Konačno će biti potvrđena uloga Srbije u ratovima u BiH i Hrvatskoj

Pred Međunarodnim rezidualnim mehanizmom u Hagu ove srijede će biti izrečena i konačna presuda bivšim šefovima Službe državne bezbjednosti Srbije Jovici Stanišiću i Franku Simatoviću. Presudom ovom dvojcu, zatvaraju se procesi za Bosnu i Hercegovinu.

Posljednja presuda i posljednja šansa da se potvrdi uloga Srbije u ratovima u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj, javlja FTV.

Udruženi zločinački poduhvat

Uspješno je do sada Srbija uz pomoć Karle del Ponte sačuvala sebe i svoje generale. Hrvatsku su razvaljivali, Vukovar sravnili, više srbijanskih korpusa bilo na teritoriji Bosne i Hercegovine, srbijanski generali komandovali, paravojne formacije djelovale, ratni zločini počinjeni, a Srbija sve to plaćala. Od Bijeljine do Srebrenice, Škorpioni, Crvene beretke, arkanovci, psi rata kontrolisani sa beogradske adrese. Udruženi zločinački poduhvat za šefove državne bezbjednosti i Srbiju ili udruženo oslobađanje Srbije od svog zla koje je počinila devedesetih.

Burton Hall, predsjedavajući sudija Pretresnog vijeća Međunarodnog rezidulanog mehanizma za krivične sudove:

“Pretresno vijeće stoga konstatuje da su Jovica Stanišić i Franko Simatović krivi po tačkama 1-5 optužnice. Pošto je razmotrilo sve relevantne faktore, Pretresno vijeće izriče Jovici Stanišiću jedinstvenu kaznu zatvora od 12 godina zatvora, a Franku Simatoviću jedinstvenu kaznu od 12 godina zatvora”.

Prvostepena presuda

Ovako je prije dvije godine glasila prvostepena presuda Jovici Stanišiću, bivšem načelniku Službe državne bezbjednosti MUP-a Srbije i Franku Simatoviću, bivšem komandantu Jedinice za specijalne operacije, Miloševićevom dvojcu pod čijom kontrolom su bile zloglasne jedinice stvorene za etničko čišćenje i ratne zločine.

“Pretresno vijeće konstatuje da su Jovica Stanišić i Franko Simatović odgovorni na osnovu člana 7.1 statuta MKSJ-a za pomaganje i podržavanje krivičnih djela ubistva, deportacije, prisilnog premeštanja i progona počinjenih u B. Šamcu. Pretresno vijeće se uvjerilo da su optuženi pružali praktičnu pomoć što je imalo značajan uticaj na izvršenje krivičnih djela ubistva, prisilnog premeštanja i progona počinjenih u B. Šamcu. Kao i da su znali da njihove radnje pomažu u izvršenju tih krivičnih djela”, naveo je sudija Hall.

Torture, mučenja i zlostavljanja u Bosanskom Šamcu 1992. godine preživio je Dragan Lukač, tadašnji načelnik Javne bezbjednosti Opštine Šamac, koji je bio zatočen u nekoliko logora i vojnih zatvora.

“Od teških zlostavljanja fizičkih, prebijanja, masakriranja ljudi raznim predmetima, do izgladnjivanja, nehigijenskih potpuno uvjeta u kojima smo mi svi boravili u takvim logorima, pa i zatvorima. Kad sam prošao kroz ovaj pakao logora i ovih vojnih zatvora onda sam dobio odgovor na to pitanje, pa ko je tu u logoru, ne samo u logoru u B. Šamcu, ili u vojnom zatvoru u Batajnici ili na nekom trećem mjestu. Ali sam siguran da je to to mjesto”, kazao je Lukač.

Svjedočio i Sulejman Tihić

Lukača, ali i ostale civile bošnjačke i hrvatske nacionalnosti, mučile su i vojne formacije koje su u Bosanski Šamac došle iz Srbije.

“Da su iz Srbije je bilo prepoznatljivo po govoru ili naglasku tih ljudi i po nekim drugim obilježjima koje su oni na sebi nosili ili na osnovu njihovih ponašanja. Radile su ono što je najprljaviji posao u ratu. Mjere koje su oni radili nakon okupacije na takvim prostorima su prije svega represija prema domaćem nesrpskom stanovništvu i to na najbrutalniji način. Ne samo zatvaranjem, zlostavljanjem, ubijanjem, masakriranjem itd., sa ciljem zastrašivanja normalnih, običnih ljudi, nesrpske nacionalnosti”, dodaje Lukač.

