Danas sahrana Olivera Ivanovića: I kontroverzan i poštovan političar

Oliver Ivanović, srpski političar s Kosova na kojeg je prije dva dana izvršen atentat u Sjevernoj Mitrovici, biće sahranjen danas u 12,30 sati u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Lider Građanske inicijative “Sloboda, demokratija, pravda” Oliver Ivanović ubijen je u utorak ispred prostorija stranke u Sjevernoj Mitrovici. Nalazi obdukcije su pokazali da je u njega pucano iz pištolja “duga devetka” i da je pogođen sa šest hitaca. Istraga o ovom ubistvu traje.

Javnost će Ivanovića pamtiti kao intelegentnu, svestranu i umjerenu osobu. Važio je za cenjenog političara i među Srbima i među Albancima, a izuzetno su ga poštovali i predstavnici međunarodne zajednice. Ipak, Oliver Ivanović se smatra i kontroveznim političarem.

Njegovo angažovanje tokom rata na Kosovu 1999. godine za mnoge stanovnike Kosova je sumnjivo, za šta mu je bilo i suđeno, ali zbog tragične smrti, to suđenje nije završeno. S druge strane, Oliver Ivanović je važio za umjerenog političkog predstavnika kosovskih Srba, uvijek spremnog za dijalog i kompromise s Albancima.

Učešće u “Čuvarima mosta” i suđenje

Rođen je 1953. godine u selu Rznić kod Dečana, gdje je još u djetinjstvu naučio albanski jezik. Osnovnu i srednju Mašinsko-tehničku školu završio je u Mitrovici. Bio je pitomac Vojne akademije u Zagrebu, koju je napustio poslije tri godine zbog problema s vidom. Potom je završio Mašinski fakultet u Mitrovici, a u Prištini je apsolvirao i na Ekonomskom fakultetu.

Ivanović je prije rata bio zamjenik generalnog direktora “Feronikla”, jednog od najvećih društvenih preduzeća iz tog perioda na Kosovu. Bio je poznati karatista, nosilac crnog pojasa, u Mitrovici je važio za uglednog sportskog radnika.

Tokom NATO bombardovanja bio je na čelu takozvanih “Čuvara mosta” u gradu Mitrovici, poznatih po tome što su istjerivali i ubijali albansko stanovništvo. Zbog optužbi za ratni zločin nad civilnim albanskim stanovništvom na Kosovu, Ivanović je uhapšen januara 2014. godine. Prvostepenom presudom Osnovnog suda u Severnoj Mitrovici, januara 2016. proglašen je krivim za ubistvo više Albanaca 14. aprila 1999. godine, te je osuđen je na devet godina zatvora. Drugostepni Apelacioni sud je februara 2017. ukinuo tu presudu i naloženo je ponovno suđenje, koje je počelo marta prošle godine. Od aprila 2017. sud mu je omogućio da se brani sa slobode.

Iako su priče o tome da je Oliver Ivanović naređivao ubistva Albanaca kružile među albanskim građanima sve godine od rata naovamo, indikativno je da je optužnica podignuta pred prve kosovske lokalne izbore na sjeveru Kosova, na kojima se on kandidovao za predsjednika opštine Sjeverna Mitrovica, ispred Građanske inicijative SDP. Mnogi su vjerovali kako je “tajming” bio namešten kako bi se otvorio put pobjedi na izborima njegovom protivkandidatu iz “Srpske liste” Goranu Rakiću, kojeg je podržavo Beograd.

Osim što je bio žrtva Beograda, takođe se vjerovalo i da je njegovo suđenje bilo potrebno kosovskoj vlasti kao protivteža suđenju za ratne zločine komandantima Oslobodilačke vojske Kosova u predmetu takozvane “Dreničke grupe”.

To suđenje je neminovno bacilo sjenku na Ivanovićev aktivan, razuman i vrlo koristan politički angažman nakon završetka rata na Kosovu, oslobođen pritiska onoga što se popularno naziva “srpski kosovski mit”.

Ivanović je bio predsjednik Izvršnog odbora veća za sjeverno Kosovo, ispred Srpskog nacionalnog vijeća Kosova. Sa tog mjesta smenjen je 2001. godine, jer se suprotstavio radikalnim Srbima sa sjevera Kosova. Iako ga Srbi smatraju zaslužnim što je sjeverni deo Mitrovice sačuvan, tako što je grad ostao podijeljen na sjeverni većinski srpski i južni većinski albanski dio, iz tog perioda će ostati upamćen i kao čovjek koji se sastajao sa tadašnjim predsjednikom Mitrovice, a kasnijim kosovskim premijerom Bajramom Rexhepijem.

 Čovjek koji je glasno znao reći kada nešto nije dobro

Učestvovao je na prvim poslijeratnim parlamentarnim izborima na Kosovu na listi “Povratak” zajedno sa ostalim tadašnjim istaknutim kosovskim Srbima i postao poslanik kosovske Skupštine. Međutim, od 2008. do 2012. bio je dio Vlade u Beogradu, tačnije državni sekretar u Ministarstvu za Kosovo u vrijeme kada je na čelu Srbije bio demokarta Boris Tadić.

Na posljednjim lokalnim kosovskim izborima, održanim u oktobru 2017, kandidovao se ponovo za predsjednika opštine Severna Mitrovica, ali su i on i kandidati njegove Građanske inicijative SDP bili pod velikim pritiskom da odustanu od samostalne liste i da se pridruže “Srpskoj listi”, koju podržava zvanična vlast u Beogradu, na čelu sa Aleksandrom Vučićem. Veliki pritisak je doveo do povlačenja čak četiri kandidata sa njegove liste. Tokom kampanje zapaljen je i auto Olivera Ivanovića, što inače nije bio prvi put. Njegovi automobili su i ranije više puta bili meta nepoznatih, nikada otkrivenih, napadača.

Ipak, nije odustao, ali nije ni uspio da pobijedi protivkandidata Gorana Rakića. Njegova partija je osvojila tri odbornička mjesta u skupštini opštine Sjeverna Mitrovica.

Njegovi saradnici su ga izuzetno cijenili i smatrali čovjekom kompromisa, čovjekom autentične srpske politike na Kosovu, koju gotovo da nema ko da naslijedi nakon njegovog odlaska.

Nakon ubistva, sadašnji i bivši politički saradnici ocijenili su da je ubijen najbolji među kosovskim Srbima, samo zato što je smio da kaže naglas kada nešto nije dobro, pa bilo da to dolazi i iz Beograda. I mada su počinioci i nalogodaci atentata na Ivanovića za sada nepoznati, čini se da ga je je upravo takva politika na koju nije moglo da se utiče sa strane, koštala života.