Stephen Hawking – Život posvećen otkrivanju tajni svemira

Svijet se danas oprašta od Stephena Hawkinga, jednog od najcjenjenijih i najpoznatijih fizičara i naučnika svog vremena, koji je preminuo rano jutros u svom domu u Cambridgeu nakon dugogodišnje borbe s amiotrofičnom lateralnom sklerozom (ALS) zbog koje je bio potpuno paraliziran i komunicirao umjetnim glasom i pokretima obrva, javlja Anadolu Agency (AA).

Hawkingu, rođenom 8. januara 1942. godine u Oxfordu u Velikoj Britaniji, je u 22. godini dijagnosticirana teška neurodegenerativna bolest ALS. Ljekari su mu prognozirali svega nekoliko godina života, a svijet medicinara ga naziva čudom od čovjeka s obzirom da je nakon dijagnoze živio još 54 godine.

Poznat po svom naučnom istraživanju crnih rupa i teoriji relativnosti, Hawking je bio ljubitelj i popularne kulture, a njegov njegov glas se pojavljivao i u poznatim animacijskim serijalima “The Simpsons” i serijalu “Star Trek”.

O Hawkingu, koji je uprkos svim hendikepima život posvetio nauci, snimljen je 2014. godine i film “The Theory of Everything”. Glavnu ulogu u filmu odigrao je Eddie Redmayne i za nju dobio najprestižniju filmsku nagradu Oscar.

Znanstvenik se pojavio u nizu popularnih televizijskih show programa i posudio je svoj sintetizirani glas u brojnim prigodama.

Pojavio se u epizodi humoristične serije “Teorija velikog praska” o životu mladih fizičara u kojoj je pronašao pogrešku u radu jednog od glavnih likova, a često je bio meta šala likova iz serije. Pojavio se i u epizodi BBC-jeve serije “Crveni patuljak” kao hologram svoga lika iz Zvjezdanih staza.

Rock grupa Pink Floyd koristila je njegov prepoznatljiv umjetni glas na njihovu albumu “The Division Bell”.

Fizika umjesto matematike

Hawking je školovanje počeo u londonskoj školi Byron House, a potom se s porodicom preselio u St. Albans i tamo završio srednju školu.

Iako je želio upisati Univerzitet u Westminsteru, Hawking zbog bolesti nije mogao polagati test za stipendiranje te je otišao na Oxford i upisao fiziku. Na Oxfordu nije bilo odsjeka za matematiku koji je prvobitno planirao upisati.

Studij je završio s osvojenom Medaljom časti na Oxfordu, a postdiplomaski studij i istraživanje svemira nastavio je na Cambridgeu. I tamo je bio natprosječno uspješan, okitio se nagradom Adams Prize i 1979. godine postao profesor.

Život u invalidskim kolicima

Dijagnozu teške bolesti ALS Hawking je dobio dok je bio student na Cambridgeu, ali je ipak našao volje i načina da nastavi naučni rad.

Tokom posjete švicarskom CERN-u, Hawking je 1985. godine kolabirao zbog upale pluća i stavljen je na intenzivnu njegu. Njegova supruga odbila je prijedlog ljekara o isključivanju aparata koji su ga održavali na životu, a zbog agresivne terapije (trakeotomija) izgubio je govor.

U narednom periodu komunicirao je micanjem obrva, a godinu nakon gubitka govora za njega je Walter Waltozs razio poseban računarski sistem “Equalizer”.

Ostatak života komunicirao je posredstvom programa, a od 2005. godine su mu i ruke bile u potpunosti paralizirane te je računarom upravljao mišićima obraza.

Brojna Hawkingova naučna djela prevedena su na više od 40 jezika, a prije pet godina je objavio autobiografiju “Moja kratka historija” za koju je pobrao brojne nagrade.

Naučnik s izraženim smislom za humor, Hawking je bio cijenjen u naučnim krugovima i zbog toga što je nastojao da javnost ima direktni uvid u njegov rad.

Radio je na povezivanju dva temelja moderne fizike – Einsteinove teorije relativnosti koja se bavi gravitacijom i pojavama velikih razmjera i kvantne teorije koja se bavi subatomskim česticama.

Kao rezultat istraživanja Hawking je predložio model svemira temeljen na dva koncepta vremena, stvarnog vremena, onakvog kakvo ljudi doživljavaju i imaginarnog vremena kvantne teorije u kojem svijet živi.

Hawking je otkrio i fenomen koji je postao poznat kao Hawkingovo zračenje, a radi se o “curenju” zračenja iz crnih rupa.

Upozorenja čovječanstvu

Hawking se često sastajao s novinarima i upozoravao javnost na opasnosti po budućnost čovječanstva.

Posljednje takvo upozorenje bilo je da bi ljudi u narednih sto godina morali pronaći novu životnu sredinu u svemiru i napustiti Zemlju. Kritikovao je i politiku američkog predsjednika Donalda Truma u vezi s njegovim odbijanjem učešća u borbi protiv globalnog zagrijavanja.

Hawking je upozoravao da je i vještačka inteligencija prijetnja po opstanak čovječanstva.

Opasnosti koje vrebaju na internetu još je jedan od problema na koji je Hawking ukazivao, a pozivao je na iznalaženje načina da se korisnicima interneta osiguraju sloboda mišljenja i pravo na privatnost.

Porodični život

Vrsni naučnik Hawking je vodio i osebujan porodični život, a prvi put se oženio 1965. godine. Supruga mu je bila sestrina prijateljica Jane Wilde koju je upoznao nedugo prije dijagnoze teške bolesti.

Hawking je za suprugu Jane govorio da mu je dala novi motiv za život, a s njom je dobio troje djece.

Razveo se 1995. godine nakon što je objelodanjen njegov intimni odnos s medicinskom sestrom Elaine Mason koju je nedugo zatim i oženio.

Policija je pokretala i istragu o medijskim tvrdnjama da Mason zlostavlja paraliziranog supruga Hawkinga, ali je zatvorena, jer Hawking nije želio podnijeti tužbu. Hawking i Mason su se razveli 2006. godine.