Pet stvari koje bi trebalo znati o slučaju Dijane Hrkalović

Dijana Hrkalović, bivša državna sekretarka Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) Srbije i bliska saradnica prethodnog ministra policije Nebojše Stefanovića, u pritvoru je od petka, 15. oktobra.

Nekadašnja “čelična dama” srpske policije – kako su je nazivali beogradski tabloidi – i ranije je bila predmet spekulacija kao osoba koja gaji bliske veze sa pripadnicima organizovanih kriminalnih grupa. Hrkalović je ove navode javno negirala.

Šta se desilo?

Bivša državna sekretarka MUP Dijana Hrkalović pozvana je 15. oktobra popodne na saslušanje u Sektor za unutrašnju kontrolu MUP-a. Ona se pozivu odazvala u pratnji advokata, a prema izjavi njenog branioca Nenada Tasića, nedugo potom Hrkalović je uhapšena.

Policija je iste večeri pretresla njen stan, a tokom večeri Hrkalović je u pratnji policije sprovedena u zgradu Specijalnog tužilaštva u Beogradu u Ustaničkoj ulici, gde je saslušana pred zamjenikom tužioca za organizovani kriminal. Tužilaštvo je za Radio Slobodna Evropa (RSE) saopštilo da je protiv nje podnijeta krivična prijava zbog trgovine uticajem, i da je zatraženo određivanje pritvora.

Njoj je određen pritvor do 30 dana, saopšteno je 15. oktobra uveče iz Višeg suda u Beogradu. Na teret joj se stavlja da je izvršila produženo krivično djelo trgovina uticajem, naveo je Viši sud.

Kakve su reakcije na njeno hapšenje?

„Već mjesecima govore da ne smije da se dira Dijana Hrkalović i zašto Vučić ne smije da je pipne”, rekao je u svojoj reakciji predsjednik Srbije Aleksandar Vučić 15. oktobra.

“U roku od pet minuta od hapšenja gospođe Hrkalović promijenili su priču“, rekao je Vučić, referišući na kritičare vlasti, i dodao da ljude na kraju krajeva zanimaju njihovi životi i hoće da imaju sigurnost.

Lider desno orijentisane opozicione stranke Dveri, Boško Obradović, ocijenio je u autorskom tekstu za portal Direktno da se Hrkalović ne može posmatrati izolovano od vlasti i vladajuće stranke i dodao da je ona “njihovo čedo”.

Srđan Milivojević, funkcioner opozicione Demokratske stranke, ocijenio je da se zakasnelo sa privođenjem, pretresom stana i određivanjem pritvora Dijani Hrkalović, a slučaj je nazvao “dimnom zavesom”. On je u izjavi za dnevni list Danas ocijenio i da državno tužilaštvo nije spremno da se obračuna sa organizovanim kriminalom “pod pokroviteljstvom vladajućeg režima”.

Poslanik vladajuće Srpske napredne stranke i advokat Vladimir Đukanović napisao je na svom Telegram kanalu 16. oktobra da moli medije da u slučaju Dijane Hrkalović poštuju pretpostavku nevinosti.

“Na to obavezuje ZKP (Zakon o krivičnom postupku) članom 3. Niko nije kriv dok se pravosnažnom sudskom presudom ne osudi. Kao advokat imam obavezu da tako nešto javno iznesem. Dok sam živ insistiraću na tome i uvijek ću se boriti protiv suđenja u medijima”, napisao je Đukanović.

Ko je Dijana Hrkalović?

Dijana Hrkalović je rođena 1987. godine u Beogradu, a prema podacima iz biografije sa sajta Ministarstva unutrašnjih poslova, koje je prenio portal Istinomer, osnovne i master studije psihologije završila je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu a nakon toga upisala je doktorske studije psihologije na istom fakultetu. Doktorsku disertaciju odbranila je 2020. godine.

Kako se dodaje, u Bezbjednosno – informativnoj agenciji (BIA) radila je do 2014. godine na operativnim poslovima i stekla specifična znanja neophodna za bavljenje poslovima bezbjednosti.

Portal Istinomer je podsjetio i da je Hrkalović na izborima za Skupštinu Beograda 2012. godine, kao dvanaesta na listi Srpske napredne stranke Pokrenimo Beograd – Tomislav Nikolić izabrana za odbornicu u Skupštini Beograda.

