Oglašavanje na javnim prostorima: Pogodovanja po političkoj liniji, mimo propisa, često i bez dozvola

Odluka o izmjeni i dopuni Odluke o reklamiranju na teritoriji Grada Banjaluka usvojena je na 34.sjednici aktuelnog saziva gradske skupštine, međutim, ni u jednoj Odluci nije opisana situacija, kakvu vidimo u centru Banjaluke.

Odluka o reklamiranju na teritoriji Grada Banjaluka je veoma jasna. Prema propisima koji su trenutno na snazi, utvrđeno je da se pod reklamnim medijima vode samostojeći i ostali reklamni mediji.

Izvor našeg portala blizak Gradskoj upravi kaže da ni u jednoj tački ove odluke ne možemo pronaći mogućnost ovakvog reklamiranja, piše Gerila.

„Samostojeći reklamni mediji su regulisani članovima od 8 do 18, pomenute odluke. Ti članovi regulišu vrstu medija, veličinu medija, udaljenost od saobraćjnica, kao i udaljenost između takva dva medija. Takvi mediji, kompletni, imaju status privremenih objekata.

Svi drugi mediji, koji su definisani kao ostali reklamni mediji, to su mediji koji su postavljeni na određene objekte. Reklamni panoi koji su postavljeni na krovove kuća ili zgrada, na fasadi objekata, u okviru balkonske ograde na samom objektu ili u okviru ograde oko objekta. U ostale medije ubrajamo i folije koje se nalazi na zaštitnoj ogradi gradilišta, na vozilima gradskog saobraćaja ili automobilima privrednih društava.
Dakle, ti ostali reklamni mediji su regulisani članovima od 19 pa do 32. Nezavršeni dio hotela Palas još uvijek predstavlja građevinu, koja trenutno nije aktivna, ali taj dio još uvijek nema upotrebnu dozvolu“, govori naš izvor.

POTPREDSJEDNIK SKUPŠTINE GRADA SUVLASNIK KOMPANIJE

S druge strane, naš izvor otkriva da se prilikom odlučivanja u ovakvim slučajevima vodi računa i o poslovnim  političkim vezama pojedinih odbornika, kao i načelnika u gradskim odjeljenjenjima.

Prema našem istraživanju, pomenuti displej pripada kompaniji Led media iz „Banjaluke“.

Na naše telefonske pozive prema ovoj kompaniji niko se nije javljao, ali ono što je jako zanimljivo, kao vlasnici ove kompanije vode se Goran Lukić i Milan Milaković, potpredsjednik Skupštine Grada Banjaluka i član Socijalističke partije Srpske, stranke koju su prije 20-ak dana osnovali nezadovoljni članovi Socijalističke partije.

Milaković je i vlasnik kompanije Studio Design. Prema pisanju magazina Žurnal, Milaković je preko svojih firmi samo u toku 2018.godine u tenderskom poslovanju sa Vladom Republike Srpske potpisao ugovore vrijedne 364.248 KM.

Među brojnim poslovima koje je Milakovićeva firma radila bilo je uređenje objekta Vlade Republike Srpske u Istočnom Sarajevu, kao i radovi na Administrativnom centru Vlade Republike Srpske u Banjaluci.

Milakovićeva firma Studio Design u žižu javnosti je dospjela kada je zajedno sa kompanijom Aquarius prije nekoliko godina kupila zgradu Mikrokreditnog društva Sinergija plus u stečaju, za duplo manju cijenu od procijenjene.

Procijenjena vrijednost poslovnog objekta u ulici Stepe Stepanovića iznosila je 8,5 miliona maraka, a Aquarius i Studio Design kupili su zgradu za 3,5 miliona maraka.

Kako naš izvor kaže, činjenica da je Milaković potpredsjednik Skupštine Grada dovela je i do toga da se konstrukcija s led displejom, koja je izrazito teška, postavi na nedovršeni i neobezbijeđeni objekat.

“Da bi uopšte mogli da postavite bilo kakav objekat morate imati idejni projekat, izvedbeni projekat, te ispuniti lokacijske uslove. Da bi sve to dobili, projekat mora uraditi ovlaštena kuća, to jeste licencirani projektni biro.

Da li je sve to urađeno po slovu zakona, mislim da nije. Kada bi samo pogledali elektro i druge instalacije, koje dopremaju signal u taj displej, vidjećete da je riječ i o improvizovanim rješenjima, koja krše sve bezbjednosne uslove. Štaviše, jedan dio tih instalacija koristi i objekte za javno osvjetljenje. Pogledajte da li je i kako obezbjeđen i elektronaponski kabl koji napaja taj displej“, pojašnjava naš sagovornik.

Na naša pitanja o regulisanju rada ove oblasti iz Gradske uprave nisu odgovorili.

