Zbog loših vakcina djeca su nekada dobijala paralizu

Tokom osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka zabilježeno je nekoliko slučajeva oboljevanja od dječije paralize zbog vakcine OPV koju je tada proizvodio Institut za imunologiju i virusologiju “Torlak”, saznaje Blic.

Blic je došao u kontakt sa tri majke čiji su sinovi oboljeli od dječije paralize odmah nakon dobijene prve doze cjepiva. U to vrijeme vakcina se sastojala od živog virusa i bebama se davala oralno u tri doze.

Jedan od njih je i Draško Babić iz Mladenovca, sada već dvadesetsedmogodišnjak koji zbog triplegije, atrofije pojedinih mišića i skraćene lijeve noge ne može samostalno da se kreće i u invalidskim je kolicima. Njegova majka Aleksandra tužila je Institut za imunologiju i virusologiju “Torlak”, jer je medicinski dokazano da je se razbolio zbog vakcine. Drugi osnovni sud u Beogradu presudio je u njihovu korist i Institutu “Torlak” naložio u prvom aktu da isplati 25.000 eura, a prije tri mjeseca i da im isplati 30.029.188 dinara na ime naknade štete.

Draško je rođen u aprilu 1988. godine kao normalno razvijena i zdrava beba. Prvu dozu OPV vakcine primio je oralno. Nakon 19 dana dobio je visoku temperaturu, dijareju.

– Tada je nastupila i paraliza čitavog tijela. Odmah smo otišli u Institut za majku i dijete gdje je ustanovljeno da je dobio dječiju paralizu. Još tada su ljekari posumnjali da je vakcina možda uzrok paralize, jer su mi tražili da donesem njegov vakcinalni karton. U tom trenutko ništa mi nije bilo jasno i sva moja pažnja bila je usresređena samo da preživi. Istovremeno, dok smo još bili na Institit za majku i dijete, našu kuću posjetili su i ljudi sa Torlaka da bi se uvjerili, bar kako nam je tada rečeno, u kojim uslovima živimo. I na tome je sve završeno, a ja sam krenula u borbu da mi dijete ostane živo – priča za “Blic” Aleksandra Babić, Draškova majka, inače pedijatrijska sestra po zanimanju.

Godine su prolazile, Aleksandra se posvetila sinu, uporno je sa njim vježbala, vodila ga u banje ne bi li uspio samostalno da se kreće. Uz pomoć posebnih aparata, koje i sada nosi na nogama, on može polako da se kreće. Sasvim slučajno, prije deset godina čula je da je porodica Raičkovića iz Jagodine dobila spor protiv Instituta “Torlak”, čiji je sin Njegoš, rođen 1992. godine, također nakon vakcine dobio dječiju paralizu. U isto vrijeme i u Raškoj još jedna porodica je dobila isti spor, čije je dijete također rođeno 1992. godine. I tada počinje njena druga borba da dokaže isitnu, jer su je, kako kaže, godinama ućutkivali.

Aleksandra je u međuvremenu dobila još jednog sina, koji dugo nije bio vakcinisan.

– Nije mi bilo svejedno što nije vakcinisan i dugo mi je trebalo da se odlučim za to. Međutim, uz pomoć dr Radmila Petrovića, epidemiologa koji je radio na Institutu “Torlak” odlučila sam se da i drugo dijete zaštitim vakcinacijom. On mi je pomogao da dođem do cjepiva koje je proizvedeno u inostranstvu, a koja su imala mrtve viruse i kod kojih ne postoji mogućnost da se dese ovakve neželjene stvari. Takve vakcine danas primaju sva djeca u Srbiji – završava Aleksandra.

Epidemiolog, prof. dr Branislav Tiodorović objašnjava da se u Srbiji sada djeca štite od dječije paralize kroz petovalentne vakcine koje su sigurne. U njima je inaktivisan, umrtvljen virus, koji ne daje nikakve reakcije, a pogotovu ne ovako teške neurološke posljedice.

– Ranije se u Srbiji koristila živa vakcina protiv dječije paralize, takozvana OPV i davala se djeci sa puna tri mjeseca života oralno. Zbog mogućnosti da se jave postvakcinalne reakcije prešlo se na vakcinu koja sadrži mrtav virus, odnosno IPV. Ona sadrži umrtvljene viruse, ali dovoljno da izazove imunološki odgovor. Visoka temperatura, neurološki problemi nisu mogući kada se ona daje – objašnjava dr Tiodorović.

On kaže da je SAD jedna od zemalja koja ima najviše iskustva sa dječijom paralizom i prva zemlja koja je uvela inaktivisanu, mrtvu, vakcinu.

– Njihov je zaključak da djeca treba da prime dok su još mala vakcinu sa umrtvljenim virusima, ali da ipak treba da se revakcinišu u 14 godini života sa vakcinom koja sadrži živi virus. Usljed slabljenja imuniteta tokom godina, postoji mogućnost da se zaraze divljim polio virusom oni koji su primili isključivo mrtvu vakcinu, pa je zbog toga potrebno dati jednu dozu žive vakcine koja tada ne može škoditi – ističe dr Tiodorović.

Torlak: Postupak u toku

U Torlaku je za “Blic” rečeno da sudski postupak ne žele da komentarišu, jer je žalbeni postupak u toku, pa samim tim nisu u mogućnosti da iznose detalje vezane za navedeni slučaj koji se odigrao prije 28 godina. Oni ukazuju da je tom vakcinom vakcinisano milijarde djece širom svijeta sa stoprocentnim uspjehom i da je zahvaljujući tome ta bolest gotovo nestala. Republika Srbija je 2002. godine proglašena poliofree teritorijom, što znači da je dječija paraliza iskorjenjena na ovom terenu.

U Torlaku se danas proizvodnja odvija u skladu sa najvišim svjetskim standardima, koji podrazumevaju rigorozne bezbjednosne i kontrole kvaliteta. Da je sve zaista tako potvrđuju i brojne posjete stručnjaka iz SZO, koji su tokom posljednje posjete, u avgustu prošle godine, izdali dozvolu i saglasnost za Torlakovu vakcinu protiv gripa- navode u Torlaku.