Zašto je propao vojni udar u Turskoj: Ko je pučiste “uvukao u zamku”?

Čvrsta višegodišnja kontrola predsjednika Recepa Tayyipa Erdogana nad policijom i državnim aparatom bila je ključ njegovog uspjeha u odbrani od vojnog udara.

To piše grčki novinar, poznavalac prilika u Turskoj, Christos Zervas.

U članku na sajtu “Press Pubica” Zervas konstatuje da je zato Erdogan dugo ignorisao snagu oficirskog kadra Vojske, da se, “uz nameštene provokacije”, zato sudilo za zavjere i “izdaje”, za mješanje u javni život.

[yuzo_related]

U to doba, na početku svoje vlasti, Erdogan je u zajedničkom pokušaju da izmjene “svjetovni karakter” Vojske bio blizak sa islamskim sveštenikom Fetullahom Gulenom s kojim se potom razišao, a Gulen pobjegao u SAD.

Sve ukazuje da su privilegovani odnosi Erdogana s policijom, službom bezbjednosti i obavještajnom službom MIT, kao i s dijelom pravosuđa, uz njegov veliki uticaj na većinu lokalnih vlasti, što je sve prošle noći i aktivirao zahvaljujući i društvenim mrežama, doveli do velikog izlaska naroda na ulice – u osnovi svojih fanatičnih pristalica. To je bio odlučujući faktor koji je jutros u zoru prevagnuo u korist režima, piše Zervas.

Važno je i to što je najveći dio Oružanih snaga odlučio da se ne priključi puču.

To što je, kako se procjenjuje, u vojnom udaru učestvovalo svega 5.000 pripadnika Vojske koja ima više od milion ljudi, i to što se niko od najviših oficira nije aktivno uključio, ukazuje da je to bio “operetski puč”. Ima i mišljenja da se može zaključiti da izgleda kao da je pobunjenike “neko uvukao u zamku”.

Najčudnije je to što je puč bio najavljen marta ove godine kada je u međunarodnoj štampi bilo natpisa da predstoji državni udar u Turskoj da bi se zbacio konzervativni proislamski predsjednik Erdogan, optužen za autarkičnu vladavnu. Glasina je bilo toliko, da je Vojska Turske morala da ih demantuje što su tada široko prenijeli turski mediji, piše Zervas.

Po tadašnjem pisanju vioskotižanog turskg lista “Huryet”, pripremanje puča je bilo pripisano oficirima bliskim bivšem savezniku i potonjem neprijatelju Erdogana, svešteniku Fetullahu Gulenu koji živi u izbjeglištvu u SAD.

Gulena turska država goni zbog “upravljanja paralelnom strukturom” unutar državne vlasti, uključujući snage bezbjednosti i pravosuđe, da bi srušio Erdogana koji je na vlasti od 2003, tada kao premijer.

Jutrošnja propast puča nije iznenađenje, piše Zervas i nabraja kao jedine uspjehe pučista to što su na nekoliko sati zauzeli dva mosta i aerodrom u Istanbulu, kao i državnu TV TRT.

Šef katedre Političkih nauka i međunarodnih odnosa na istanbulskom Univerzitetu Bahčešehir, Gulnur Aybet rekao je za BBC da je puč propao iz tri razloga: mali broj učesnika, brzo distanciranje vrha Vojske od njih, i izalazak građana na ulice.

Po informacijama iz Turske, policija i opštinske vlasti su u stvari bile “nefomalna Erdoganova garda”, piše u članku.

Uz to, pučisti nisu uspjeli da zauzmu Komandu policije i sjedište obavještajne službe MIT u Ankari, te su nastavili da djeluju ti bitni dijelovi mehanizma podrške Erdoganu.

U Istanbulu su aktiviranje građana predvodili opštinski službenici, te ih je tako 17 i poginulo u sinoćnim sukobima na ulici, kako je saopštila gradska uprava.

U mnogim gradovima, navodi dalje Zervas, aktivnost policije i opštinskih službenika je bila koordinirana, posbeno pri blokiranju kapija kasarni Vojske policijskim i komunalnim vozilima – kamionima za odnošenje smeća.

U većini slučajeva policijske snage su se direktno sukobile sa snagama pučista, a samo u Ankari je tako poginulo 17 policajaca, u svom štabu. Indikativno je i nedjelovanje policajaca kada su pred njihovim očima ogorčene Erdoganove pristalice linčovale uhvaćene pučiste.

Odmah po proglašnju neuspjeha puča, vlast se jutros bacila u veliku kampanju čišćenja državnog mehanizma, naročito i pravosuđa. Smjenjeno je 2.500 sudija u cijeloj zemlji, uhapšeno je i optuženo deset članova Vrhovnog upravnog suda Turske zbog učešća u puču.

To najavljuje i druge mjere u okviru očekivanog zaoštravanja unutrašnje politike Erdogana, “ojačalog propašću operetskog puča”, zakjlučuje Zervas.