Ništa od “pobjede nad Njemačkom”: Šta je ostalo od Macronovog plana za Evropu?

Protesti ‘žutih prsluka” protiv francuskog predsjednika Emanuela Makrona (Emmanuel Macron) zbog odluke o povećanju poreza na gorivo, koju je na kraju suspendovao na šest mjeseci, udarac su njegovom ambicioznom reformskom planu za Francusku i Evropsku uniju.

Kada je Makron izabran za francuskog predsjednika od strane uvjerljive većine u maju 2017. godine, mnogi u Evropi su to vidjeli kao novo doba, piše Politiko (Politico) i dodaje da je posljednjih nekoliko dana ilustrovalo šta je ostalo od Makronove vizije: ne mnogo, javlja Radio Slobodna Evropa.

“Da li je to francuski porez na gorivo, planovi za digitalni porez EU ili planirane reforme eurozone, Makron je postigao malo od onoga što je obećao. Zašto to govori toliko o Evropi kao što to radi mladi Francuz opijen svojom novom moći i utjecajem.

Razlozi za neuspjeh Makronove revolucije leže u zemlji i inostranstvu. Bilo je jasno od samog početka da Makron da bi realizovao svoju evropsku agendu, prvo bi morao da pokaže da može da reformiše Francusku…

Makron je znao da bi uspio u Evropi, morao bi da pobijedi Njemačku i jedini način da to uradi jeste da popravi Francusku. Nagli pad njegovog rejtinga u zemlji tokom prošle godine, koji je kulminirao “ustankom” žutih prsluka, ukrao je Makronu legitimitet koji mu je potreban na evropskoj sceni.“

Kada zapaljeni automobili u Parizu zamrznu poreze

Niko nije zadovoljan laganim pristupom promjenama francuskog predsjednika, ocjenjuje Blumberg (Blomberg).

“Makronova administracija prvo je pokušala dobiti na vremenu, onda je pokušala grubo, a sad želi pomirenje. Njegove rane reforme bile su efikasno provođene bez mnogo buke s ulice, ali masovna ljutnja zbog porasta troškova života – kombinacija poreza, cijena proizvoda i privremenih prilagođavanja budžeta – oslabila je Jelisejsku palaču i parlament.

Rezultat je kompromis koji vjerovatno nikoga neće zadovoljiti, iako bi trebalo da umanji nivo nasilja nakon vikenda kada su gorjele pariske prodavnice i automobili.”

Blumberg dodaje da ovo odstupanje od zastarjele ekološke politike došlo je prekasno da bi se izbjegla ekonomska šteta, hapšenja i povrede.

“Vjerovatno je to premalo za predstavljanje trajnog političkog mira. Veća priča je francusko sporo prilagođavanje novoj finansijskoj realnosti i od političara i od javnosti. Postoji očigledna popularna podrška za promjene – Makronu nije dat samo mandat predsjednika nego i većina u parlamentu – ali nije sve tako jednostavno u praksi.”

Pariz u plamenu

Popularni pokret “žuti prsluci“ stjerao je francuskog predsjednika Makrona u kut, piše Njujork Tajms (The New York Times) i nastavlja:

“Nasilni protesti “žutih prsluka” u Francuskoj neminovno su doveli do upoređivanja kako sa pobunjeničkom prošlošću, naročito s nemirima iz 1968. godine koji su momentalno smjenili francusku vladu, tako i s nevoljama predsjednika od Šarl de Gola (Charles de Gaulle)​ do Fransoa Olanda (François Hollande), koji su postali žrtve uličnih ustanaka.

Postoje sličnosti, djelimično izražene u stereotipu da se Francuzi prihvataju promjene samo u teoriji, ali u praksi ih odbijaju. Ali upravo primjeri iz prošlosti predstavljaju glavni izazov predsjedniku Makronu koji je pokušao naći način da se smiri bijes bez napuštanja njegovih reformi.”

NYT ističe da je jedina razlika sam Makron, koji još nije imao 40 godina kada je izabran prije 18 mjeseci na petogodišnji predsjednički mandat.

“Njegova vlastita pobjeda i zastupnici koje je uveo u Narodnu skupštinu bili su proizvod popularnog nezadovoljstva sa svim uspostavljenim strankama desnice i ljevice. Ali reforme koje je pokrenuo – a posebno donošenje odluke o nižim porezima na nekretnine bogatih – i njegovi pokušaji projekcije velikog imidža, pogotovo na svjetskoj sceni, samo su produbili tu slabost i priskrbili mu nadimak “predsjednika bogatih”.

Povlačenje je opasan potez… Takvi koraci bili bi velike greške. Svakako, Makron i njegova vlada moraju mnogo više pažnje poklanjati Francuskoj izvan Pariza i drugih velikih gradova i trebaju napraviti mnogo veće napore kako bi objasnili svoje mjere i smanjili svoje opterećenje na mnoge ljude koji se bore na granici siromaštva.”

Makronova kriza predstavlja opasnost za čitavu Evropu

Natali Nugajrede (Natalie Nougayrède), kolumnistica britanskog Gardijana (The Guardian), piše da zarad Evrope, Makronu treba pomoć – a ne prezir ili mržnja.

“Ekstremne snage širom Evrope se raduju Makronovim neprilikama sa žutim prslucima. Od britanskih tvrdokornih bregzitovaca (i lijevih i desnih) do jakog italijanskog desničara Matea Salvinija (Matteo Salvini), a da ne pominjemo Putinovu propagandu, koja je nepogrešiva.

Prevrat i haos u liberalnim demokratijama je ono u čemu uspijevaju. Nagrada koju ekstremisti traže je političko preuzimanje Evrope na izborima za Evropski parlament narednog maja. Događaji u Francuskoj su prijeteći, a njihov značaj se proteže daleko izvan granica jedne zemlje.“

Nugajrede dodaje da scene u Francuskoj posljednje dvije sedmice možda nekoga podsjećaju na ustanak iz maja 1968. godine, ali se možda paralela može povući i sa 6. februarom 1934.

“Tog dana, bande ekstremno desničarskih nacionalista su marširale francuskom prijestonicom i sukobile su se sa policijom i tom prilikom poginulo je 15 ljudi. Događaji tog dana služili su kao osnivački mit za tu generaciju krajnje desnice Francuske.”

Autorka na kraju ocjenjuje da je odluka o suspenziji povećanja poreza vjerovatno premala i prekasna.

“Francuska anksioznost je trostruka. Postoji strah od gubitka moći i prestiža, strah od ekonomskog utjecaja globalizacije i strah od gubitka ‘nacionalnog identiteta’. Zemlja takođe pati od dubokih unutrašnjih podjela koje predsjednik sam jedva može izliječiti u samo osamnaest mjeseci.“

Jedino efikasno oružje u borbi protiv klimatskih promjena je porez – nametanje troškova onima koji emituju stakleničke gasove, kažu ekonomisti. Ali, kako je francuski predsjednik saznao u protekle tri sedmice, primjena takvih poreza može biti politički eksplozivna, ocjenjuje Vošington Post (The Washington Post) .

“Makron nije sam u svojoj frustraciji. Lideri u Sjedinjenim Državama, Kanadi, Australiji i drugdje su izazvali žestoko protivljenje njihovim naporima za smanjenje emisije ugljenika. Međutim, francuski preokret je bio naročito nepovoljan za stručnjake za klimatsku politiku, jer je došao u trenutku kada su se delegati iz cijelog svijeta okupili u Katovicama, u Poljskoj, na velikoj konferenciji koja je organizovana za unapređenje klimatskih mjera.“

WP objašnjava da su neke zemlje koje su svjesne klimatkih promjena usvojile poreze na ugljenik, uključujući Čile, Španiju, Ukrajinu, Irsku i skandinavske države, a da su drugi usvojili programe za trgovinu koji efikasno postavljaju cijenu emisije ugljenika.

“Klimatska politika ne pati samo zbog nedostatka entuzijazma. On takođe izaziva bijes desničarskih populističkih pokreta. Mnogi ljudi koji su najviše ljuti na Makronov porez dolaze iz desničarskih ruralnih područja. Njemačka desničarska opoziciona stranka Alternativa za Njemačku nazvala je klimatske mjere hororom. I u Brazilu, novi populistički predsjednik je rekao da će razviti, a ne sačuvati, šume Amazona koje izvlače CO2 iz zraka i ispuštaju kisik.“

Makronova poteškoća

Francuski premijer Eduar Filip (Edouard Philippe) suspendovao je porez na gorivo. Prvo pitanje je hoće li to biti dovoljno? Da li žuti prsluci osjećaju da su dobili dovoljno ustupaka od vlade i hoće li zbog toga zaustaviti proteste, pitanja su koja postavlja BBCijev Hju Skofild (Hugh Schofield).

“Danas je mnogo onih koji kažu da žele više. Zašto se traži ukidanje povećanja poreza, zašto se ne traži potpuno ukidanje, pitaju se mnogi od njih. Šta je garancija da porezi neće biti povećani već idućeg juna? Možda treba pojačati pritisak?

Ali praveći ustupke, vlada ne mora zadovoljaviti svakoga. Potrebno je samo da zadovolji dovoljno veliki blok “umjerenih” među žutim prslucima, i udalji ih dalje od barikada.”

Skofild dodaje da ako se to dogodi, onda će pokret izgubiti zamah.

“Kladio bih se da će se ovo dogoditi. Ispitivanje javnog mnijenja će pokazati opće odobrenje vladine koncesije. Žuti prsluci masovno počinju da se kolebaju. Ali tu su još uvijek protesti tvdolinijaša u subotu.

Možda posljednji udarac, ali ipak – možda upravo zbog toga – opasan trenutak.”