Trinaest članica EU traži proširenje na Zapadni Balkan

Među zemljama članicama Evropske unije cirkuliše takozvani “non-paper”, u kojem se nastoji da se potvrdi napismeno da je proširenje Zapadnog Balkana i dalje kredibilna opcija.

Radio Slobodna Evropa (RSE) ima uvid u nacrt ovog dokumenta gde se, između ostalog, podvlači da EU treba da ispuni svoju nedvosmislenu posvećenost evropskim integracijama Zapadnog Balkana, te da “ne postoji ‘plan B’”, za Zapadni Balkan.

“Non-paper” je inače neformalni dokument koji se uglavnom iznosi u zatvorenim pregovorima unutar institucija EU, posebno u Vijeću ministara i ima za cilj postizanje dogovora o nekom spornom političkom pitanju.

Prema saznanjima RSE, inicijativu za ovaj “non-paper” je pokrenula Poljska, a podršku za ovaj dokument je potvrdilo 13 članica EU koje su uglavnom iz Centralne i Istočne Evrope, odnosno zemlje koje pripadaju grupi “novijih članica”.

Među državama koje su podržale ovu inicijativu nalaze se Baltičke zemlje (Estonija, Latvija i Litvanija), Višegradska grupa (Češka, Mađarska, Poljska i Slovačka), Slovenija i Hrvatska, a očekuje se potvrda i iz Bugarske.

Takođe se saznaje da se pokušava pridobiti što veća podrška za ovaj dokument prije ministarskog sastanka koji će biti održan 18 juna. Inicijator nastoji da se dokument usvoji u obliku zajedničke deklaracije EU ministara.

Prije svega se putem ovog dokumenta traži da se potvrdi otvaranje pristupnih pregovora sa Albanijom i Sjevernom Makedonijom već u junu ove godine.

Ova odluka bi, prema mišljenju članica EU koje podržavaju ovo pismo, poslužila kao važan motivacijski faktor za cijeli region.

To bi takođe doprinijelo “jačanju otpornosti zemalja na spoljne, štetne interese drugih aktera i osigurati da EU i dalje bude vodeći igrač za pozitivnu regionalnu transformaciju”.

“Iznoseći značaj svoje odluke za budućnost svih država i naroda u Evropi, pozivamo članove Vijeća (EU) da u junu preuzmu dalekovidne, hrabre odluke, koje bi promovisale kontinuirani napredak reformi u skladu sa standardima i vrijednostima EU, koje bi ojačale regionalnu saradnju, pomirenje, dobrosusjedske odnose, i koje bi pružile ključnu podršku nepovratnom miru, stabilnosti i razvoju regiona i našeg kontinenta”, stoji u nacrtu dokumenta.

U ovom nacrtu se između ostalog poručuje da bi Vijeće EU trebalo da “prizna da je politika proširenja najuspješnije sredstvo za promovisanje standarda i vrijednosti EU, da nastavi da podržava jasno definisanu perspektivu članstva u EU koja je pokretačka snaga za sprovođenje zahtjevnih reformi i rješavanje preostalih bilateralnih pitanja na Zapadnom Balkanu; te prepozna nezamjenljiv uticaj politike proširenja na proces jačanja Evrope”.

Ova inicijativa dolazi u svjetlu podjela među članicama EU oko mogućeg otvaranja pristupnih pregovora sa Albanijom i Sjevernom Makedonijom. Evropska komisija je prošle sedmice preporučila bezuslovno otvaranje pristupnih pregovora između Brisela i Skoplja, odnosno Tirane.

Prva rasprava će biti održana 18 juna, međutim, budući da ova pitanja zahtijevaju jednoglasje među EU članicama, do ovog trenutka nema zajedničkog stava EU da bi se potvrdila preporuka Evropske komisije.

Predsjednik Evropske komisije Jean Claude Juncker je početkom ove sedmice priznao da za sada nema konsenzusa među zemljama članicama da se odobri otvaranje pristupnih pregovora.