Rudnik i TE Gacko vrše eksploataciju uglja bez ekološke dozvole

Nacrt Studije uticaja na životnu sredinu za površinski kop „Centralno polje“ u Gacku mora se doraditi, zaključeno je na današnjoj javnoj raspravi održanoj u ovom gradu povodom predstavljanja ovog dokumenta. Zaključak je donesen nakon što je ukazano na niz nedostataka i nepotpunih informacija u studiji, kao što su regulacija otpadnih voda i vodotokova, monitoring zagađajućih emisija i planirani zeleni pojas. Pored toga, predstavnici Centra za životnu sredinu podsjetili su da se u ovom kopu vrši eksploatacija uglja bez pribavljenih dozvola, uključujući i ekološku.

Predstavljanju Nacrta Studije uticaja na životnu sredinu koji je izradila Javna naučnoistraživačka ustanova „Institut za zaštitu i ekologiju Republike Srpske“ Banja Luka prisustvovali su i predstavnici Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS, koji su javnu raspravu i organizovali, te predstavnici opštine Gacko i predstavnici investitora odnosno Rudnika i termoelektrane Gacko.

„Uočljivo je bilo da ovoj javnoj raspravi nisu prisustvovali građani, izuzev onih koji su tu došli po službenoj dužnosti. Meni to pokazuje da su, sa jedne strane, ucijenjeni ili osjećaju strah da insistiraju da se mjere zaštite životne sredine provode, a sa druge strane, ćuteći prihvataju da je najvažnija stvar da Rudnik i termoelektrana rade bez obzira koju će cijenu platiti svojim zdravljem i gubitkom životne sredine“, kazala je Milanka Kovačević, novinarka i aktivistkinja iz Gacka koja je prisustvovala raspravi.

Majda Ibraković, asistentica na programu Energija i klimatske promjene je istakla da je javni uvid prilika da se šira javnost pita za mišljenje o uticaju projekta na sve aspekte društva i prirode, ali da se čini se da je u slučaju Rudnika i termoelektrane Gacko cijeli proces organizovan samo pro forme.

«Očigledno je da se građani ovdje već odavno ništa ne pitaju. Negativan uticaj ove kompanije na kompletno područje prisutan je već godinama, a nažalost nastavlja se bez značajnih sankcija i mjera zaštite ljudi i prirode i u narednom periodu. Ovaj primjer samo je još jedan dokaz monopola od strane jedne javne kompanije koja naočigled vlasti i lokalne zajednice bukvalno besplatno profitira na javnom dobru, pritom stvarajući ogromnu štetu, ne samo životnoj sredini i stanovništvu, već i javnom budžetu».

Predmetni projekat za koji bi Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS, ukoliko prihvati Studiju uticaja na životnu sredinu, tek trebalo da izda ekološku dozvolu, odnosi se na površinski kop „Centralno polje“ u Gacku površine 375 ha, koji se nalazi tik uz samo naselje. Na satelitskim snimcima vidljiva je ogromna eksploatisana i trajno devastirana rudnička površina, koja je veća od kompletnog naseljenog mjesta i koja takođe prelazi granice dozvoljenih eksploatacionih radova.

Jedan od osnovnih problema ovog projekta je kontinuirani i nekontrolisani pritisak na životnu sredinu i stanovništvo ovog podneblja. Gatačko polje je specifičan i prepoznatljiv kraj, posebno po svom krškom terenu koji obiluje podzemnim i površinskim vodotocima koji su godinama eksploatisani i zagađivani, a ovom poglavlju je studija posvetila najmanje pažnje. Pored toga što nije dala adekvatnu procjenu uticaja niti mjere za smanjenje negativnih efekata ovog projekta, ova studija takođe nije odgovorila ni na pitanje: čemu i kome služi procjena uticaja na životnu sredinu, kada se tu ugalj već odavno ilegalno eksploatiše?

Studija je na javnom uvidu još narednih 30 dana, tako da još jednom pozivamo javnost, a posebno građane Gacka da pročitaju Studiju i pošalju svoje komentare i primjedbe. Centar za životnu sredinu priprema komentare, te stoji na raspolaganju svim zainteresovanim licima u pružanju informacija o ovom projektu.