Bileća – grad sinonim za dugove

Bileću napuštaju mladi, a trbuhom za kruhom najčešće odlaze u Dubrovnik. Tako iz godine u godinu, stanovnika je sve manje, a otvaranje nove fabrike za ovaj kraj je misaona imenica. I ne bi ovo bilo čudno da nije riječ o lokalnoj zajednici koja je donedavno imala sve predispozicije da bude primjer drugim. Politika je posljednjih decenija u ovom hercegovačkom mjestu imala posebnu ulogu, nažalost negativnu.

Slika Bileće danas i prije četiri godine, kako kažu tamošnji stanovnici, ne razlikuje se puno, osim što je stanovnika iz dana u dan sve manje, piše Direkt-portal, a prenosi Misbih.ba.

U Bileći novi samo solarni paneli

U odnosu na prije četiri godine, kako nam pričaju stanovnici ovog mjesta, u ovoj opštini primjetan je veliki broj solarnih panela i to je upravo najveća razlika.

Jedan od stanovnika Bileće nam priča da je život za obične stanovnike isti.

„Novi su nam samo solarni paneli, a ljudi se bore i sada kao i ranije. Dosta njih odlazi da radi i u Dubrovnik “, kaže on.

Nedavno smo pričali i sa mještanima ovog gradića koji su protiv izgradnje solarnih panela u blizini Bilećkog jezeara, jer im je očuvanje prirode prioritet.

Tada nam je prvi čovjek ove opštine rekao da ne vidi nikakav problem u izgradnji solarnih panela.

„Ja ne vidim ništa sporno da ljudi dođu da investiraju, po ovim brdima okolo gdje nisu blizu naselja“, rekao je za „Direkt“ ranije načelnik Bileće Veselin Vujović i dodao da je i on sam protiv malih solarnih elektrana u urbanim dijelovima opštine.

Minus u Bilećkoj kasi „iznenađenje“ za Vujovića

Načelnik Bileće Veselin Vujović ističe da 2020. godine, kao kandidat za načelnika, nije ni znao koliki će ga minus na računu dočekati ukoliko pobijedi za načelnika. Time danas pravda to što je četiri godine kasnije Bileća i dalje u problemima.

„Nažalost, nije bilo prostora u ove četiri godine za neka veća investiranja i dan danas kuburimo sa tim zaostalim dugom. On nas guši, tih 16 miliona je veliki teret. Kada sam ušao nisam znao da se opština Bileća nalazi u ovakvoj dubiozi. Vjerovatno se ne bih ni bavio ovim poslom. Ali kada smo već tu moramo se uhvatiti u koštac i riješavati problem po problem“, rekao je Vujović.

Ipak, bez obzira na sadašnje znanje o prijašnjem naslijeđenom dugu i trenutnom stanju u Opštini, Vujović se ipak ponovo pojavljuje kao kandidat za načelnika na predstojećim lokalnim izborima.

Vujović je čini se i 2020. godine vodio opreznu kampanju bez puno obećanja, ograđujujući se od priče kako će nešto sigurno biti urađeno. Ipak, građanima je obećavao da će neke investicije, kao što je dogradnja vrtića, biti urađene.

To obećanje nije ispunio, a za „Direkt“ to opravdava nedostatkom novca u budžetu, za koji on kao kandidat, navodno, nije ni znao. Ipak, za četiri godine, uspio je da smanji dug za četiri milona.

„Smanjili smo dug sa 20 na 16 miliona KM, odnosno četiri miliona tuđeg duga smo vratili i smanjili smo broj zaposlenih za 100, što sam i obećao u kampanji 2020. godine. Ovo malo novca što je preteklo investitali smo u asfaltiranje ulica u gradu i u seoskom području”, dodao je Vujović.

Nelegalna otpuštanja radnika

Načelniku opštine Bileća Veselinu Vujoviću u prethodnim godinama se zamjerao način otpuštanja radnika kao i sistematizacija koja je tom prilikom korištena.

Pokazalo se da otpuštanje, ipak, nije bilo po zakonu, pošto je neke od tih rješenja o otpuštanju Osnovni sud u Trebinju i poništio.

Naime, „Direkt“ portal u svom posjedu ima presudu iz 2024. godine kojom je Osnovni sud u Trebinju naložio opštini Bileća da vrati u radni odnos ranije otpuštenu radnicu. Uz to, Opština je dužna da isplati radnici plate za period od 8.10.2022. pa do 17.04.2024. godine.

Štrajk i nezadovoljstvo radnika

I u mandatu aktuelnog načelnika Bileće prijašnje muke radnika Komusa su se ponavljale, tako da su u štrajku zbog kašnjenja plata i isplate doprinosa bili radnici ovog preduzeća i 2021. godine.

Ništa bolja slika nije bila ni dvije godine kasnije kada su, kako je pisao “Direkt”, danima ulice bile zatrpane smećem.

Kako smo tada svjedočili, na bilećkim ulicama se osjetio neprijatan miris, iz kontejnera je kipjelo smeće, a prekipjelo je bilo i radnicima “Komusa”. Tada su neki od njih napustili ovo preduzeće, a i tadašnja direktorka Danijela Kapor je podnijela ostavku.

Sve nade polažu u Srbiju

Sve nade bilećke vlasti bile su usmjere ka pomoći iz Srbije. Vujović se uzdao u dobre veze sa tamošnjim vlastima i u kampanji 2020. godine.

