurnuto daleko, daleko na horizont. Teško je zamisliti da će uskoro uslijediti čak i ukidanje viznog režima za građane Ukrajine ili Gruzije.

Evropska perspektiva Ukrajine, Moldavije i Gruzije je, dakle, pokopana do daljeg. Iako niko u Evropskoj uniji neće smjeti da to glasno izgovori, ove zemlje će posredno ponovo biti gurnute u ono što u Rusiji razumiju kao svoju „zonu uticaja“. Time ruski predsjednik Putin svakako spada u pobjednike referenduma.