O tome je u Hagu svjedočio i Sulejman Tihić, koji je kao i Lukač, 1992.godine u Bosanskom Šamcu zarobljen kada su u taj grad stigle vojne formacije iz Srbije.

“Bosanski Šamac su napali, mislim da je ova udarna pesnica, su bili specijalci iz Srbije što su došli zajedno sa policijom srpske opštine Šamac, srpskim štabom TO. I tu je bila JNA koja se kasnije nešto možda kasnije uključila u sam napad na B.Šamac. Znam ko je bio glavni tamo. Ko se tada najviše pitao. Glavni su bili ovi specijalci, oni su bili gospodari života i smrti tamo u Šamcu”, izjavio je Tihić u Hagu 2010. godine.

Sud je nedvojbeno dokazao odgovornost vojnih formacija koje su kontrolisali Stanišić i Simatović za monstruozan zločin u mjestu Gornja Crkvina kod Bosanskog Šamca. Stanišić i Simatović su krivično odgovorni za pomaganje i podržavanje njihovog izvršenja putem organiziranja obuke za pripadnike jedinice i lokalne srpske snage u centru Pajzož te putem angažovanja tih snaga za vrijeme preuzimanja vlasti u Bosanskom Šamcu.

Čelni ljudi DB-a

“Čelni ljudi ove službe DB-a Srbije Jovića Stanišić i Frenki Simatović suđeni u Tribunalu u Hagu po zapovjednoj odgovornosti za zločine koje je upravo ova jedinica, odnosno pripadnici ove jedinice počinili na prostoru općine B.Šamac, konkretno u selu Gornja Crkvina gdje je u prostoru magacina zemljoradničke zadruge likvidirano 16 osoba. Doslovce strijeljano. Radi o jedinici zvaničnog organa Srbije. Ova jedinica i njeni pripadnici su sudjelovali ne samo u napadu okupaciji B. Šamca, oni su nakon toga sudjelovali 29.04. u napadu na područje općine Orašje, gdje su oni također u selu Vidovice i Kopanice, počini masovne zločine, i tom prilikom je ubijeno 22 civila”, naveo je Lukač.

Trgove ratnih zločina vlast u RS-u sistematski briše. U neposrednoj blizini poljoprivredne zadruge u Gornjoj Crkvini u kojoj su 1992.godine bili zatočeni hrvatski i bošnjački civili, prije nekoliko godina je otvorena osnovna škola koja nosi naziv “Srbija”.

Školu su otvorili Milorad Dodik i Aleksandar Vučić. Tokom suđenja u Hagu otkrivene su brojne direktne veze Stanišića i Simatovića sa izvršiocima ratnih zločina na području Bosanskog Šamca, ali i na ostalim područjima u BiH, koje su sa lokalnim srpskim formacijama okupirale vojne formacije koje je kontrolisala Državna bezbjednost Srbije. Među onima koji su mučili bošnjačke i hrvatske civile bio je i Zvezdan Jovanović, koji je bio blizak Franku Simatoviću.

“Zvezdan Jovanović javnosti je poznato da je o osoba koja je ubila premijera Srbije Zorana Đinđića. A ja sam ga upoznao kada sam bio u logoru Šamcu. On me je tukao. On je bio u Šamcu ono što kažu gospodar života i smrti”, rekao je Tihić.

Crvene beretke u Šamcu

Simatovića je u Bosanskom Šamcu vidio zaštićeni svjedok, bivši pripadnik zloglasnih crveni beretki.

“17. aprila 1993. na proslavi oslobođenja B. Šamca. On je bio u prolazu i bio je u pratnji Zvezdana Jovanovića”, kaže zaštićeni svjedok (JF-047).

Prije nego što je poslao Crvene beretke u Bosanski Šamac, Simatović je, prema iskazu zaštićenog svjedoka, održao brifing.

“Do tog brifinga je došlo početkom aprila pred naš odlazak u B.Šamac. Rečeno nam je gdje idemo, šta je naša obaveza, šta treba da uradimo i to bi bilo to.I rečeno nam je da idemo za B. Šamac da ćemo biti prevezeni helikopterima”, navodi zaštićeni svjedok.

