Ustavni sud RS-a zaštitio budžet RS-a “preko leđa” bivših logoraša

Ustavni sud Republike Srpske (RS) nije prihvatio inicijativu za ocjenjivanje ustavnosti pojedinih članova Zakona o unutrašnjem dugu RS-a, koji tretiraju pravo na materijalnu nadoknadu za nezakonito zatočenje tokom rata, a kojim se isplata potraživanja ostvarenih sudskim presudama odgađa na rok od deset i više godina.

Klub delegata bošnjačkog naroda u Vijeću naroda RS-a tražio je od Ustavnog suda BiH ocjenu ustavnosti Zakona o unutrašnjem dugu RS-a, jer su smatrali da se njime uskraćuje pravo na obeštećenje osobama koje su neosnovano lišene slobode u vezi s ratnim dejstvima.

Po tom zakonu, naknade bivšim logorašima bit će isplaćene u obveznicama umjesto u gotovini, i to u roku od oko desetak godina.

Tu odredbu kritikovali su bošnjački zvanici u RS-u, kao i predstavnici logoraša navodeći da je to još jedna nepravda prema bivšim logorašima, dok su srpski predstavnici vlasti isticali da budžet RS ne bi mogao da “izfinansira” isplate po tom osnovu.

Klub Bošnjaka je u osporavanju zakona isticao da “takvo normiranje dovodi do neravnopravnosti građana i onemogućava realizaciju prava priznatih u sudskim postupcima, te se tako gubi svrha i cilj vođenja parničnih postupaka pokrenutih po tužbama za naknadu nematerijalne i materijalne ratne štete”.

Međutim, u odgovoru koji je na inicijativu Ustvanog suda RS-a dostavila Narodna skupština RS-a navodi se da je namjera zakonodavca bila da osporenom zakonskom odredbom stvori “pozitivnu podlogu” za rješavanje predmetne materije na način da se sve osobe koje su u toku ratnih sukoba bila neosnovano lišene slobode, a to je utvrđeno sudskom odlukom pred redovnim sudovima u BiH, stave u ravnoravan položaj, a da se istovremeno postigne zaštita budžeta RS-a.

Ustavni sud RS-a se u odluci, koja je objavljena krajem prošle godine, pozvao na ovlašćenje zakonodavca da u opštem interesu utvrdi strukturu unutrašnjeg duga i uredi postupak, način i rokove utvrđivanja i izmirivanja unutrašnjeg duga RS-a prema fizičkim i pravnim licima, te da, između ostalog, definiše pojam i visinu materijalne i nematerijalne štete nastale u periodu ratnih dejstava, kao i način i uslove pod kojima se izmiruje taj vid unutrašnjeg duga.

Sud je ocijenio da predmetnom zakonskom normom nije povrijeđeno načelo ravnopravnosti i jednakosti građana, te da osporena odredba nema nacionalni predznak i podjednako se odnosi na sve osobe koje su izdejstvovale pravosnažne i izvršne sudske odluke za naknadu štete po osnovu neosnovanog lišenja slobode tokom rata, bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost.