NEIZVJESNO POSLOVANJE
RMU Kreka zatrpavaju milionski ugovori za privatne firme i gubitak od pola milijarde
Finansijska revizija RMU Kreke samo je potvrdila dubiozu u kojoj se nalazi ovaj rudnik – gubitak od pola milijarde maraka, milionski dugovi za poreze i doprinose te neizvjesan nastavak poslovanja. Osim toga federalni revizori su postavili pitanje opravdanosti trošenja miliona maraka na angažovanje privatnih firmi za obavljanje poslova koje bi trebalo da rade Krekini rudari
“Za obavljanje poslova iz redovne djelatnosti otkrivke i usluga izrade pripremnih prostorija, Društvo kontinuirano provodi postupke javnih nabavki za angažovanje trećih lica i iznamljivanje mehanizacije, te je po tom osnovu u 2023. godini zaključilo ugovore ukupne vrijednosti od 19.710.518 KM“,naveli su revizori Ureda za reviziju institucija FBiH u Izvješaju o finansijskoj reviziji RMU Kreka za prošlu godinu.
Pitanje trošenja miliona maraka na iznajmljivanje rudara i mehanizacije, naročito u situacijama kada rudnik nije imao novca za isplatu plata radnicima posebno je problematizirano prethodnih godina. Žurnal je u više navrata pisao o milionskim ugovorima koje je RMU Kreka dodjeljivao privatnim firmama u momentima kada su rudari štrakovali zbog neisplaćenih plaća.
Dobijali milione, obaveze nisu ispunjavali
Izvještaj o finansijskoj reviziji RMU Kreka za 2023. godinu otkrio je da firme koje su dobijale milionske poslove nisu ispunile ugovorne obaveze, RMU Kreka ih zbog toga nije tužila ali neke od njih su pokretale sudske sporove protiv Kreke.
„Budući da je Društvo za angažovanje trećih lica, odnosno za korištenje mehanizacije, usluge na otkrivci i izradi pripremnih prostorija zaključilo više ugovora (19.710.518 KM), a u toku godine je ostvarilo značajne izdatke i troškove usluga na angažovanju trećih lica u iznosu od 14.573.306 KM od čega se na usluge na proizvodnoj otkrivci odnosi 8.489.320 KM, izradu pripremnih prostorija 1.732.884 KM i rad mašina trećih lica 4.351.103 KM, postavlja se pitanje opravdanosti njihovog angažovanja. Također, dobavljači sa kojima Društvo zaključuje ugovore pokreću sudske sporove po osnovu neizmirenog duga što rezultira dodatnim troškovima“, naveli su federalni revizori.
Obaveze prema dobavljačima u zemlji odnose se najvećim dijelom na tekuće obaveze prema dobavljačima. Obaveze su veće od 20 miliona KM, od te sume potražuju firme: „Junuzović Kopex“ d.o.o. Lukavac (2.878.038 KM), „NGH export-import“ d.o.o. (897.487 KM), „Soko BH“ d.o.o. Tuzla (706.098 KM), „Tep light“ d.o.o. Tuzla (654.509 KM), „Rudar“ d.o.o. Tuzla (596.021 KM) i „Heez transport“ d.o.o. Tuzla (559.171 KM).
Osim toga, ove firme su tužile i dobile RMU Kreka na sudu: „Tevekkul“ d.o.o. Tuzla (1.100.075 KM), „Titanik“ d.o.o. (931.428 KM), „Rudar“ d.o.o. Tuzla (701.094 KM), „Erax invest“ d.o.o. Banovići (635.322 KM), „NGH exportimport“ d.o.o. (607.202 KM) i „Elektroremont“ d.d. Banovići (585.930 KM).
Revizori su naveli da trošenje više od 19 miliona za angažovanje privatnih firmi za poslove iz redovne djelatnosti rudnika predstavlja značajne troškove te da za taj novac RMU Kreka je mogla nabaviti značajan broj rudarskih mašina koje su tražene tenderskom dokumentacijom, a neophodne su za obavljanje redovne djelatnosti.
Uvidom u realizaciju ugovora iz 2022. godine revizori su posebno problematizirali ugovor za usluge otkopavanja otkrivke u pogonu Šikulje sa firom Hezz transport ukupne vrijednosti 5,2 miliona KM. Revizori su utvrdili da ponuđač nije ispunio ugovorene obaveze. Ugovorom je predviđeno da će ponuđač izvršiti poslove kopanja i utovara, transporta i istovara, uređenje odlagališta, pripremu podloge za odlaganje. Također, trebali su izraditi i održavati puteve odvodnih kanala u količini od 1.500.000 m³, u vrijednosti od 5.244.750 KM, u periodu od 12 mjeseci od zaključenja ugovora, odnosno 225 radnih dana od uvođenja u prostor radilišta.
Neplaćanje poreza
„Uvidom u mjesečne zapisnike komisije za vršenje nadzora i praćenje realizacije ugovora za august i septembar 2023. godine konstatovano je da izvršilac usluga i pored optimalnih uslova za rad nije vršio izvođenje radova po planiranoj dinamici (6.666 m³/dan) zbog nedovoljno angažovane opreme, odnosno da izvođenje radova nije u skladu sa tenderskom dokumentacijom i zaključenim ugovorom“, utvrdili su revizori.
Bez obzira na to, RMU Kreka nije poduzela pravne radnje za naknadu štete prema dobavljaču već je aneksom ugovora odobrila izmjenu roka za izvršenje usluga.
RMU Kreka nastavila je u 2023. godini praksu neplaćanja poreza i doprinosa zaposlenima. Obaveze za doprinose za isplaćene plaće i porez na dohodak u 2023. godinu iznosile su 22.853.541 KM. Ukupne neizmirene obaveze za period 2012-2023. godine iskazane su u iznosu od 85.953.093 KM.
Revizijom je utvrđeno da Društvo ima neizmirenih obaveza iz ranijeg perioda kao i to da ne izmiruje tekuće obaveze za poreze i doprinose, što nije u skladu sa Zakonom o doprinosima i Pravilnikom o načinu obračunavanja i uplate doprinosa. Također, rješenjima Porezne uprave nastaju značajni dodatni troškovi prinudne naplate i zateznih kamata koji u 2023. godini iznose 1.071.498 KM i 271.098 KM.
Osim toga gubitak RMU Kreka u 2023. godini iznosi 38.060.311 KM, a akumulirani gubitak 583.487.654 KM i premašuje iznos osnovnog kapitala za 188 miliona KM što dovodi u pitanje sposobnost Kreke da nastavi poslovanje.
