Žene u BiH zarađuju gotovo upola manje od muškaraca

Žene u Bosni i Hercegovini, za razliku od muškaraca, rade skoro pola godine besplatno, pokazalo je to nedavno objavljeno istraživanje londonskog Expert marketa. Do tog računa se došlo računajući razliku u zaradi između muškaraca i žena u 40 zemalja, koja je, kako se navodi, najveća upravo u Bosni i Hercegovini.

Upravo ovih dana su, prema istraživanju londonskog Ekspert marketa, zaposlene žene u Španiji, s obzirom da zarađuju za petinu manje od muškaraca, počele do kraja godine da rade besplatno. U Bosni i Hercegovini žene zarađuju 46 odsto manje u odnosu na muškarce. To znači da praktično besplatno rade još od 15. jula ove godine.

Direktorka helsinškog parlamenta građana Banjaluka Dragana Dardić ističe da iako postoji razlika u rezultatima mnogih sličnih istraživanja, evidentno je da sva istraživana pokazuju da su žene potplaćene u odnosu na muškarce. Za to su najviše krivi rodni stereotipi koji utiču čak i na obrazovanje žena.

„Ti stereotipi o ulozi žene su i dalje duboko ukorijenjeni u BiH društvu. Žene se ne ohrabruju da upisuju srednje škole ili biraju fakultete u određenim granama koje su danas itekako dobro plaćene, kao što je na primjer IT sektor, odnosno sektor telekomunikacija.

Drugi jako bitan razlog je taj što žene, i to su sva istraživanja u BiH u posljednje vrijeme pokazala, rade kraće. Odnosno, rade skraćeno radno vrijeme kako bi mogle da se brinu o djeci, starim, iznemoglim i bolesnim. One usljed tih tradicionalnih i patrijahalnih normi biraju da rade pola radnog vremena i to se odmah odražava i na visinu plata“, navodi Dardićeva.

Žene nerado pričaju o sopstvenim iskustvima o potplaćenosti ili sputavanju u napredovanju u odnosu na muškarce. No kada ih pitate da li postoji taj problem i zbog čega su žene sabije plaćene od muškaraca rado odgovaraju u trećem licu, kao i ove Banjalučanke.

„ Žene su manje plaćene zato što su manje cijenjene. Smatraju da ne mogu kao muškarci, a ja mislim da mogu čak i bolje“, kaže Milica Avdić.

„Pa kod nas je potcijenjena žena u svim mogućim segmentima. Tako isto, žena rukovodilac teško postaje, a i kada postane uvijek je manje cijenjena od muškaraca“, smatra Gordana Draganović, a njena sugrađanka Stoja dodaje: „Očito je da su takva radna mjesta koja su za žene, manje plaćena.“

Vanja Stokić uspješna je mlada žena koja živi u Banjaluci. Kao glavna urednica E-trafike ističe da na sreću nije i sama doživjela probleme koji tište mnoge žene u BiH.

„Ima dosta tu i do karaktera same osobe. Recimo, za mene kažu da znam biti prilično oštra i nezgodna, pa moguće da je meni to pomoglo kroz život, da me niko u startu ne omalovažava na osnovu toga što sam ‘slabiji pol’. Ja sam stvarno prošla različite poslove od toga da sam promovisala vodu u marketima, a sada sam došla do toga da rukovodim timom od desetak ljudi koji čine i muškarci i žene, i stvarno nisam nikad osjećala da me muškarci gledaju na taj način da sam manje vrijedna i da zato treba manje i da zarađujem.

Čula sam za tu statistiku, nisam se sretala sa tim, ali vjerujem da se to dešava i da su tu problem neka ustaljena patrijahalna shvatanja u našem društvu od kojih mi prilično bolujemo“, ispričala je Stokićeva.

Upravo najveća diskriminacija koja dovodi do razlike u zaradi je zbog toga što žene nemaju priliku kao muškarci da napreduju u karijeri, ističe Dragana Dardić:

„Razlog je ‘stakleni strop’ koji se odnosi na napredovanje na poslu. To potvrđuju i nalazi Agencije za ravnopravnost polova iz 2014. godine koji pokazuju da su žene zastupljene sa svega 15,7 odsto u upravljačkim strukturama preduzeća, a to su one funkcije koje se plaćaju. Privredne grane su one u kojima su žene preovlađujuća radna snaga. Kod nas su tu ubjedljivo tekstilna industrija, administracija, knjigovodstvo, medicina ili socijalni rad i to su sve, generalno, manje plaćeni poslovi.“

Vanja Stokić iznosi i zanimljivo zapažanje o odnosu prema ženi na bitnoj funkciiji:

„Neki dan sam vodila zanimljiv razgovor sa svojim poznanikom koji se inače bavi poslovnim stvarima, analizom tržišta i slično. Rekao mi je da u poslovnim pregovorima najmanje šanse imaju lijepe žene da uspiju da prodaju nešto, zato što ih muškarci doživljavaju samo na osnovu fizičkog izgleda. Da se oni isključe, samo ih gledaju i uopšte ih ne slušaju. Onda one, iako su sposobne, ne uspiju da ostvare taj svoj neki cilj. Dok, kada dođe mušarac, oni ga ne posmatraju kao objekat, ne vide njegov izgled, njegovu spoljašnost, već zaista slušaju to što oni govore. Tako da i taj momenat mi je bio jako zanimljiv kada smo razgovarali. Malo sam se zapitala, da li se i meni to možda nekada dešava?“

Najmanji jaz između zarada žena i muškaraca je u Sloveniji, gdje žena primi 96,8 procenata plate muškarca. tako da će besplatno početi da radi tek 18. decembra.

U susjednoj Hrvatskoj, plate žena manje su od plata muškaraca za 7,4 odsto, a u Srbiji ta razlika iznosi 11 procenata. U Makedoniji jaz dostiže 18 odsto a u Albaniji 17,4 odsto.

Opšti rezultat je da Evropljanke od Evropljana manje zarađuju za 17 što znači da počinju da rade besplatno od 31. oktobra do kraja godine.

Na problem potplaćenosti ukazalo je i preko hiljadu žena koje su 25. oktobra protestvovale na ulicama Rejkjavika, glavnoga grada Islanda.

Žene su napustile svoja radna mjesta tačno u 14.38 časova kako bi pokazale kada počinju da rade besplatno.

“Nijedna žena ne bira da bude plaćena manje od muškarca. Nijedna žena ne bira da se osjeća potlačenom”, jasna je poruka Islanđanki.