Neobično klinasto pismo
U Turskoj otkrivena tabla s nepoznatim jezikom stara 3000 godina
Fotografije novootkrivene table zasad nisu objavljene jer naučnici još uvijek rade na prevodu
U Turskoj je otkriven tajanstveni tekst. Nalazio se među desecima hiljada drevnih glinenih pločica koje su napisane u vrijeme Hetitskog carstva tokom drugog milenija prije Krista. Stručnjaci za sada ne znaju što je tačno napisano na ovom neobičnom klinastom pismu, no čini se da je riječ o davno izgubljenom jeziku otprije više od 3000 godina.
Naučnici kažu da je misteriozni idiom drugačiji od bilo kojeg drugog drevnog pisanog jezika s Bliskog istoka, iako se čini da korijene dijeli s anatolsko-indoevropskim jezicima. Tajanstvena slova počinju na kraju obrednog teksta napisanog na hetitskom, najstarijem poznatom indoevropskom jeziku, nakon uvoda: “Od sada čitajte na jeziku zemlje Kalašma.”
“Razlikovala se od ostalih tabli”
Naziv Kalašma se odnosi na društvo iz brončanog doba koje je vjerovatno obitavalo na rubu mnogo većeg Hetitskog carstva, nedaleko od drevnog grada Hatuše, gdje je kasnije i pronađena ova glinena tabla, piše Science Alert.
Andreas Schachner, voditelj arheoloških istraživanja na lokalitetu Hatuša, kaže da je odmah primijetio da se ta tabla razlikuje od ostalih. Konkretno, bila je izuzetno dobro očuvana u usporedbi s više od 25.000 drugih glinenih ploča pronađenih u Boğazköyu u Turskoj.
Istoričari, arheolozi i lingvisti već više od jednog stoljeća zajedničkim naporima pokušavaju prevesti nevjerovatnu arhivu kraljevskih ugovora, političke korespondencije te pravnih i vjerskih tekstova nađenih na lokalitetu Hatuša.
“Kultura tolerancije”
Iako je većina ovih ploča napisana hetitskim klinastim pismom, ima i onih na drugim jezicima, koje najvjerovatnije potječu od raznih etničkih skupina koje su se nekoć nalazile u sjeni Hetitskog carstva.
“Hetiti su bili jako zainteresirani za evidentiranje rituala na stranim jezicima”, objašnjava Schwemer. Ovaj interes nije bio samo naučni. U Hetitskom carstvu poštovalo se hiljade bogova i božica. Kako su Hetiti osvajali sve više područja na velikom poluotoku između Crnog i Sredozemnog mora, vjerovatno su prisvajali nove religije kako bi bolje prigrlili novostečene podanike.
“Prihvaćanje raznih bogova bez vlastitog panteona ukazuje na kulturu tolerancije”, napisao je Tülin Cengiz, drevni anatolijski istoričar. Stručnjaci smatraju da su carski arhivi bili način učvršćivanja “kulta države”. Izgleda da su Hetiti posuđivanjem ideja poput sistema klinastog pisma, tradicija i religija, nailazili na manje prepreka tokom širenja dosega carstva.
Fotografije novootkrivene table zasad nisu objavljene jer naučnici još uvijek rade na prevodu.
