Intrigantni fenomen: Kod ovih ljudi demencija brže napreduje

Prema novom istraživanju objavljenom u British Medical Journal (BMJ), ljudi sa višim nivoom obrazovanja mogu doživjeti bržu progresiju demencije.

Naučnici su otkrili da ljudi koji više vremena provode u obrazovanju imaju tendenciju da razviju veće „kognitivne rezerve” u mozgu, što im omogućava da se duže odupiru ranim simptomima demencije. Međutim, ova naizgled pozitivna karakteristika ima i svoju tamnu stranu, piše Daily Mail, a prenosi N1 Srbija.

Analiza sprovedena na uzorku od 261 studije, od kojih se 36 posebno fokusiralo na obrazovna postignuća, dala je intrigantne rezultate.

Istraživanje je otkrilo iznenađujuću vezu između nivoa obrazovanja i očekivanog životnog vijeka nakon dijagnoze demencije.

Podaci pokazuju da se za svaku dodatnu godinu formalnog obrazovanja očekivani životni vijek nakon dijagnoze demencije smanjuje za otprilike dva i po mjeseca.

Ovaj nalaz, iako paradoksalan na prvi pogled, ukazuje na to da viši nivoi obrazovanja, iako generalno povezani sa boljim zdravstvenim ishodima, mogu imati neočekivane implikacije kada je u pitanju napredovanje demencije.

Važno je napomenuti da ovi rezultati ne umanjuju vrijednost edukacije, već ukazuju na složenost odnosa između kognitivnih rezervi, obrazovanja i toka neurodegenerativnih bolesti, prenosi Slobodna Dalmacija.

Paradigma kognitivne rezerve

Holandski istraživači sa Erasmus univerzitetskog medicinskog centra u Roterdamu, predvođeni timom stručnjaka iz oblasti neurologije i gerontologije, detaljno su proučavali ovaj intrigantni fenomen, koji su nazvali „paradigma kognitivne rezerve“.

Njihovo opsežno istraživanje, koje je uključivalo analizu hiljada slučajeva demencije tokom nekoliko decenija, pruža fascinantan uvid u vezu između obrazovanja i progresije ove bolesti.

Rezultati jasno pokazuju da visokoobrazovani pojedinci posjeduju znatno veću sposobnost kompenzacije početnih neuroloških oštećenja, što im omogućava da funkcionišu duže bez vidljivih znakova bolesti.

Međutim, ova očigledna prednost krije paradoks: kada se simptomi demencije konačno ispolje kod ovih osoba, bolest je već dostigla uznapredovalu fazu.

Njihov mozak je toliko dugo uspješno nadoknađivao štetu da je, kada konačno podlegne naletu bolesti, već pretrpio znatno veće štete nego što bi to bio slučaj kod manje obrazovanih ljudi.

Posljedično, vrijeme preživljavanja nakon postavljanja dijagnoze je značajno kraće kod visokoobrazovanih pacijenata, što predstavlja izazov za medicinsku zajednicu u pogledu pravovremenog otkrivanja i liječenja demencije kod ove grupe pacijenata.

Statistički podaci

Istraživanje je pokazalo značajne razlike u očekivanom životnom vijeku nakon postavljanja dijagnoze, pri čemu su muškarci sa dijagnozom u dobi od 65 godina živjeli u proseku 5,7 godina, dok su žene sa dijagnozom u istoj dobi živjele u prosjeku osam godina.

U slučaju dijagnoze sa 85 godina, muškarci žive još 2,2 godine, dok žene žive još 4,5 godine.

Stručnjaci ističu važnost održavanja mozga aktivnim tokom cijelog života i ističu da redovno rješavanje ukrštenih reči, brojčanih zagonetki i drugih mentalnih izazova može pomoći u izgradnji kognitivnih rezervi, koje mogu da odlože pojavu simptoma demencije.

U prosjeku, bolesnici provode oko trećine svog života nakon dijagnoze u staračkim domovima, pri čemu se više od polovine pacijenata useljava u takve ustanove u roku od pet godina od postavljanja dijagnoze.