Za penzije u Republici Srpskoj nedostaje 8,4 miliona KM

U Republici Srpskoj 10. juna počela je isplata majskih penzija za 248.937 korisnika. Ovoga mjeseca od planiranih 81,3 miliona KM, odnosno 82,5 miliona KM u bruto iznosu po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, uplaćeno je 58,3 miliona KM, a Fondu PIO je iz entitetskog budžeta doznačeno 15,8 miliona KM, što znači da će se nedostajuća sredstva nadoknaditi iz novih zaduživanja, piše Oslobođenje.

Drastično u Bileći

Ovakvo stanje ne čudi ima li se u vidu podatak Poreske uprave RS-a iz aprila ove godine prema kojem penzije obezbjeđuje 280.630 radnika, čime se broj penzionera i radnika u RS-u gotovo izjednačio. Za minimalnu održivost penzionog fonda potrebno je da na jednog penzionera dolaze barem tri radnika, te su stoga i opravdana upozorenja ekonomskih eksperata da je Fond PIORS-a na korak do kolapsa.

Zanimljiv je podatak da je u čak 24 opštine RS-a broj penzionera odavno premašio broj radnika, a najdrastičniji primjer je Bileća, gdje je 885 penzionera više nego radnika.

Predsjednik Udruženja penzionera RS-a Rade Rakulj ističe da, ima li se u vidu broj radnika i penzionera, nikoga i ne treba čuditi što su penzije u ovom bh. entitetu najniže u regionu. Sunovrat penzionog sistema, navodi Rakulj, počeo je neposredno nakon okončanja rata jer je penzionisanjem mladih ljudi bez valjanog osnova vlast rješavala socijalne probleme.

“Dobri zakoni i njihovo dosljedno provođenje značajno bi popravili trenutno stanje. Problem je što još penzionišemo mlade oficire i podoficire”, kazao je Rakulj, te upozorio da bi u društvu kakvo je naše, gdje su penzije i lični dohoci međusobno uslovljeni, isplata penzija uskoro mogla biti pod znakom pitanja.

Ovome treba dodati i činjenicu da u okviru takozvanog socijalnog zbrinjavanja radnika koji su usljed stečaja firmi ili nakon privatizacija ostali bez posla, Vlada RS-a svima koji stiču uslove za prijevremenu penziju uplaćuje doprinose, čime se iz godine u godinu stvara nova armija penzionera.

Dug Fonda PIO dosegao je 405 miliona maraka, pa je predsjednik Penzionerske stranke RS-a Ilija Stevančević istakao da je neophodno da Vlada RS-a donese odluku o povećanju doprinosa za jedan posto. Osim činjenice da se broj penzionera i radnika izjednačio u RS-u, ozbiljan problem, smatra on, predstavlja i to što se doprinosi Fondu PIO uplaćuju na visinu najniže plate, odnosno 370 KM.

Doprinosi nedodirljivi

“Tako imamo apsurdnu situaciju da isti doprinos plaćaju poslodavci u tekstilnoj industriji za svoje radnike i bankarski sektor”, istakao je Stevančević.

Ekonomski ekspert Damir Miljević upozorava da je Fond PIORS-a kakav sada jeste, potpuno neodrživ.

“Redovnost penzija osigurava se intervencijama iz budžeta, sredstvima s računa posebnih namjena ili zaduženjem kod komercijalnih banaka. To tako ne može trajati do unedogled”, rekao je Miljević.

Izlaz iz postojećeg stanja, smatra on, moguć je samo temeljnom reformom penzionog sistema koja prije svega podrazumijeva da se iz njega odstrane primaoci takozvanih zaslužnih penzija.

“Ali, bez novog zapošljavanja koje će promijeniti sam omjer radnika i korisnika penzija, znatna poboljšanja se ne mogu očekivati”, kazao je Miljević.

Dodao je da u ovom momentu, bez obzira na to kako je stanje složeno, ne treba očekivati da će Vlada RS-a posegnuti za novim nametima privredi u dijelu koji se odnosi na povećanje doprinosa za PIO, jer se tome protive međunarodne finansijske institucije.

Prosjek 342 KM

Prosječna majska penzija u RS-u je 342 KM i predstavlja 41,02 posto prosječne plate u RS-u, najniža za minimalan staž od 15 godina je 174 KM, a najviša penzija je 1.792 KM. U RS-u prosječna penzija za puni staž osiguranja je 497 KM, što je 59,62 posto prosječne plate u RS-u.