Fascinantna tehnologija otkriva gomilu starih tekstova

Zahvaljujući primjeni jedne nove revolucionarne tehnologije holandski naučnici otkrili su stoljećima skrivenu tajnu u jednom manuskriptu koji je ležao zaboravljen u biblioteci Univerziteta u Leidenu, piše Guardian.

Koristeći X-zrake otkrili su fragmante tekstova iz 12. stoljeća koji su u 16. stoljeću pretvoreni u korice knjige.

Recikliranje papira na takav način bila je, inače, uobičajena praksa u srednjem vijeku. Stranice iz starijih knjiga lijepile bi se s unutrašnjih strana uveza kako bi se ojačale korice.

“Ovo otkriće doista je usporedivo s blagom. Jako smo uzbuđeni”, rekao je Erik Kwakkel, stručnjak za srednjovjekovne knjige iz Leidena.

Profesor Joris Dik s poznatog delftskog tehničkog univerziteta opisao je potencijal novih tehnologija za pronalaženje sličnih novih materijala masivnim.

Istaknuo je kako nove tehnologije više ne omogućavaju samo otkrića starih tekstova, nego ih čine i čitljivima.

Pristup takvim skrivenim knjigama moguć je, inače, otkako se počela koristiti makro rendgenska fluorescencijska sprektometrija (Ma-XRF) koja naučnicima omogućuje čitanje takvih skrivenih stranica bez da se, zapravo, uništava uvez.

Uvezi nastali između 15. i 18. često sadrže fragmente starijih tekstova zbog toga što su ljudi rezali stare manuskripte i reciklirali ih. Rukom pisani manuskripti smatrali su se, naime, u srednjem vijeku anakronima. Pa se stoga njihovi dijelovi mogu se pronaći u jednom od pet uveza nastalih u spomenutom razdoblju.

“Većina materijala koji pronalazimo datira iz 14. ili 15. stoljeća, ali bismo se jako razveselili da naletimo na neki tekst iz karolinškog vremena; dakle, nešto starije od 9. stoljeća”, rekao je Kwakkel. “Bilo bi sjajno da otkrijemo fragment iz neke stare Biblije, najvažnijeg teksta u srednjem vijeku.”

“Svaka biblioteka posjeduje pregršt uveza načinjenih od starih fragmenata”, objašnjava holandski naučnik, “a posebno one koje posjeduju veće kolekcije. Odete li u Britansku biblioteku ili Bodleian (Oxford), pronaći ćete na hiljade takvih uveza. Eto, vidite koliki je potencijal novih tehnologija.”

U nedavno pronađenim fragmentima naučnici su, primjerice, otkrili da se radi o tekstu iz 12. stoljeća koji se pripisuje svetom Bedu Časnom, redovniku i učenjaku iz 8. stoljeća. A Holanđani su čak uspijeli razdvojiti i nekoliko stranica sljepljenih zajedno i tekst koji je bio na njima zapisan učiniti čitljivim.

Dikov tim razvio je tehnika Ma-XRF inicijalno kako bi pomoću nje vizualizirali skrivene slojeve na slikama starih majstora. Tako 2011. pronašli skriven Rembrandtov autoportret. Iako portret nije bio dovršen, uspjeli su potvrditi dotad osporavanu atribuciju površine slike, a sad su još sretniji što je pronađeno novo područje primjene njihove tehnologije.

Jedini problem je u tome što se radi o ekstremno sporom procesu. Samo uzimanje jednog skena, odnosno učitavanje jednog sloja, nekad može potrajati duže od 24 sata pa se zato trenutno istražuje i druge, nove tehnologije.

“Zasada smo zadovoljni time što smo uspjeli dokazati da Ma-XRF radi”, tvrdi Dik.