Zbog nerada službenika, penzioneri čekaju pet mjeseci na prvu penziju

Novi Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju u Federaciji BiH stupio je na snagu još 2018. godine, a uposlenici se do danas nisu navikli na uspostavu novog sistema obračuna. Ovo za posljedicu ima, između ostalog, i kašnjenje u izdavanju rješenja o penzijama što dovodi do toga da većina novih penzionera mjesecima nema nikakvih primanja, piše Žurnal.

“Pet mjeseci sam čekao na rješenje o penziji i u tom periodu, naravno, nisam primao ništa. Kad god bih otišao u Federalni zavod PIO/MIO čekao sam po 10-ak minuta da im se podigne sistem što je dovodilo do toga da se stvore ogromne gužve”, ispričao je jedan penzioner za Žurnal.

Ovo, nažalost, nije usamljen slučaj.

Kao primjer možemo navesti i slučaj jedne Sarajke koja je, također, na rješenje čekala mjesecima, a kada bi nazvala Zavod da provjeri da li je gotovo rješenje oni bi joj rekli da “sve dugo traje, jer je uposlenica koja vodi njen predmet na bolovanju”.

Rok za rješavanje zahtjeva za penzionisanje regulisan je Zakonom o upravnom postupku i od trenutka kompletiranja dokumentacije sve bi trebalo biti okončano od 30 do 60 dana.

Ovaj problem su prepoznali i federalni revizori. Oni su Federalnom zavodu PIO/MIO dodijelili mišljenje s rezervom za reviziju usklađenosti aktivnosti, finansijskih transakcija i informacija s relevantnim zakonima i drugim propisima.

Za uzorak su uzeli ukupno 293 predmeta iz baza u Sarajevu i Mostaru i tom prilikom su utvrdili da oko 32,8 posto uzrokovanih predmeta nije riješeno u propisanom roku, što nije zanemarivo s obzirom na to da se radi o osnovnim poslovima iz nadležnosti Federalnog zavoda.

U 2022. godini zaprimljen je i 3.831 žalbeni predmet, dok je iz prethodnog perioda bilo 406 neriješenih žalbi.

„Od ukupnih žalbi tokom 2022. riješeno je 3.750 (od kojih je 847 žalbi uvaženo i vraćeno prvostepenom organu na ponovni postupak i odlučivanje, a 2.903 odbijeno), dok 487 žalbi nije riješeno zaključno sa 31. 12. 2022. godine“, stoji u izvještaju.

Zakonom o upravnom postupku propisano je da se rješenje o žalbi mora donijeti i dostaviti stranci što prije, a najkasnije u roku od 30 dana računajući od dana predaje žalbe, ako posebnim propisom nije određen kraći rok.

„Pregledom predmeta uzetih u uzorak konstatovali smo da Federalni zavod uložene žalbe nije rješavao blagovremeno, odnosno od 35 podnesenih žalbi, 17 predmeta je riješeno u zakonski predviđenom roku, dok je 18 riješeno nakon isteka zakonski utvrđenog roka“, utvrdili su revizori.

U izvještaju Ureda za reviziju FBiH navodi se i to da presude nadležnih sudova o podnesenim tužbama na rješenja koje je donio drugostepeni organ Federalnog zavoda i koje su im vraćene na ponovni postupak nisu u svim slučajevima rješavane u skladu sa Zakonom o upravnim sporovima.

Revizori su primijetili da je Pravilnikom o radu Federalnog zavoda utvrđeno puno radno vrijeme u trajanju od 37,5 sati sedmično, što smatraju neprimjerenim jer svoje radne obaveze i zadatke nisu završili u zadanim rokovima.

Podsjećaju da je Zakonom o radu definisano je da puno radno vrijeme traje 40 sati sedmično, ako zakonom, kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu ili ugovorom o radu nije utvrđeno u kraćem trajanju.

Federalni zavod je na 31. decembar prošle godine imao 774 zaposlena radnika kojima je utvrđeno puno radno vrijeme za dva sata i 30 minuta (30 minuta na dnevnom osnovu) u kraćem trajanju od Zakonom propisanih 40 sati sedmično, što je moglo imati za posljedicu neizvršavanje poslova iz nadležnosti.

U izvještaju dalje stoji da je direktor Zavoda 16. februara ove godine svim službama uputio pisanu obavijest da je evidenciju o radnom vremenu neophodno voditi u skladu sa Pravilnikom. Međutim, revizori su opet uočili nepravilnosti jer je kod svih radnika kantonalnih administrativnih službi i ispostava, koje su uzeli za uzorak, uočili identično vrijeme početka i kraja radnog vremena, kao i vrijeme korištenja pauze.

„Zbog navedenog načina vođenja evidencija ne možemo potvrditi da su radnici bili prisutni i obavljali poslove u utvrđenom radnom vremenu, od kojih zavisi ostvarenje prava na plaću i drugih prava iz radnog odnosa“, stoji u izvještaju.

Na ovu neusklađenost revizori su upozorili i u izvještaju iz 2021., ali očito da u Federalnom zavodu PIO/MIO to nisu ozbiljno shvatili. A, i zašto bi kada ne postoji nikakva odgovornost za institucije kod kojih revizori utvrde kršenja zakona.