Evropski parlament izglasao rezoluciju o Srbiji, poziva na međunarodnu istragu o izborima

Evropski parlament je izglasao rezoluciju kojom se traži međunarodna istraga o navodnim nepravilnostima tokom izbora održanih prošlog decembra u Srbiji, kao i suspenzija evropskih fondova, ukoliko se dokaže da su vlasti bile direktno umiješane u prevaru birača.

Za rezoluciju Evropskog parlamenta o situaciji u Srbiji nakon održanih izbora je glasao 461 poslanika; protiv ih je bilo 53 i 43 uzdržanih, piše Radio Slobodna Evropa.

Koje su poruke rezolucije EP

Evropski parlament poziva na nezavisnu istragu uglednih međunarodnih pravnih stručnjaka i institucija o nepravilnostima na parlamentarnim, pokrajinskim i lokalnim izborima, sa posebnim osvrtom na izbore za Skupštinu grada Beograda, jer se proširuju pojedini navodi, uključujući i one o organizovanim migracijama birača na lokalnom nivou izvan djelokruga obuhvaćenog izveštajima OEBS/ODIHR (Kancelarija OEBS za demokratske institucije i ljudska prava)”, stoji u izglasnoj rezoluciji.

“Evropski parlament poziva Evropsku komisiju da detaljno prati izvještaje Revizorskog suda i da odmah započne reviziju sredstava koja su pružena Vladi Srbije u okviru Instrumenta za pretpristupnu pomoć III (IPA III) i drugih finansijskih instrumenata.

Parlament podvlači da ukoliko srpske vlasti nisu spremne da sprovedu ključne izborne preporuke ili ako nalazi ove istrage ukazuju da su srpske vlasti bile direktno umiješane u prevaru birača, poziva na obustavu finansiranja EU na osnovu teških kršenja pravila zakona u vezi sa izborima u Srbiji.

Ocjenjuje se da su parlamentarni i lokalni izbori u Srbiji 17. decembra “odstupili od međunarodnih standarda i opredjeljenja Srbije za slobodne i poštene izbore zbog uporne i sistematske zloupotrebe institucija i medija od strane zvaničnika da bi stekli nepravednu i neopravdanu prednost”.

Ističe se da se ovi izbori ne mogu smatrati održanima u pravednim uslovima zbog navoda o “široko rasprostranjenim i sistematskim prevarama koje su ugrozile integritet izbora u Srbiji”.

U tekstu se sa ozbiljnom zabrinutošću konstatuju brojni dokazi koje su prikupili međunarodni i domaći posmatrači, koji pokazuju aktivnosti koje su prethodile i tokom izbornog dana, a koje su mogle promijeniti izborni ishod, te su, navodi se, mogle kritično uticati posebno na rezultate izbora za grad Beograd i ozbiljno narušiti legitimitet parlamentarnih izbora.

“Srbiji, kao zemlji kandidatu za članstvo u EU, nedostaju dovoljno primijenjeni osnovni demokratski standardi EU i međunarodni standardi. Pozivaju se vlasti Srbije da obezbijede dovoljno demokratskih garancija za održavanje sljedećih redovnih lokalnih izbora 2024. godine, kao i budućih izbora”, ističe se u rezoluciji EP.

Rezolucijom se žali zbog nedostatka institucionalnog odgovora na ozbiljne sumnje o umiješanosti zvaničnika u izborne manipulacije i zloupotrebe, što, prema usaglašenom tekstu rezolucije, održava nekažnjivost i osigurava kontinuitet ove prakse.

Takođe se navodi da neke od izbornih nepravilnosti, koje su dovele do izbora u decembru 2023, predstavljaju potencijalno kršenje zakona i Ustava Srbije.

Evropski poslanici rezolucijom oštro osuđuju i neosnovane tvrdnje srpskih vlasti da su države članice Evropske unije bile umiješane u organizovanje postizbornih protesta.

Izražavaju žaljenje što su protesti iskorišteni kao povod za širenje anti-EU narativa u medijima bliskim vladajućoj stranci.

Inače rezolucije Evropskog parlamenta nisu pravno niti politički obavezujuće za države članice i evropske institucije.

Reakcije nakon usvajanja rezolucije

Andreas Šider, poslanik iz redova socijaldemokrata, grupacije koja je pokrenula incijativu da se održi rasprava i usvoji rezolcija o Srbiji je poručio da ovim dokumentim, Evropski parlament šalje važnu poruku predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću i njegovoj vladajućoj stranci SNS koji, smatra Šider, sistematski ignorišu međunarodne pozive za rješavanje prijavljenih izbornih nepravilnosti i poštovanje međunarodnih demokratskih standarda.

Tonino Picula, iz iste politčke grupacije je ocijenio da je teško povjerovati da se alarmantne tvrdnje o prevari odnose na kandidata za članstvo u EU. Picula je mišljenja da EU mora da prekine svoju politiku smirivanja Vučića i da obezbijedi da Srbija, kao najveća zemlja u regionu, u potpunosti preuzme odgovornost za stabilnost i mir na Zapadnom Balkanu.

“Ovdje najveći dio odgovornosti leži na evropskim konzervativcima – Vučićevoj političkoj porodici – koji treba da prestanu da zatvaraju oči na ono što se dešava u Srbiji. Kao da EPP ništa nije naučila iz njihovih poslova sa Viktorom Orbanom”, podvukao je Tonino Picula.

Podsjetimo, Evropski narodnjaci (EPP) bili su protiv rasprave i usvajanja rezolucije o Srbiji prije konačnog izveštaja OEBS/ODHIR.

Uoči glasanja o rezoluciji se oglasio i Vladimir Bilčik, izvjestilac za Srbiju u EP i član EPP.

U saopštenju Bilčik tvrdi da su brojne neregularnosti obilježile izbore u Srbiji. Poručio je da je ključno da srpske institucije istraže i privedu pravdi sve odgovorne za bilo kakve kriminalne aktivnosti tokom izbora te da Srbija sprovede sve preporuke OEBS-a i misije ODIHR bez odlaganja.

Bilčik u saopštenju se nije pozabavio ključnim porukama iz rezolucije koje se odnose na međunarodnu istragu i moguću suspenziju evropskih fondova.