Donacija Ministarstvu obrazovanja: Izvorni kod za izvlačenje budžetskog novca

Polovinom marta prošle godine Ministarstvu obrazovanja, nauke, kulture i sporta Hercegovačko-neretvanskog kantona firma BreakPoint iz Mostara donirala je online platformu za učenje u osnovnim i srednjim školama na području Kantona. S firmom BreakPoint 15. 3. 2020. godine Ministarstvo je zaključilo Ugovor o donaciji kojim je definisano da se Platforma daje na korištenje bez naknade, te da će za poslove nadogradnje, održavanja platforme, pripremanja korisničkih uputstava i vršenja obuke korisnika za korištenje platforme biti zaključen poseban ugovor, piše Žurnal.

Već u aprilu prošle godine ministar obrazovanja HNK Rešad Hadžović javno je zahvalio između ostalog i firmi BreakPoint što je “nastavni proces koji je naprasno prekinut usljed pandemije u rekordnom roku uspostavljen putem online sistema u svim obrazovnim ustanovama u HNK”.

Njegovu zahvalnost nisu dijelili i građani koji su svoje nezadovoljstvo online nastavom izrazili u komentarima na službenoj facebook stranici Ministarstva.

“Viber grupe između djece i razrednika nazivati on line nastavom je ludost” te da učenici “zadaću dobijaju preko vibera, učiteljica zove redovno i ispituje ih, čak im iz tjelesnog zadaje vježbe koje trebaju snimiti i snimak poslati učiteljici”, samo su neki od komentara.

Komentari građana nisu pretjerano uznemirili ministra Hadžovića pa je ugovor sa firmom BreakPoint početkom oktobra prošle godine dopunjen aneksom ugovora.

Aneksom ugovora od petog oktobra 2020. godine dopunjen je osnovni ugovor koji se odnosi na definisanje procijenjene vrijednost licence za korištenje Platforme u iznosu od 100.000 KM, kao i da je predmet donacije licenca za korištenje svih funkcionalnosti Platforme, bez isporuke izvornog koda. Definisano je da se primalac donacije obavezuje koristiti Platformu shodno njenoj namjeni, kao i da će obezbijediti sve pretpostavke za efikasno funkcionisanje softvera, a dobija vremenski neograničeno, neekskluzivno i neprenosivo pravo korištenja.

Šta to u praksi znači objasnili su revizori Ureda za reviziju institucija FBiH.

“S obzirom na to da je Platforma isporučena bez izvornog koda, Ministarstvo je u narednom periodu vezano za donatora u dijelu održavanja i razvoja softverske aplikacije, jer samo onaj ko raspolaže izvornim kodom ima pravo izmjena i može izvršiti izmjenu softverske aplikacije”, naveli su revizori.

Mjesec dana od potpisivanja Ankesa ugovora, u novembru 2020. godine, Ministarstvo obrazovanja HNK provelo je konkurentski zahtjev za nabavku usluge održavanja i nadogradnje softvera – I faza za doniranu online platformu. Ugovor je zaključen sa firmom BreakPoint d.o.o. Mostar u iznosu od 46.654 KM. Od toga na usluge održavanja odnosi se 17.989 KM, a na nadogradnju 28.665 KM.

“U tenderskoj dokumentaciji definisan je predmet nabavke ali nije detaljno specificirana, odnosno opisana tražena usluga održavanja postojećeg softvera, na način kako je uobičajena praksa kod zaključivanja ove vrste poslovnog aranžmana. Kao primjer, navodimo da za podršku sistemu nema opisa usluge, ko su korisnici usluge (administratori, svi učenici), vrijeme odziva, vrijeme u kojem se usluga izvršava, kao i ostalih elemenata, tako da se ne može sagledati obim posla koji treba da izvrši vršilac usluga, te nije jasno na osnovu čega su rađene procjene vrijednosti usluga, kao i na koji način se može pratiti realizacija ugovora”, nekoliko mjeseci kasnije konstatovali su revizoru u Izvještaju o finansijskoj reviziji Ministarstva za 2020. godinu.

Revizori su uvidom u dokumentaciju, u vezi s realizacijom ugovora za uslugu održavanja i nadogradnje Platforme, utvrdili da je dobavljač ispostavio fakturu na kojoj nije navedena specifikacija pružene usluge, a u prilogu je priložen Izvještaj o izvršenom poslu koji je sačinio predstavnik dobavljača. Taksativno su navedene usluge iz tehničke specifikacije i da su izvršene ugovorene usluge, bez ovjere ili primopredaje predstavnika Ministarstva.

Revizori su utvrdili da nije postupljeno u skladu s članom 8. ugovora, kojim je definisano da će, u ime Ugovornog organa, Ministarstva, kontrolu obavljenog posla obaviti odgovorno lice Ugovornog organa, o čemu će se sačiniti poseban Zapisnik.

To nisu bili jedini troškovi za doniranu Platformu jer je Ministarstvo u 2020. godini zaključilo još jedna ugovor s vanjskim saradnikom. Ugovor u vrijednosti od 6.000 KM zaključen je za obavljanje poslova instalacije operativnog sistema, instalacije baze podataka, instalacije drugih softverskih komponenti za potrebe rada softverske aplikacije, te obuke za korištenje sistema.

Za revizore Ureda za reviziju FBiH sporno je i što Ministarstvo nije prezentiralo dokumentaciju da su prije zaključivanja ugovora o donaciji izvršili analizu potreba za softverskim rješenjem, budućih troškova i ispitivanje tržišta. Također, nije sačinjen zapisnik o primopredaji predmeta donacije, niti da je vrijednost predmeta donacije utvrđena na osnovu procjene komisije koju odredi ovlašteni predstavnik Ministarstva.

Zanimljiva je i činjenica da je Ministarstvo obrazovanja HNK-a online edukaciju za 400 nastavnika i profesora, iz 14 osnovnih i 9 srednjih škola, u cilju sticanja i usavršavanja kompetencija za izvođenje online nastave počelo u januaru ove godine. Predavač na edukacijama bio je i Admir Šehidić, direktor firme BreakPoint.

Da će biti i dodatnog posla za ovu firmu krajem februara ove godine Ministarstvo je nagovjestilo u Planu javnih nabavki za 2021. godini. U tom planu planirana je nabavka “održavanja softvera” procijenjene vrijednosti 38.000 KM.