rak pluća
Zadnja žrtva je Žarko Laušević: Opaka bolest koja ih je odnijela sve
Rak pluća ima tendenciju da se širi ili metastazira veoma rano nakon formiranja, što ga čini veoma opasnim i jednim od najtežih za liječenje
Neki od njih bili su strastveni pušači, drugi jedva da su ikada i dodirnuli cigaretu, ali sve ih je odnio karcinom pluća, jedna od bolesti sa najvećom učestalošću i jedan od najčešćih uzroka smrti u svijetu.
I dok su neki javno govorili o svom oboljenju, drugi su umrli i pre nego što je postavljena konačna dijagnoza.
Od nekadašnjih zvijezda velikog platna, do muzičkih i sportskih legendi, svi su za kratko vrijeme izgubili bitku sa podmuklom i teškom bolešću.
Od karcinoma pluća ili komplikacija ovog oboljenja, umrli su, između ostalih, Walt Disney, sportisti Jesse Owens i bejzbol igrač Joe DiMaggio, glumciYul Brynner, Dean Martin, Steve McQueen, John Wayne i Paul Newman, voditelj tok šoua Larry King, muzičari Duke Ellington, “tihi Bitl” George Harrison, Nat King Cole, Donna Summer.
Od poznatih ličnosti sa naših prostora, karcinom pluća je pokosio pevače Olivera Dragojevića, Zorana Kalezića, Usniju Redžepovu i Massima Savića, glumce Nebojšu Glogovca, Žarka Lauševića…
Brzo se širi
Rak pluća ima tendenciju da se širi ili metastazira veoma rano nakon formiranja, što ga čini veoma opasnim i jednim od najtežih za liječenje.
Najveći rizik od razvoja ove bolesti imaju pušači, iako je mogu dobiti i ljudi koji nikada nisu pušili. Ova teška bolest, na žalost, rijetko ima jasne simptome u početnoj fazi, pa ju je teško otkriti na vrijeme, kada je još izlječiva.
Kada počnu da se pojavljuju simptomi kao što su dugotrajni kašalj, iskašljavanje krvi, bol pri disanju ili kašljanju, gubitak apetita, neobjašnjivi gubitak težine, umor i otežano gutanje, česta i ponavljane upale pluća ili bronhitisi, postoji velika vjerovatnoća da se rak već proširio.
U većini slučajeva raka, karcinogen koji podstiče rast tumora je dim cigarete.
Pušenje je glavni uzrok raka pluća, odgovoran za 80–90 odsto svih slučajeva karcinoma pluća. Rak pluća se obično ne nasljeđuje, mada neke specifične nasljedne mutacije kod nekih ljudi mogu izazvati ovu vrstu raka. Drugi najčešći uzrok je izloženost radonu, a treći izloženost toksičnim hemikalijama.
Tipovi karcinoma pluća
Najagresivniji oblik raka pluća je mikrocelularni karcinom malih ćelija, koji veoma brzo metastazira u druge organe. U najvećem broju slučajeva je posljedica pušenja cigareta. U slučaju rane dijagnostike, samo oko 27 odsto pacijenata živi duže od pet godina. Liječi se uglavnom hemioterapijom i zračenjem. Od njega su umrli Nebojša Glogovac, Massimo Savić i Žarko Laušević.
Drugi tip raka plućaje karcinom ne-malih stanica, koji je najčešći i širi se sporije od karcinoma malih ćelija. Postoje tri podtipa ovog karcinoma: adenokarcinom, karcinom velikih ćelija i karcinom pločastih ćelija epitela. Ovi podtipovi se razlikuju po tome gdje se nalaze u plućima i kakav izgled imaju pod mikroskopom. Liječenje zavisi od stadijuma bolesti i može uključivati operaciju, kemoterapiju, zračenje, imunoterapiju ili ciljanu terapiju.
Treći tip je karcinoidni tumor, rijedak tip raka pluća koji obično raste sporo i ne metastazira često. Može se javiti u bilo kom dijelu pluća, ali najčešće u centralnim bronhijama. Simptomi mogu uključivati kašalj, krv u ispljuvku, otežano disanje i sindrom karcinoida – crvenilo lica, dijareju, lupanje srca i nizak krvni pritisak. Liječenje je operativno, a ponekad se uključuju i kemoterapija ili zračenje.
