Sud EU objavio odluku o firmi iz BiH koju terete za prodaju lažnog goriva

Sud Evropske unije objavio je novu odluku u vezi sa žalbom kompanije iz BiH „Sistem ecologica“ iz Srpca koja se našla u središtu afere teške desetine miliona eura, saznaje Fokus.ba. Naime, Evropski ured za borbu protiv prevara (OLAF) obuhvatio je u opsežnoj istrazi i firmu iz BiH koja se tereti za prodaju hiljada tona lažnog oriva širom EU.

Ova firma, koja se istragom OLAF-a tereti da je bila jedna u nizu kompanija iz devet zemalja koje su kupovale američka biogoriva od soje, te ih lažno deklarisale kao skupo gorivo od upotrijebljenog ulja za kuhanje, žalila se Sudu EU po više osnova.

Žalbeni navodi

Sud EU je tek u jednom dijelu uvažio žalbu firme iz Srpce i to kada je riječ o pristupu određenim dokumentima OLAF-a. Kada je riječ o ostalim žalbenim navodima, odbio ih je, te je ostao pri navodima Općeg suda EU od 19. oktobra 2022. godine koji je tada u cijelosti odbio njihov tužbeni zahtjev, vlasnici „Sistem ecologica“ tražili su poništenje istrage i navodeći da nisu bili obaviješteni o istrazi.

Centar za istraživačko novinarstvo (CIN), Organized Crime and Corruption Project (OCCRP), Follow the Money i De Tijd ljetos su proveli opsežno istraživanje o poveznosti firme iz BiH sa biznismenima iz Holandije koji su pokrenuli cijelu priču o prevarama s biogorivom. Riječ je o čelnicima kompanija „Biodiesel Kampen“ i Sunoil Biodiesel“ BV Cornelisu Bunschotenu i Wilfredu Haddersu.

Bunschoten je 2019. osuđen na 20 mjeseci zatvora za prevaru, krivotvorenje i pranje novca, a protiv Haddersove kompanije „Sunoil“ trenutno se vodi istraga zbog „velike prevare“ koja uključuje korištenje krivotvorenih certifikata za biodizel.

Nenad Kokanović, jedan od vlasnika kompanije „Sistem Ecologica“, u razgovoru sa novinarima CIN-a je negirao da je njegova kompanija umiješana u prevaru. Rekao je da će se istina „vrlo brzo otkriti“, ali je odbio odgovarati na detaljna pitanja. Od njegovog poslovnog partnera Borivoja Vukadinovića, ali nisu dobili odgovor.

Inače, pomenuta firma iz Srpca otvorena je 2008. godine, a Milorad Dodik, tadašnji premijer Republike Srpske (RS) i aktualni predsjednik ovog entiteta u BiH, sa je prerezao crvenu vrpcu na otvaranju nove fabrike. Prema pisanju CIN-a, podaci bh. porezne uprave pokazuju da je Evropskoj uniji 2017. godine firma „Sistem ecologica“ prodala oko 30 miliona eura vrijednosti biodizela.

I istraživanju se navodi da je ovo biodizelsko gorivo, navodno, napravljeno od otpadnog jestivog ulja koje su iz Sjedinjenih Američkih Država (SAD) izvezle dvije kompanije povezane sa Kokanovićem i Vukadinovićem. Kompanija „Sistem Ecologica“ je tvrdila da to otpadno jestivo ulje prerađuje u svojoj fabrici u BiH prije nego ga izveze prema rafinerijama i trgovcima u EU-u.

Istrage u Srpcu i Rijeci

Po nalogu OLAF-a carina u Rijeci provjerila je devet kontejnera koji su bili na putu iz SAD-a prema fabrici kompanije „Sistem Ecologica“. Laboratorijski nalazi su potvrdili sumnje francuskih i slovenskih carinika – nisu sadržavali upotrijebljeno ulje za kuhanje, već gotovi biodizel.

Dalje se navodi da su istražitelji OLAF-a posjetili i fabriku kompanije „Sistem Ecologica“, a tamo su zatekli zapuštene mašine. Računi za struju su, ističe se, pokazali da je firma koristila samo mali dio energije potrebne za obradu svih otpadnih ulja koje je kompanija prijavljivala. Istražitelji OLAF-a pregledali su i carinske deklaracije koje su podnijele američke kompanije povezane sa firmom “„Sistem Ecologica, a ustanovljeno je da su 83 izvoza iz SAD-a opisana kao biodizelska, ali su prilikom dolaska u luku u Hrvatskoj deklarisani kao korišteno jestivo ulje.