Apelacioni sud oslobodio okrivljene za ubistvo novinara Slavka Ćuruvije

Apelacioni sud u Beogradu oslobodio je četvoricu nekadašnjih pripadnika Državne bezbjednosti optužbi za učešće u ubistvu novinara Slavka Ćuruvije 1999. godine.

Sud je, usvajanjem žalbi odbrane i djelimičnim usvajanjem žalbe Tužilaštva, preinačio prvostepenu presudu i Radomira Markovića oslobodio optužbe za teško ubistvo u podstrekavanju, a Milana Radonjića, Miroslava Kuraka i Ratka Romića da su, kao saizvršioci, izvršili teško ubistvo.

“Apelacioni sud, u odsustvu neposrednih i posrednih dokaza koji bi pouzdano potvrdili da su Marković, Radonjić, Kurak i Romić izvršioci ovog krivičnog djela, nalazi da nisu na nesumnjiv način dokazani navodi optužbe”, objavljeno je 2. februara na sajtu suda.

Dodaje se da za sud “nije sporna činjenica da je Ćuruvija bio kritičar tada aktuelne vlasti”, ali da “nije mogao da se upušta u motive izvršenja krivičnog djela s obzirom na to da je u odnosu na okrivljene donesena oslobađajuća presuda”.

Vlasnik lista “Dnevni telegraf” i nedjeljnika “Evropljanin” Slavko Ćuruvija je ubijen 11. aprila 1999. godine u prolazu ispred zgrade u kojoj je živio.

Suđenje za ubistvo je počelo u junu 2015., sedamnaest godina od ubistva Ćuruvije.

Specijalni sud u Beogradu proglasio je 2019. krivim četvoricu nekadašnjih pripadnika Državne bezbjednosti za ubistvo, a sud je naveo da je neposredni izvršilac ubistva NN lice.

Tom presudom su na po 30 godina zatvora osuđeni šef Državne bezbjednosti (DB) u vrijeme vlasti Slobodana Miloševića, Radomir Marković, i nekadašnji šef beogradskog centra DB-a Milan Radonjić.

Nekadašnji pripadnici DB-a Ratko Romić i Miroslav Kurak osuđeni su na po 20 godina.

Apelacioni sud je, međutim, tu presudu ukinuo u septembru 2020.

Odluku je, između ostalog, obrazložio time da je Specijalni sud presudom prekoračio optužbu i uvođenjem NN lica kao neposrednog izvršioca ubistva izmijenio činjenično stanje opisano u optužnici.

U ponovljenom postupku Specijalni sud je u decembru 2021. doneo presudu kojom su ponovo Marković i Radonjić osuđeni na po 30 godina zatvora, dok su Romić i Kurak dobili po 20 godina zatvora.

Apelacioni sud je od decembra 2022. razmatrao žalbe optuženih.

U odluci, koja je objavljena 2. februara, navodi se da je sud doneo odluku da otvori pretres pred drugostepenim sudom, jer je “žalbama ukazano da je prvostepeni sud i u ponovljenom postupku učinio bitne povrede odredaba krivičnog postupka”.

Dodaje se da je prvostepeni sud presudom “prekoračio optužbu, povrijedio identitet optužbe i presude i nije riješio predmet optužbe, a pritom je i selektivnom ocjenom dokaza u potpunosti zanemario određene činjenice”.

Po ocjeni Apelacionog suda, “tokom postupka nije utvrđeno postojanje organizovane kriminalne grupe, niti je utvrđeno ko je, kada i gdje učestvovao u sačinjavanju prethodnog dogovora i plana za ubistvo Ćuruvije, a nije izveden ni jedan dokaz u prilog navodima optužbe, da je takav nalog dat od strane NN lica iz najviših struktura vlasti”.

Fondacija Slavko Ćuruvija ‘šokirana’ presudom

Fondacija Slavko Ćuruvija saopštila je 2. februara da je “šokirana odlukom Apelacionog suda da oslobodi nekadašnje pripadnike Državne bezbjednosti”.

“Ova je presuda duboko uznemirujuća za porodicu, prijatelje, kolege i poštovaoce novinara i izdavača ubijenog zato što je javno kritikovao zločinački režim Slobodana Miloševića”, navodi se u saopštenju.

Dodaje se da je odluka Apelacionog suda “jasan znak da država nije u stanju da se obračuna sa najmračnijim dijelovima sopstvenih službi iz devedesetih i da one i dalje imaju ogroman uticaj i na pravosuđe i na političke procese u Srbiji”.

“Uprkos tome što i domaća i međunarodna javnost gotovo četvrt vijeka zahtijeva da se ovaj zločin rasvijetli, sudsko veće Apelacionog suda je pokazalo da su im od dokaza i zakona važnija zaštita predstavnika države ogrezlim u zločinima i zaštita tajne službe koja je toliko puta pokazala da joj ljudski život ništa ne znači”, navodi se u saopštenju.

Na presudu je reagovala i predsjednica Evropske federacije novinara Maja Sever koja je na društvenoj mreži X ocijenila da je riječ o “strašnom udaru na novinare i medijsku zajednicu u Srbiji, ali i na demokratiju i vladavinu prava”.

“Ovo je potpuni slom sistema koji šalje jasnu poruku da zločin, ubistvo novinara, ostaje nekažnjeno”, napisala je ona.

Prpa: Cijeli postupak farsa

Branka Prpa, supruga Slavka Ćuruvije, koja je bila sa njim kada je ubijen, za RSE je rekla da je cijeli postupak koji je vođen “farsa”.

“Ona traje već 24 godine u pokušaju da se ubistvo Slavka Ćuruvije ne riješi nikad. Reprezenti tadašnje vlasti koja stoji iza tog ubistva i dalje su na vlasti”, rekla je Prpa.

Ona je dodala da je bilo jasno da postupak “ide u pravcu oslobađanja okrivljenih”.

“Tri puta su pokušavali da ponište presudu. O čemu mi ovdje govorimo? O beskonačnom ponavljanju sudskog procesa koji je jasan”, rekla je ona.

Ko je bio Slavko Ćuruvija?

Slavko Ćuruvija je, nakon što je napustio poziciju glavnog i odgovornog urednika u državnom listu “Borba”, osnovao “Nedeljni telegraf”, početkom 1996. godine i prvi nezavisni dnevnik u Srbiji “Dnevni telegraf”, a zatim i nedjeljnik “Evropljanin”.

Bio je kritičar vlasti tadašnjeg autoritarnog predsjednika Slobodana Miloševića.

Po posebnom medijskom zakonu, “Dnevni telegraf” je uz još nekoliko medija, zabranjen 14. oktobra 1998. godine, nakon čega je štampan u Crnoj Gori i distribuiran u Srbiji kroz mrežu izdavača.

U oktobru 2020. godine, Univerzitet Columbia u New Yorku objavio je analizu slučaja Ćuruvije gdje se navodi da je osuđujuća presuda Prvostepenog suda – prelomna presuda – jer bi to bilo prvi put u istoriji Srbije da ljudi odgovorni za ubistvo novinara odgovaraju.

Tokom posljednje tri decenije, u Srbiji je ubijeno troje novinara i nijedan slučaj nije razriješen.

Pored ubistva Ćuruvije, riječ je o slučajevima ubistva Dade Vujasinović, koja je pronađena mrtva 8. aprila 1994. godine u svom stanu u Beogradu, i Milana Pantića ubijenog 11. juna 2001. godine u Jagodini.