Poslove zamjenika šefa kabineta ministra unutrašnjih poslova Srbije Nebojše Stefanovića, dodaj se, obavljala je od 2014. do 2015. godine. Od 2015. nalazila se na mjestu sekretara Uprave kriminalističke policije u Ministarstvu unutrašnjih poslova.

Na dužnost državnog sekretara MUP-a je stupila u julu 2017. godine.

Pozicija državnog sekretara je najvažnija pored pozicije ministra. Hrkalović je tako često bila prisutna tokom konferencija za novinare ministra, a neeietko se i sama javno obraćala.

Ministarstvo unutrašnjih poslova je 29. maja 2019. objavilo saopštenje u kojem se navodi da “državni sekretar Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije Dijana Hrkalović od sutra više neće obavlјati ovu funkciju u MUP-u, zbog drugih obaveza koje će preuzeti u narednom periodu”.

Ministar unutrašnjih poslova Nebojša Stefanović zahvalio se Dijani Hrkalović na njenoj „ogromnoj posvećenosti na unapređenju rada Ministarstva unutrašnjih poslova“ i poželio joj mnogo uspjeha u narednom periodu, kako na profesionalnom, tako i na ličnom planu.

Hrkalović nakon toga nije imala javnu funkciju.

Koje se sve afere vezuju za ime Dijane Hrkalović?

Prema izjavi predsjednika Srbije Aleksandra Vučića od 15. oktobra bivša sekretarka MUP-a privedena je u vezi sa ubistvom karatiste Vlastimira Miloševića.

Milošević je ubijen u januaru 2017. godine u centru Beograda, a taj slučaj je u medijima bio poznat kao “ubistvo na tramvajskim šinama”. Jedan od osumnjičenih za ubistvo bio je i vođa kriminalnog klana Veljko Belivuk, koji je optužen za najteža krivična djela. Zbog učešća u ovom ubistvu sudilo se Veljku Belivuku, ali je on pravosnažno oslobođen.

“Onoliko koliko sam mogao da čujem od ministra (policije), riječ je o dokazima koje danas posjeduju nadležni državni organi, a vezano za čuveno ubistvo na šinama, da je posle toga, pretpostavljam, zamenjivan DNK, i da su neki ljudi koji su učestvovali u ubistvu oslobođeni”, rekao je Vučić za televiziju Prva 15. oktobra.

Upitan da li su tačni navodi pojedinih medija da je Hrkalović osumnjičena da je uklanjala dokaze posle ubistva Miloševića, Vučić je rekao da je to pitanje za nadležne pravosudne organe.

Međutim, ovo nije jedina afera koja se u zvaničnim izjavama vezuje za ime Dijane Hrkalović.

Njeno ime se ponovo u medijima pominjalo u januaru 2021. godine, kada je prenijeto da je Hrkalović jedna od saslušanih u aferi prisluškivanja predsjednika Srbije Aleksandra Vučića. Te navode MUP i tužilaštvo nisu ni potvrdili, ni demantovali, a Dijana Hrkalović se o tome nije javno izjašnjavala.

Tužilaštvo Srbije za organizovani kriminal pokrenulo je predistražni postupak zbog neovlaštenog prisluškivanja predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, saopšteno je 21. januara iz te institucije. Tužilaštvo Srbije za organizovani kriminal najavilo je da će obavijestiti javnost kada sazna rezultat predistražnog postupka. Prethodno je Vučić 31. decembra na TV Pink izjavio da je bio prisluškivan. Epilog ovog slučaja nije poznat.

Da je i Dijana Hrkalović saslušana zbog Vučića potvrdio je njen advokat Nenad Tasić, koji je za portal Insajder rekao da su joj u policiji postavljana pitanja o okolnostima ugrožavanja bezbjednosti predsjednika Aleksandra Vučića i njegove porodice, a da je ona negirala da je imala bilo kakva saznanja o tome.

Takođe, advokat je naveo da je Hrkalović pitana o poznanstvu sa Slavišom Kokezom, bivšim predsjednikom Fudbalskog saveza Srbije. Kokeza je u policiji saslušavan o navodnoj vezi sa Belivukovom grupom, koju je on negirao.

Sredinom 2020. godine, provladini tabloidi počeli su da pišu o navodnim vezama Hrkalović sa “kavačkim” kriminalnim klanom u Srbiji, o čemu nema zvaničnih objava policije i tužilaštva.