Vlada Srbije je, kako je na jednom od skupštinskih zasjedanja govorio Vujović, ranije obećala pomoć opštini Bileća za nadogradnju vrtića, međutim ta pomoć je još uvijek na čekanju. O ovoj temi, odnosno dogradnji vrtića se polemisalo više puta i na skupštinskim zasjedanjima.

„Ta priča u koju smo mi ušli za nadogradnju vrtića, koju je obećala Vlada Srbije, to će biti u paketu sa svim gradovima Republike Srpske kojima će Vlada Srbije da pomogne“, rekao je još ranije Vujović.

Srbija je u aprilu pomogla ovoj opštini sa milion maraka, što je zakrpilo tek neke budžetske rupe. Nova obećanja stižu i u mjesecu izborne kampanje. Vučić je Bileći sredinom septembra ove godine ponovo obećao 500 miliona maraka.

Kako je Srbija od svih opština odabrala baš Bileću javnosti nije poznato. Vučić prilikom svoje posjete ovoj hercegovačkoj opštini nije davao izjave za medije. Nezvanična Direktova saznanja govore o tome kako su bilećki načelnik i otac predsjednika Srbije Anđelko Vučić stari poznanici, pa pretenzije za pomoć ovom hercegovačkom gradiću možda dolaze i otuda.

Do redovne plate tužbom

Da bi zaposleni u organima lokalne samouprave došli do primanja propisanih zakonom, odnosno plata, tuže opštinu. Dok jedni kažu da je ova mjera nepopularna, drugi apostrofiraju da je ovo jedini način da imaju redovna primanja, budući da dobar dio njih ima i kredite, ali i obaveze koje su iz dana u dan sve skuplje.

“Oko 70 posto zaposlenih tuži opštinu i oni dobijaju plate redovno, dok smo ostalima isplatili plate za maj, isplaćujemo socijalna davanja, zdravstvno smo osigurani i izmirujemo obaveze prema Poreskoj upravi tako. Opet kažem, treba još dosta vremena da opština funkcioniše bez ikakvih problema“, rekao je Vujović koji na ovim izborima opet traži podršku građana.

Neki od opozicionara Vujoviću spočitavaju to što se prihvatio načelničke pozicije te je želi ponovo, iako za četiri godine nije pronašao način na koji bi i ova opština mogla izaći iz velikih problema.

Razvoj Bileće koči nedostatak novca

Kako ističe prvi čovjek Bileće, razvoj malih lokalnih zajednice kao što je opština na čijem je čelu, najviše koči broj zaposlenih, jer je zatekao prenatrpanu administraciju.

“Prethodna vlast na čelu sa SNSD-om od 2017. godine, neredovno je isplaćivala poreze i doprinose tako da radnici nisu bili ni osigurani, ogroman dug smo zatekli smo – od 3.400.000 KM prema Poreskoj upravi, a sve je to kočilo razvoj grada. Na konto toga što im je država dopustila da ne plaćaju doprinose i poreze oni su naprimali stotine ljudi viška i udavili opštinu. Uz mukotrpan rad, ove sada već skoro četiri godine to smo malo stabilizovali i nekako se može funcionisati“, rekao je Vujović.

“Direkt” je još prije dvije godine pisao, da je Vlada Republike Srpske krije od javnosti na koji način je, podijelila 464.047 maraka za dvije minimalne plate radnicima Opštine Bileća. Novac je, pod nepoznatim uslovima, izdvojen iz Kompenzacionog fonda RS, a umjesto na račun Opštine, uplaćen je direktno na lične račune radnika.

Bileća koja je nakad bila privredni gigant i gdje je hiljade ljudi radilo u realnom sektoru porušilo se kao kula od karata. Upravo iz svih razloga, načelnik Vujović nije davao pretenciozne najave ni u protekloj kampanji.

„Nisam ni 2020. godine puno obećavao, ali ni sada ne obećavam, gledamo da uradimo ono što se može u našim okvirima. Borićemo se za zajednicu “, rekao je Vujović.

Kako kaže, malo je prostora za investiranje, jer novac je uvijek kočnica.

Bileća ostala i bez javne apoteke

Bileća je 2023. godine, završetkom stečajnog postupka, ostala bez ijedne javne apoteke.

Inače njen osnivač je bila Skupština opštine Bileća.

Načelnik Opštine Bileća Veselin Vujović tada je za naš portal rekao da je on ranije pokušavao da pronađe povoljniju lokaciju za ovu apoteku kako bi ona imala više kupaca i bolji promet, ali ni u tome nije uspio i apoteku su “ugušili dugovi i višak radnika”.

Šta kažu Bilećani?

Ekipa Direkt portala provela je jedan dan i sa žiteljima ove istočnohercegovačke opštine kako bi se, zapravo, uvjerila u stvarno stanje, ali i šta oni misle da je moglo biti urađeno u protekle četiri godine.

„Više od 1.200 naših sugrađana ovo ljeto radi pa samim tim i živi u Dubrovniku. S jedne strane dobro je da je tako da imaju svoju koru hljeba i sugurnu platu, a s druge strane grad će nam ostati pust ako se ovdje neke fabrike ne otvore. Mladi nam kupuju kartu u samo jednom smjeru“, rekla nam je jedna Bilećanka.

I njen sugrađanin Marko dijeli mišljenje. Ipak kako kaže, bilo je dosta i lijepih stvari. Ta dešavanja su uglavnom organizovana u najvećem dijelu zahvaljujući entuzijazmu pojedinaca i organizacija.