Gradsku upravu smo pitali koje Odjeljenje je nadležno za izdavanje dozvola, koji su uslovi za dobijanje, koliko se putem reklamnih displeja slije novca u gradsku kasu, kao i o radu inspekcijskih organa kada je riječ o reklamnim panoima.

Odbornik u Skupštini Grada Banjaluka Saša Lazić kaže da nije bio upoznat sa ovim problemom, ali da ga ne iznenađuju naša saznanja.

„Nije prvi put da odbornici u Skupštini Grada imaju svoje privatne poslove koji imaju vezu s Gradom. Ako se samo sjetite slučaja Draška Ilića, koji je bio odbornik, a čije su privatne firme imale velike ugovore s brojnim gradskim preduzećima i institucijama. Čak i sada imamo tu situaciju“, napominje Lazić.

Dodaje da je na jednom skupštinskom zasjedanju spomenuo problem s reklamnim panoima, ali da je tad više pričao iz aspekta bezbjednosti saobraćaja.

„Veliki broj tih reklamnih displeja nalazi se u zonama raskrsnica, tamo gdje ne bi nikako trebalo biti i gdje mogu ugroziti učesnike u saobraćaju“, napominje Lazić i spominje da su se neke krupne promjene te uredbe desile na 34. sjednici u julu prošle godine.

Naime, na pomenutoj sjednici, došlo je do nekih krucijalnih promjena, a jedna od najvažnijih je i dodavanje stava 3 u Članu 6, a koji dozvoljava postavljanje reklamnih panoa u blizini raskrsnica, kružnih tokova, regionalnih puteva, magistralnih puteva i frekventnih gradskih saobraćajnica.

I izvor Gerile napominje da ovo nije usamljen slučaj gdje su pojedinci iz gradske vlasti pogodovali za svoje privatne poslove i interese.

Podsjeća i na slučaj odbornika Stojana Vukajlovića koji je 31.decembra kupio veliki broj nekretnina koje su bile u vlasništvu Grada Banjaluka.

Navedene nekretnine, oduzete su od bivšeg načelnika Odjeljenja za boračko-invalidsku zaštitu Grada Banjaluka, Miloša Šmitrana, koji je 2016. godine optužen da je malverazacijom oštetio grad za 539.410 KM. Na licitaciji u Osnovnom sudu Vukajlović je kupio četiri stana, jedan poslovni prostor i vikendicu za svega 283 000 KM, iako je procijenjena vrijednost tih nekretnina bila duplo veća.

Gerila saznaje da u priči s reklamnim panoima ima još jedna bitna dimenzija. Svaki bilbord mora da ima vinjetu koju izdaje Gradska uprava.

„Ta vinjeta je kao registracija na autu. Ako bilbord ima vinjetu, to znači da ima i dozvolu, a postoji veliki broj bilborda koji nemaju te vinjete“.

Gerila je u posjedu infrmacije da se među bilbordima koji nemaju tzv vinjete nalazi i jedan od bilborda kompanije DL plakat. Iza kompanije stoji Bogoljub Zeljković, sestrić Milorada Dodika. Zeljković je kompaniju DL plakat preuzeo prošle godine.

Prethodni vlasnik Željko Stojanović je prodao firmu Zeljkoviću, a među najvjernijim klijentima iz javnog sektora ove marketinške kompanije nalazi se Lutrija Republike Srpske.

Na bilbordu bez vinjete trenutno se reklamiraju dvije kompanije čiji se vlasnici povezuju sa Miloradom Dodikom i SNSD-om. S jedne strane je TC Delta Planet srbijanskog tajkuna Milorada Miškovića, a s druge strane se oglašava kompanija “Mesnice kod Laze”, poznatog banjalučkog mesara Laze Šešića koji je bio i član Gradskog odbora SNSD Banjaluka.

Na naše pitanje ko je predlagač Odluke o izmjeni i dopuni odluke o reklamiranju na teritoriji Grada Banjaluka, iz Stručne službe Skupštine grada rekli su da je Predlagač odluka uglavnom gradonačelnik Grada Banja Luka, a obrađivači su uglavnom resorna odjeljenja.

„ U konkretnom slučaju Skupština grada Banja Luka donijela je tri izmjene Odluke. Zbog toga Vam ispod dostavljamo brojeve Službenih glasnika Grada Banja Luka u kojem se traženi akti nalaze i navodimo ko je bio obrađivač u konkretnom slučaju.

• Osnovna odluka objavljena u SG GBL 26/13 – donesena na 15. sjednici – obrađivač Odjeljenje za prostorno uređenje
• Izmjena odluke objavljena u SG GBL 4/17 – donesena na 6. sjednici – obrađivač Odjeljenje za komunalne poslove
• Izmjena odluke objavljena u SG GBL 24/19 – donesena na 34. sjednici – obrađivač Odjeljenje za prostorno uređenje
• Izmjena odluke objavljena u SG GBL 41/19 – donesena na 38. sjednici – obrađivač Odjeljenje za prostorno uređenje, navodi se u odgovoru koji nam je dostavio sekretar Skupštine Grada Igor Šukalo.