U vrijeme dok je Hrkalović bila u vrhu ministarstva policije, rat kriminalnih klanova, “škaljarskog” i “kavačkog”, odnio je više desetina žrtava u Srbiji. Ministar policije je u to vrijeme bio Nebojša Stefanović, koji je sada na funkciji ministra odbrane.

Belivuk je označen kao navodni pripadnik “kavačkog” klana.

I sam Stefanović je bio meta kritika u svojoj stranci, a pojedini u SNS su zahtevali i njegovu smjenu zbog navode povezanosti sa aferama. Stefanović je navode negirao, a u maju 2021. sam je dao ostavku na lidersko mjesto u beogradskom ogranku stranke.

Ipak, i dalje je član SNS.

Još jedna afera u kojoj se Dijana Hrkalović pominjala dogodila se 2016. godine, kada su, prema pisanju istraživačkog portala KRIK, bivši pripadnici Odseka za tajno praćenje MUP-a Milan Dumanović i Mladen Trbović, podnijeli krivičnu prijavu zbog zloupotrebe položaja i trgovine uticajem protiv Hrkalović i još nekoliko zaposlenih u MUP-u.

Dumanović i Trbovićem optuženi su za odavanje službene tajne u vezi s njihovim aktivnostima prilikom posjete tadašnjeg premijera Srbije Aleksandra Vučića Potočarima, u julu 2015. godine, kada je bio napadnut. Taj postupak je još uvijek u toku pred Višim sudom u Beogradu.

Dumanović i Trbović su uhapšeni 31. decembra 2016. godine jer su navodno odali službenu tajnu time što su u intervjuu za Al Jazeeru govorili o nezakonitim akcijama policije u kojima su učestvovali pod lažnim nalozima za rad, bez naloga suda.

Njih dvojica su tvrdili u krivičnoj prijavi protiv Hrkalović da se podaci prikupljeni tajnim praćenjem i snimanjem koriste za privatne poslove. Ona se o tome nije javno izjašnjavala.

Portal Istinomer je naveo i da je, dok je bila sekretarka UKP-a, Nezavisno udruženje novinara Srbije, podnijelo krivičnu prijavu protiv nje i ministra unutrašnjih poslova Nebojše Stefanovića, zbog sumnje da su nezakonito prisluškivali novinare, ali ta prijava nije dobila epilog.

Pažnju medija privukla je tokom lokalnih izbora u opštini Lučani, u centralnoj Srbiji, održanih 16. decembra 2018. godine. Tada se na licu mjesta pojavila nakon incidenta tokom kog su privođeni opozicioni aktivisti. Na izborima je pobijedila Srpska napredna stranka, partija predsjednika države Aleksandra Vučića.

U jednom od retkih intervjua koji je dala nakon odlaska sa funkcije državne sekretarke, Dijana Hrkalović je za tabloid „Alo“ negirala da je imala kontakte sa ljudima iz kriminalnih grupa.

„Ja sam bila dio tima koji se na međunarodnom planu godinama borio da pošast zvanu organizovani kriminal na ovim prostorima očisti koliko god je to moguće, i svoje zdravlje sam uložila u to. Pozivam i javno sve nadležne institucije da provere ove moje navode, i poligrafski me testiraju”, rekla je Hrkalović u intervjuu koji je objavljen oktobra 2020. godine.

Iznenadni odlazak sa pozicije u MUP-u Hrkalović je u istom razgovoru objasnila zdravstvenim razlozima, uz napomenu da je “nije smijenio ni predsjednik Vučić, ni ministar Stefanović”.

O obojici je imala samo riječi hvale: za predsjednika Srbije je kazala da je „čovjek sa vizijom” i lider koji “izaziva divljenje u svakom smislu”, a dobre rezultate MUP-a je pripisala svom nekadašnjem prerpostavljenom – Nebojši Stefanoviću.

Šta dalje?

Nakon što je protiv Dijane Hrkalović podnijeta krivična prijava, na tužilaštvu je da sprovede istragu kako bi dokazalo da li postoji osnovana sumnja da je počinila krivično djelo za koje se tereti.

Prema Krivičnom zakoniku, zaprećena kazna za trgovinu utacajem, odnosno za korištenje službenog položaja da bi se uticalo na istragu, je od jedne do osam godina zatvora.

Za to krivično djelo, rok za sprovođenje krivičnog gonjenja je deset godina.

Do podizanja optužnice, Hrkalović u pritvoru može da provede najviše tri mjeseca.