Pozorište je u sprezi sa životom, vremenom u kome postoji

Pozorište je u sprezi sa životom, vremenom u kome postoji. Ako je društvo u krizi to se projektuje na pozorište, ako društvo doživljava razvoj i rast isto se događa i s njegovim pozorištem. Samo je pozorište uvijek korak-dva u prednosti, korak-dva bliže slobodi – istaknula je u razgovoru za Fenu teatrologinja i glumica Ljiljana Čekić govoreći o stanju u kulturi i konkretno pozorištu.

Čekić je komentirala koliko znače poruke koje dolaze sa scene te koliko pozorište i glumci imaju značaj kada govore kritički o svom prostoru i vremenu.

Završila je Elektrotehnički fakultet, da bi nakon toga magistrirala ne na nekom srodnom fakultetu već Fakultetu dramskih umjetnosti, gdje je i doktorirala. Ljiljana Čekić uspješno glumi, režira, piše scenarije, kolumne, kritike, dramske tekstove. Predaje na Nezavisnom univerzitetu Banja Luka (NUBL).

– Elektrotehnika je bila faza u traženju same sebe. Ponekad je veliki problem kada imate darove koji, površno gledano, nemaju veze jedan s dugim. Zašto moramo biti ljudi jedne struke ili uske specijalizacije? To je ograničavajuće i veoma netolerantno. Renesansni čovjek se bavio različitim oblastima nauke i umjetnosti i to je bilo veličanstveno – istaknula je ona o neobičnom spoju svojih profesija.

Ipak, između glume i nauke o teatru bira glumu koju naziva heroinskom, ovisničkom profesijom. Ali ima tog ovisničkog, smatra Čekić, i u nauci. Samo u nešto blažem obliku.

Govoreći o tome šta znači hrabrost u pozorištu, sa scene i u umjetnosti, navodi da je ona uvijek potrebna kada se ukazuje na probleme sredine u kojoj se živi.

– Lako je i neetično kritikovati nekog drugog. Treba početi od svoje kuće, od svoje sredine. Mislim da je malo samokritike na našim prostorima. U umjetnosti, ali i u javnom prostoru. Generalno ljudi kao da neće da vide brvno u svom oku – podvukla je.

Čekić smatra da nikada nije lako biti hrabar. Ni u jednoj profesiji, ni u jednoj sredini, ni u jednom vremenu, jer hrabrost nosi rizik od posljedica.

– Naše vrijeme je vrijeme formalne slobode govora. Formalne, jer možete da kažete šta god hoćete, a da to gotovo nikoga ne zanima. Ignorisanje je teška kazna – smatra ona.

Kada je riječ konkretno o onome što se može čuti u pozorištu, porukama koje šalju pozorišni umjetnici sa scene i njihovom značaju, Ljiljana Ćekić je mišljenja da pozorište nema snagu da mijenja svijet.

– Ono samo može da ukaže na probleme. I čuju ga oni koji su publika, a naša publika je nevelika. Svi mi pamtimo samo ono što nas se lično tiče, a sve drugo zaboravljamo. I to pamćenje ima rok trajanja – podvukla je.

Komentirajući pozorište nekad kroz istoriju i danas, te pozicije koje su pozorište i kultura nekad imali, smatra da kada je država ozbiljna i pozorište tako funkcioniše.

– Teško je u par rečenica napraviti dobru komparaciju. Period koji sam ja istraživala je između dva svjetska rata. Do 1934. bila je diktatura jednog vladara. Vladala je jaka disciplina na svim nivoima, ali su se znala jasna pravila. Diktatura je često veoma produktivna. Zanimljivo je praviti paralele između sadašnjeg trenutka i prošlosti. Kod takvih analiza, sadašnjost je često u gubitku. Nažalost – ocijenila je.

Od sveprisutnih kiča, trivijalnosti i jeftine zabave, smatra Čekić, u umjetnosti i životu može se sačuvati učenjem i znanjem.

– Ne poznajem osobu koja je ozbiljna i duboka u svojoj profesiji a da je konzument jeftine zabave. Konzistentni ljudi traže konzistentne sadržaje. Često je ukus publike precizan lakmus papir. Brzo i tačno detektujete o kakvoj osobi je riječ – naglašava ova glumica.

Glumica Narodnog pozorišta Republike Srpske, Banja Luka, Ljiljana Čekić rođena je u Dubrovniku, osnovnu školu završila je u Herceg Novom, a srednju u Banjoj Luci. Diplomirala je na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta “Đuro Pucar Stari” Banja Luka, završila postdiplomske studije na Fakultetu dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti, Beograd. Odbranila je doktorsku tezu iz istorije pozorišta pod nazivom “Umjetnički razvoj Narodnog pozorišta Vrbaske banovine u periodu 1930-1934” na Fakultetu dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu i stekla zvanje doktora nauka o dramskim umjetnostima iz oblasti studije pozorišta.

Kao glumica bila je agažovana u Dječijem pozorištu Republike Srpske, Banja Luka te Narodnom pozorištu Republike Srpske, Banja Luka u kojem je bila i stručni saradnik i savjetnik za izvršna pitanja.

Iz bogate biografije Ljiljane Čekić izdvaja se i da je bila rediteljica i dramaturginja na predstavi “Stradalnici” Ežena Brijea, Studentsko pozorište Banja Luka (najbolja predstava na Varoš festu 2016), rediteljica predstave “Ženski bend Nublice”, Nezavisni univerzitet, Banja Luka, rediteljica predstave “Plava boja snijega” G. Viteza, BKC Tuzla, autorica i rediteljica predstave “Ostajte”, Nezavisni univerzitet Banja Luka.

Tumačila je uloge u pozorištu, tv serijama i filmovima, objavila niz stručnih radova iz oblasti nauke o teatru, te bila urednica i voditeljica naučnih emisija.

Osvajala je brojne nagrade. Između ostalih, najbolja glavna ženska uloga na festivalu Kočićeva srpska scena za ulogu Lajle Lou u predstavi “Život je opaka navika” D. Radovića, u režiji N. Bojića, te više puta bila proglašavana najboljom glumicom Narodnog pozorišta Republike Srpske u sezoni po mišljenju publike, najbolja glavna ženska uloga na Pozorišnim svečanostima u Trebinju, za ulogu Rime u predstavi “Bajka o mrtvoj carevoj kćeri” N. Koljade, u režiji N. Gvozdenovića, najbolje glumačko ostvarenje na 29. pozorišnim-kazališnim igrama BiH u Jajcu, za uloge gospođe Popko i Dame iz kabarea u predstavi “Grobnica za Borisa Davidoviča” D. Kiša, u režiji G. Gojera.