Tržni centri kažnjeni sa 230.000 KM zbog dizanja cijena osnovnih životnih namirnica

Veći tržni centri i marketi Republici Srpskoj kažnjeni su sa 237.000 KM u posljednjih 10 dana jer su prekoračili propisanu maržu na osnovne životne namirnice.

U posljednjih 10 dana ovog mjeseca tržišna inspekcija RS je u većim tržnim centrima i marketima obavila 40 kontrola, od čega je 27 kontrola bilo neuredno. Izata su 32 prekršajna naloga i to za prekoračenje marži osnovnih životnih namirnica u vrijednosti od 237.000 КM, dok je 21 prekršajni nalog izdat po drugoj osnovi, koja se takođe odnosi na cijene ostalih roba u prometu – kaže za Srpskainfo Radivoje Gavrić, glavni republički tržišni inspektor.

Prema preporukama i sugestijama premijera Republike Srpske, u pojačane kontrole uključni su gradski i opštinski inspektori koji paralelno sa Republičkim tržišnim inspektorima proveravaju na terenu da li vlasnici tržnih cenatara i marketa poštuju Uredbu o ograničenim maržama na osnovne životne namirnice.

Intenzivna kontrola Republičke tržišne inspekcije konstatntno traje od marta ove godine, a pojačana kontrola započeta je 1. novembra.

“U periodu od kako su uključeni gradski/opštinski tržišni inspektori paralelno sa republičkim tržišnim inspektorima, a radi kontrole prometa osnovnih životnih namirnica, obavljeno je ukupno 45 kontrola. Od toga je jedna kontrola bila neuredna i odnosila se na kontrolu primjene marži osnovnih životnih namirnica, dok je 10 kontrola od navedenog ukupnog broja, bilo neuredno i to za prekršaje po nekom drugom osnovu”, kaže Gavrić.

Srpskainfo je od Inspektorata RS tražila da navedu dva-tri konkretna primjera neurednih kontrola, odnosno da tačno navedu za koji proizvod je utvrđena veća cijena, za koliko i koja kazna je izrečena. Odgovor nisu dobili.

Oktobarska godišnja inflacija je 15,5 odsto. Najviše je poskupjela hrana i to za 26,2 odsto.

Špekulativne i nerealne cijene

Predsjednik Fisklanog savjeta Republike Srpske Milenko Krajišnik za Srpskainfo je naveo da inflacija veća od deset odsto, a negdje preko 15 odsto, djeluje kancerogeno. Pothranjuje sama sebe jer se stvaraju inflatorna očekivanja.

“Recimo, trgovac kupi robu po 10 KM i nakon izrađene kalkulacije troškova trgovine i marže, prodaje je po 14 KM. Međutim, zbog stalnog rasta cijena, trgovac očekuje da sljedeću nabavku neće moći nabaviti bez 15 KM i onda je on, uprkos tome što je zaradio 4 KM na kalkulaciji, svejedno u gubitku jer ne može da nabavi istu količinu robe. Potom, trgovac odmah ukalkuliše i buduća kretanja pa ne prodaje za 15 već za 18 KM”, ilustruje Krajišnik.

Kada svi to urade, iako ne postoji stvarni troškovni razlog za povećanje cijena nego percepcjski, onda ta spirala počinje sama sebe da gura.

“To imamo sada u praksi. U takvim okolnostima, distributivni lanci, a posebno se veliki međunarodni trgovci bave špekulativnim radnjama. Poskupljuju i ono što ne treba da poskupi jer su u prilici da ostvare veće profite”, napominje Krajišnik.