Odjeci samita u Sofiji: Odluka lidera Zapadnog Balkana približila region EU?

Evropska komisija (EC) pozdravlja opredjeljenje lidera Zapadnog Balkana iskazano danas na samitu u Sofiji za dalje jačanje regionalne saradnje zarad napretka na njihovom evropskom putu.

Pozitivan odgovor regiona na Ekonomski i investicijski plan, opredjeljenje za bolju povezanost i podrška ključnim inicijativama poput uspostavljanja zajedničkog regionalnog tržišta, pokretanja Zelenog plana za Zapadni Balkan te dalja podrška integraciji Roma pomoći će ubrzati oporavak nakon pandemije poticanjem održivog ekonomskog rasta.

– Zapadni Balkan je apsolutni prioritet moje Komisije od mog prvog dana. Budućnost regiona je u Evropskoj uniji. Ova 2020. je bila godina izazova, ali smo čvrsto stajali jedni uz druge. Naš nedavno usvojeni Ekonomski i investicijski plan ubrzat će ekonomski razvoj Zapadnog Balkana, učvrstiti povezivanje sa Evropskom unijom, podržati provedbu temeljnih reformi i približiti regiju jedinstvenom tržištu Unije. Plan može pomoći da promijenite živote i svakodnevnicu vaših građana te poslovanje u regionu u narednih pet godina – izjavila je uoči samita predsjednica Evropske komisije Ursula von der Leyen.

Visoki predstavnik i potpredsjednik Josep Borrell je kazao da mu je drago kada vidi da lideri Zapadnog Balkana prihvataju ključnu ulogu regionalne saradnje, važne za pomirenje, jednako koliko i za ekonomski oporavak.

– Ne smijemo zaboraviti da oporavak mora biti održiv i socijalno pravedan. Zbog toga su Ekonomski i investicijski plan i Zelena agenda za Zapadni Balkan usmjereni na moderne i zelene investicije, sa naglaskom na ljude. Istovremeno, to znači da investicije moraju pratiti temeljne reforme potrebne na evropskom putu – dodao je Borrell.

Samitu je prisustvovao i komesar za susjedstvo i proširenje Olivér Várhelyi koji je u svom obraćanju naglasio da angažman sa partnerima sa Zapadnog Balkana ostaje ključni prioritet za Uniju, te da je evropska perspektiva i dalje pokretač promjena u regiji.

– Posvećenost lidera iz regiona razvoju zajedničkog regionalnog tržišta i provedbi zelene i digitalne tranzicije presudna je za približavanje regiona Evropskoj uniji. Zajedno sa investicijama u povezivanje i ljudski kapital, ovo su ključni elementi Ekonomskog i investicijskog plana za Zapadni Balkan koji je Evropska komisija predstavila u oktobru. Plan donosi opipljive koristi svima na Zapadnom Balkanu i jača naše veze s regionom – naveo je Várhelyi.

Inicijative podržane u Sofiji nadovezuju se na obaveze koje je region prethodno preuzeo na samitu Evropske unije i Zapadnog Balkana u Zagrebu u maju ove godine, a podržat će se kroz Ekonomski i investicijski plan za Zapadni Balkan koji je Evropska komisija usvojila 6. oktobra ove godine. Cilj tog plana je mobilizirati do devet milijardi eura bespovratnih sredstava Evropske unije kako bi se ubrzao socioekonomski oporavak regiona od pandemije Covid-19, te ubrzala njegova ekonomska konvergencija s Unijom. Nadalje, predviđa se novi Garancijski instrument za Zapadni Balkan, sa potencijalom za privlačenje investicija vrijednosti do 20 milijardi eura.

Danas u Sofiji, na sastanku koji su zajednički ugostile Bugarska i Sjeverna Makedonija i uz prisustvo više država članica i institucija Evropske unije u kontekstu Berlinskog procesa, lideri Zapadnog Balkana pozdravili su Plan i obavezali se na provođenje reformi neophodnih za postizanje njegovih ambicioznih ciljeva.

Lideri na samitu pozdravili su i novi paket povezivanja za 2020. godinu sa šest projekata u oblastima održivog transporta i čiste energije koje je Komisija predstavila kao dio Investicijskog okvira za Zapadni Balkana. Ovaj paket predstavlja prvi korak ka provedbi vodećih projekata Ekonomskog i investicijskog plana, dok istovremeno predstavlja ispunjeno obećanje Unije iz 2015. godinu o iznosu od milijardu eura podrške za povezivanje u regionu, saopćeno je iz Delegacije EU u BiH.