“Noć muzeja” u staroj crkvi na Baščaršiji

Stara crkva Svetih arhangela Mihaila i Gavrila u Sarajevu i Udruženje ljubitelja umjetnosti Pale /ULJUP/ pripremili su bogat kulturno-umjetnički program, koji će biti realizovan povodom evropskog kulturnog projekta “Noć muzeja”.

“Muzej Stare crkve prvi je muzej u BiH koji je prije više od decenije odgovorio na zvaničan poziv Ministarstva kulture Francuske i direktora za muzeje, i od tada smo mi uključeni u ‘Noć muzeja’ kao evropski kulturni projekat. Nama je veoma važno da što češće budemo u prilici da promovišemo kulturno-istorijske vrijednosti i tradiciju srpskog naroda”, izjavio je Srni starješina Stare crkve protojerej-stafrofor Vanja Jovanović.

Prema njegovim riječima, Dan muzeja u svijetu je 19. maj, ali “Noć muzeja” se organizuje u noći između subote i nedjelje uoči tog datuma, a pošto je, u ovom slučaju, riječ o crkvenom muzeju posjetioci će u porti crkve moći da borave do 24.00 časa.

“Zahvaljujući ULJUP-u mi smo, zajedno sa drugim prijateljima pripremili veoma bogat kulturno-umjetnički program koji sadrži elemente likovne, muzičke i plesne umjetnosti. Osim toga, u planu je i posjeta našoj crkvi i muzeju”, rekao je otac Jovanović.

On je naglasio da je Stara crkva nedavno zvanično učestvovala na međunarodnoj akciji i izložbi koja se održavala od Vašingtona, NJujorka preko Pariza do Atine, gdje je prezentovala svoje eksponate u povodu obilježavanja četiri vijeka od smrti čuvenog slikara Dominikosa Teotkopulosa poznatijeg kao El Greko, sa Krita.

U muzeju se nalaze djela onih autora koji su bili El Grekovi učitelji crtanja i slikanja, i riječ je o veoma bogatoj umjetničkoj zbirci, koja svaki put iznova oduševljava i plijeni pažnju posjetilaca muzeja.

Prema programu, koji zvanično počinje u 20.00 časova u porti Stare crkve biće upriličena izložba ikonopisca Marije Davidović, u muzičkom dijelu nastupiće članovi Muzičke akademije u Istočnom Sarajevu, trio “Pješčanik”, te vokalni solisti Senka Pržulj i Ivana Grujić, Tanja Popić, gitara, i Katja Radivojević, balet, a tri slikara će cijeli dan slikati u porti crkve.

“Baletska priča Radivojevićeve vraća nas u vrijeme povezanosti ovdašnjih Srba sa dalekim Kritom, odakle su bez obzira na otomansku vlast, srpski domaćini naručivali ikone za svoje porodice, koje su im dopremane preko Dubrovnika”, naglašava starješina Stare crkve.

Muzej Stare srpske pravoslavne crkve u Sarajevu nastao je iz riznice te crkve. Za otvaranje Muzeja posebno je zaslužan crkveni tutor Jeftan Despić. Na ideju da se riznica pretvori u Muzej, Despić je došao 1889. godine poslije otvaranja Zemaljskog muzeja u Sarajevu.

Predmeti koji se čuvaju u crkvenom Muzeju mogu se podijeliti na: stare umjetničke slikarske radove, stare rukopisne i štampane knjige, crkvene tkanine i vez, metalne predmete, bogoslužbene stvari, stari novac, etnografske rekvizite votivnog karaktera, starinsko oružje, rukotvorine duborezačke vještine i zbirku obrađenog kamena.

Najbrojniji predmeti u Muzeju su slikarski radovi domaćih i stranih slikara.

Riječ je o ikoni Svetog Đorđa i Svetog Dimitrija, radovima srpskog slikara Longina iz 1578. godine, desnom krilu carskih dveri manastira Banje kod Priboja sa likom Svete Bogorodice iz 16. vijeka, Svetom Kirijaku Otšelniku remek-djelo iz 17. vijeka, oštećenoj ikoni Svetog Jovana Preteče od Maksima Tujkovića, Svetom Stefanu Dečanskom, radu baroknog majstora Jovana Hadži-Petrovića iz 1797. godine.

Tu su i ikone italokritske škole: Deisis – Moljenje, cijeli niz ikona Svete Bogorodice, radovi nepoznatih italokritskih majstora, Poklonjenje mudraca, rad nepoznatog majstora venecijanskog ili dalmatinskog slikarstva…