Jesu li Jevreji u Evropi dobrodošli?

Ministar spoljnih poslova Vatikana, nadbiskup Pol Galager se u video obraćanju na 46. sjednici Savjeta za ljudska prava Ujedinjenih nacija u Ženevi požalio da su tokom pandemije narušena osnovna prava na vjerske slobode. Određene mjere koje su preduzete za zaštitu zdravlja ometaju slobodno praktikovanje ljudskih prava. On time ukazuje na bolnu tačku koja pogađa sve vjerske i religiozne zajednice širom svijeta, prenosi DW.

Ali, sve veće restrikcije protiv osnovnih prava na vjerske slobode, nažalost nisu novi fenomen. Ovaj negativan trend je bio prisutan i prije izbijanja pandemije korona virusa. Ali, pod plaštom pandemije samo je dodatno ojačan. Jevrejska zajednica u Evropi je zbog toga veoma zabrinuta. To stavlja na kocku njenu buduću održivost.

SAD pomno posmatraju Evropu

Dok je Evropa više od jedne dekade u permanentnom kriznom modusu i zauzeta sama sobom, i gubi iz vida krilaticu na koju se često poziva „ujedinjeni u različitosti“, za to vrijeme je kontinent ponovo pomno posmatran sa druge strane Atlantika. Prošlog mjeseca je Kara Mekdonald, zamjenica državne sekretarke Stejt departmenta, odgovorna za demokratiju i ljudska prava, na sastanku eksperata Organizacije za evropsku bezbijednost i saradnju (OEBS) govorila o planovima Bajdenove administracije za suzbijanje antisemitizma.

Dobra vijest: kao što se i očekivalo, pojačaće svoj rad protiv antisemitizma, kao što je to definisala Međunarodna aliijansa za sjećanje na Holokaust širom svijeta. Bilo je izvanredno to što je govorila o jevrejskom životu danas – a ne o prošlosti. E tu bi Evropa trebalo da naćuli uši.

Adresirajući na Evropu, naglasila je da je održivost jevrejskih zajednica ugrožena u čitavom nizu zemalja – izdavanjem ili razmatranjem zabrana religioznih rituala poput klanja životinja ili obrezivanja muškaraca. Jedno je zalagati se politički protiv zaboravljanja prošlosti. A drugo – i tu je Mekdonald bila jasna – jevrejski život je u sadašnjosti mnogo snažnije ugrožen ograničenjima mogućnosti praktikovanja njihove religije.

Kada je vrijednost životinjskog života iznad ljudskog

Živjeti u današnjem vremenu znači – dopustiti slobodu religija i vjerskih bogosluženja. Evropski sud je u decembru 2020. donio odluku, da je u belgijskim provincijama Flandriji i Valoniji zabrana klanja, religioznog i humanog klanja životinja radi konzumiranja, opravdana evropskim pravom.

Ova presuda ne stavlja samo životinjski život iznad ljudskog, već ugrožava jevrejskoj zajednici u Belgiji mogućnosti da živi svoju religioznu svakodnevicu. Ograničenost pristupa košer mesu i proizvodima od košer mesa, kao i diskusija o obrezivanju muške djece, koja se vodi u Danskoj, Finskoj i Islandu, čini jevrejski život nemogućim. To je zapravo isto što i zabrana jevrejskog života. Je li to ono što se želi dopustiti u jednoj Evropi raznolikosti? Evropa obećava slobodu svima – ali dešava se suprotno od onog što stalno tvrdi.

Bezvrijedna objašnjenja

Evropski političari stalno govore kako treba da se poštuje i cijeni jevrejski život. Ali, sva ova objašnjenja su bezvrijedna i licemjerna, posebno kada se izgovaraju na memorijalnim ceremonijama poput Međunarodnog dana sjećanja na Holokaust, koji se obilježava krajem januara. Ako evropski političari misle ozbiljno, morali bi da zaustave donošenje ovih zakona protiv religije. Pri tom je Evropa jedini kontinent na kojem se sprovode ovako opasne incijative.

Zato je govor gospođe Mekdonald toliko važan, jer ona naglašava da prevazilaženje antisemitizma ne znači samo priznati stvari koje su se događale u prošlosti, već i stvaranje prilika za jevrejski život u budućnosti. Evropa mora da se ugleda na primjer Sjedinjenih Država i njihovih principa, kojima se jevrejskom stanovništvu omogućava ispovijedanje svoje vjere.

Pijeteći egzodus

Mi želimo od evropskih političara da vidimo hrabre i pozitivne mjere, koje poštuju i jačaju jevrejski život i zaustavljaju prijeteći egzodus. A egzodus nije pretjerivanje već realnost. Mnogi Jevreji su u posljednjoj deceniji napustili svoje evropske domovine, jer se u njima više nisu osjećali dobrodošlim. Razlog su sve učestaliji antisemitski napadi, ali i ograničavanja religioznih sloboda.

Gostujući komentar vrhovnog rabina Pinhasa Godlšmita, koji je od 2011. predsjedavajući Evropske rabinske konferencije.