Pomenuta 34.sjednica donijela je još jednu vrlo važnu promjenu.  U članu 7. stav 1. Obrisana je tačka g.

„Na teritoriji Grada, reklamiranje nije dozvoljeno:
g) na displejima, makro-ekranima – sa filmskom ili TV slikom, i sličnim uređajima koji su usmjereni prema saobraćajnicama“.

Dakle, na istoj sjednici, a koja je održana 2.jula 2019. dopušteno je postavljanje reklamnih panoa na najfrekventnijim saobraćajnicama, kružnim tokovima i raskrsnicama, kao i upotreba displeja.

Samo 10 dana nakon usvajanja ove odluke, kompanija Led media se pohvalila da je pustila baš ovaj tip banera u rad i to na jednoj od najfrekventnijih raskrsnica u Banjaluci.

UGROŽENA BEZBJEDNOST UČESNIKA U SAOBRAĆAJU

Milenko Jaćimović, bivši član Savjeta za bezbjednost saobraćaja Grada Banjaluka  kaže da je ova praksa veoma opasna. Jaćimović je prije 10-ak godina kao dio jednog tima radio analizu koliko su reklamni panoi opasni po bezbjednost saobraćaja.

„Mi smo istraživali temu uticaj uticaj bilborda u zoni raskrsnica na bezbjednost saobraćaja. Ista istraživanja su rađena i u mnogim zemljama regije. I Srbija je to radila. Osnovni cilj bilborda i medija preko kojih se reklamira određeni proizvod i usluga je da privuče pažnju ciljne grupe koja taj proizvod koristi ili će koristiti na tu poruku s bilborda. Čim za jedan vremenski period svoju pažnju usredsredite na  poruku sa bilborda ili bilo kojeg reklamnog materijala, naravno da je moć držanja odstojanja ili upravljanja vozilom odmah narušena.

Znam za situaciju gdje je raskrsnica i kod ove banke, iz pravca Hirurgije kad se ide. Crveni je znak STOP, a iza toga je bio bilbord crvene boje, gdje se bukvalno taj saobraćajni znak STOP utopio u tu crvenu pozadinu. Ima tu mnogo stvari, koje značajno utiču.

Jaćimović dodaje da je  sada mnogo veći broj bilborda.

„Ono što je i tada donešeno da se posebno treba iz zona raskrsnica analizirati svaki zahtjev za postavljanje bilborda ili određenih reklamnih medija i naravno gledati da ima što manje posljedica.

Zakon o bezbjednosti saobraćaja kaže da u putnom pojasu s lijeve ili desne strane ne smiju biti bilo kakvi objekti koji mogu ugroziti bezbjednost saobraćaja. Koliki je taj putni pojas- ima razlike u odnosu na vrstu saobraćajnice. To je oko 10-15 metara, ali posebno je problematično što je veliki dio tih medija postavljen uz kružne tokove. Tu je frekvencija ogromnog broja vozila. Mi sad vidimo da u neposrednoj blizini samih kružnih tokova čak i ove led bilborde koji više nisu jednoobrazni. Oni u određenim intervalima mijenjaju reklame. Oni su postali kao televizori. Ovo je jedna oblast koja je sa aspekta bezbjednosti saobraćaja dosta problematična i nije konsultovana saobraćajna struka“, napominje Jaćimović.

Iz Agencije za bezbjednost saobraćaja dobili smo jasan odgovor. Nemaju nikakvu nadležnost nad ovim segmentom saobraćaja.

„Agencija za bezbjednost saobraćaja nema nadležnosti u pogledu odobravanja postavljanja reklamnih tabli/displeja u blizini saobraćajnica, tj. ne izdajemo saglasnosti i dozvole.

Postavljanje reklamnih tabli/displeja je regulisano Pravilnikom – “Pravilnik o postavljanju, održavanju i uklanjanju reklamnih tabli i natpisa”, te za postavljanje natpisa pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje je vlasnik, odnosno korisnik natpisa mora pribaviti odobrenje od upravljača puta uz koji se postavlja natpis.

S tim u vezi, predlažemo Vam da se obratite nadležnom upravljaču puta, zavisno od kategorije istog, od koga ćete dobiti detaljnije informacije vezano za vaš upit.“

Iz preduzeća Putevi Republike Srpske, kratko su nas podsjetili da oni kao Javno preduzeće izdaju saglasnosti za postavljanje reklamnih panoa i bilborda  u zaštitnom pojasu magistralnih i regionalnih puteva, prema uslovima koje su definisane zakonskim i podzakonskim aktima.

O činjenici da reklamni panoi i displeji koji reflektuju svjetlost stoje uz same raskrsnice i tako ugrožavaju bezbjednost saobraćaja, niko ni riječi nije rekao.