Fali “sitnica” od 200 miliona: Dodik smišlja kako raskinuti ugovor sa ruskim oligarhom

Duško Perović, šef Predstavništva Vlade Republike Srpske u Rusiji i osoba sa američke „crne liste“, pod političkim pokroviteljstvom Milorada Dodika, takođe osobe pod sankcijama SAD-a, trebao bi realizovati novi zadatak čiji je cilj preuzimanje pune kontrole nad eksploatacijom uglja na ležištu „Ugljevik istok 2“, koji bi se potom prodavao na međunarodnom tržištu i donio ogromnu zaradu, piše Žurnal.

Da bi bio ostvaren, plan podrazumijeva da Vlada RS i Elektroprivreda RS (ERS) ponište ugovor o davanju koncesije za eksploataciju uglja, koji je 2013. godine potpisan sa firmom „Comsar energy RS“ (CERS) u vlasništvu ruskog oligarha Rašida Serdarova.

Bila bi to dobra zarada na tom poslu, jer je Serdarov lično, prema izvorima Žurnala, završio svoje poslove u RS nakon što je ERS početkom ove godine, daleko od očiju javnosti, preuzela koncesiju za HE „Mrsovo“ i, zajedno sa propalim hotelom „Comsar“ u Rudom, ruskom tajkunu isplatila 75 miliona maraka.

Potrebna “sitnica” od 200 miliona KM

Da bi se izdejstvovalo poništenje ovog ugovora, pokrenuta je „mašinerija“ kako bi cijela akcija bila predstavljena kao rad u opštem interesu, iako je krajnji cilj da Perović i Dodik u potpunosti neformalno kontrolišu eksploataciju uglja i potom nadziru ogroman profit.

Prvi korak omogućen je u martu. Radnici RiTE Ugljevik stupili su štrajk, čiji su predstavnici izričito tražili raskidanje ugovora o koncesiji sa CERS-om. U isto vrijeme, krenuli su pritisci da Skupština opštine Ugljevik donese odluku, kojom će od entitetske Vlade tražiti da se od Serdarova otkupe koncesiona prava na eksploataciju uglja na ležištu „Ugljevik istok 2“. Slučajno ili ne, sindikat zaposlenih u RiTE Ugljevik i radnički protesti pogodovali su priči o otkupljivanju koncesije od CERS-a. Jedino što nedostaje, jeste 195 do 200 miliona konvertibilnih maraka ili 100 miliona evra, koliko je potrebno da bi Vlada RS otkupila koncesiju od Serdarova.

„Jedino što Perovića i Dodika ograničava u kontroli eksploatacije, a potom i prodaje uglja, jeste to kako naći pare i kako ih transferisati, jer u ovom trenutku ne mogu naći taj novac“, naveo je izvor Žurnala.

On dodaje da bi operacija „Ugljevik istok 2“ bila izvedena pod plaštom navodnog opšteg interesa, pri čemu bi koncesija data Serdarovu bila stavljena u nadležnosti Vlade RS i ERS-a, a time omogućeno RiTE Ugljevik da nastavi eksploataciju uglja na tom području.

Žurnal je od ministra energetike i rudarstva RS Petra Đokića zatražio odgovor na pitanje – da li je Vlada RS pokrenula procedure za raskidanje koncesija za kopanje uglja firmi CERS na području Ugljevika? Postavili smo i pitanje – da li je tačna informacija da će Vlada RS otkupiti koncesiju od CERS-a za iznos od oko 100 miliona evra, iako koncesionar u prethodnom periodu nije ispunio preuzete obaveze, nakon što je od RS 2013. godine dobio koncesiju za eksploataciju uglja na području Ugljevika.

Procedura raskida ugovora

„Vlada Republike Srpske nije pokrenula proceduru za raskidanje ugovora o koncesiji kompaniji „Comsar Energy RS’”, kratko nam je odgovoreno iz Đokićevog kabineta.

Ovo ministarstvo je prošle godine CERS-u izdalo dozvolu za eksploataciju uglja na području Ugljevika, a po osnovu potpisanog ugovora o koncesiji izdatoj 2013. godine. Pitanja u vezi sa raskidanjem koncesije sa CERS-om Žurnal je postavio i generalnom direktoru RiTE Ugljevik Diki Cvjetinoviću, koji nam je odgovorio da raskidanje ugovora sa Serdarovom firmom nije u nadležnosti ove javne kompanije.

Na pitanje Žurnala, na koji način je rukovodstvo RiTE Ugljevik izašlo u susret radnicima i koji su njihovi zahtjevi ispunjeni, jer su obustavili štrajk, uprkos javno izrečenim strahovima da neće postojati dovoljne količine uglja potrebne za stabilnu proizvodnju električne energije ako se ne raskine koncesija CERS-u, Cvijetinović je odgovorio da je rukovodstvo RiTE Ugljevik, u saradnji sa ERS i Vladom RS, pokrenulo procedure kako bi bile obezbijeđene dovoljne količine uglja za nesmetan rad postojećeg bloka termoelektrane do kraja njenog radnog vijeka.

Produženje koncesije

Istina je, međutim, da se godinama u RiTE Ugljevik ne ulaže ništa da bi ovaj energetski objekat zaista mogao raditi do 2039. godine. RiTE Ugljevik je islužen, jer je u pogonu dugih 45 godina, mada je prosječan vijek termoelektrane 20 do 25 godina. Da bi termoelektrana nesmetano funkcionisala, potrebno je uraditi ozbiljan remont, za šta su opet potrebna velika ulaganja. Kojih odavno nema, a poslednji ozbiljniji remont bio je 2017. godine.

Rašida Serdarova je u RS 2010. godine doveo upravo Duško Perović, a Milorad Dodik je ruskog oligarha tada predstavio kao „ozbiljnog investitora“. Pokazalo se da je Serdarov sve osim „ozbiljnog investitora“. U okviru njegove kompanije “Comsar Energy Group”, stacionirane na Kipru, u Bosni i Hercegovini su poslovale četiri firme. Ostala je još jedna – CERS.

Vlasti RS su 2013. godine dale CERS-u i koncesiju za izgradnju i rad termoelektrane „Ugljevik 3“, ali taj projekat nikada nije počeo. U dva navrata su, po tužbama Centra za životnu sredinu, poništavane ekološke dozvole CERS-u, ali su, upkos tome, vlasti RS 2020. godine dozvolile da se projekat nastavi i to sa povećanjem kapaciteta termoelektrane na 350 MW. Entitetske vlasti su u januaru 2021. godine produžili period koncesije, ne na 44 godine kako se navodi, već, prema tvrdnjama sagovornika Žurnala, na pedeset godina.

Posrednik za sve Serdarove poslove u RS, pa i oko ekploatacije uglja na površinskom kopu „Gajići-Ugljevik Istok 2“ bio je Duško Perović. Serdarov mu nije ostao dužan, što potvrđuje i nalaz američkog Ministarstva finansija da je Perović, koji je završio na „crnoj listi“ SAD,a posjedovao dionice „u najmanje jednoj“ od Serdarovih off shore kompanija.