“U B. Šamcu mi prvi put vidimo te paravojne formacije i vidimo kako te paravojne foramacije od lokalnog srpskog stanovništva stvaraju također jedinice koje onda nastavljaju njihovo djelovanje. Vidimo koliko je zapravo to finansiranje obuke, obuka tih pripadnika išla odavde iz Srbije iz institucija”, kazala je Nataša Kandić, predsjednica REKOM-a.

“Frenki Simatović kao drugi čovjek u ovoj službi vodio kompletne aktivnosti na organiziranju ovakvih jedinica. Tu je vrlo jasno ne samo pokazana, nego dokazana ta sinhronizacija ovih službi iz KOSA, JNA, Službe DB-a Srbije”, smatra Lukač.

Jovica Stanišić je, prema svjedočenju Dejana Sliškovića, bivšeg pripadnika Crvenih beretki, bio involviran u operaciju “Pauk” kada su srpske vojne formacije podržavale Fikreta Abdića protiv 5. korpusa AR BIH.

“(Tužilac: Ko je imao cjelokupnu komandu nad JOATD-om na ovom položaju?) Znači, Jovica Stanišić je rukovodio cjelokupnom operacijom. Bio je glavnokomandujući. (Ko je Jovici Stanišiću bio direktno potčinjen i na kojem je položaju bio taj čovjek?) Komandant jedinice za antiteroristička dejstva bio je Franko Simatović.”

Znali za ratne zločine

Tokom cijelog perioda agresije Srbije na BiH, Stanišić i Simatović su bili upoznati sa ratnim zločinima koji su počinjeni u BiH i Hrvatskoj.

“Pretresno vijeće konstatuje da je van razumne sumnje dokazano da su obojica optuženih znali za kampanju ubistva, progona i prisilnih premještanja usmjerenu protiv nesrpskog stanovništva u Hrvatskoj i BiH. U periodu na koji se odnosi optužnica”, rekao je Hall.

Stanišić i Simatović su osuđeni samo za ratne zločine u Bosanskom Šamcu. Vojne formacije koje su oni kontrolisali počinile su monstruozne zločine i u drugim opštinama.

“Nakon što bi srpske snage uključujući JNA i paravojne jedinice nasilno zauzele gradove i sela u općinama Bijeljina, Zvornik, B. Šamac, Doboj i Sanski Most. Civili prvenstveno bosanski muslimani i Hrvati ubijani su, premlaćivani i zlostavljani na druge načine”, navodi Hall.

Teror u tim opštinama su zavodile vojne formacije iz Srbije, među kojima su bili Arkanova srpska dobrovoljačka garda, Bijeli Orlovi, Mauzerova srpska nacionalna garda, Šešeljevci i Žute ose.

“Sve ono što se dešavalo kroz te vojne formacije bilo pod kontrolom obavještajnih službi iz Beograda. Po kontrolom JNA. Mi smo dakle u Zvorniku imali pored Žutih osa, Bijelih orlova, Pivarskog, Crvenih beretki, i lokalne domaće vojne formacije i one su sve slušale jednu komandu. Zvornik grad u kojem je ubijeno više od dvije hiljade civila. To je grad u kojem je na kolac nabijen Abdulah Buljubašić Mrvica“, kaže novinar Mehmed Pargan.

Zločini u logoru

Amir Efendić i Ramo Hadžiavdić preživjeli su torture u logoru Čelopek kod Zvornika u kojem su ih mučili pripadnici Žutih osa.

“To su bile paravojne formacije, Žute ose su nama ulazile u dom. Priča pare ovo ono. Koje Žuna neki, ispituju. To ubijanje jedan dan, pa odu, opet dođu, pa ubiju par ljudi, pa opet odu, tu smo bili 10-15 dana. To je nonstop bila tuča, ubijanje i to”, naveo je Ramo Hadžiavdić, bivši logoraš.

“Nacrtali su mi krst ovdje. Imam ovdje ožiljak isto na nosu. Imam po glavi. Pa mene su udarali cijev, dva i po cola ovdje u ovo. To su uradili od Žutih osa. Oni nožem paraju po čelu. Nekome bodu u mišić. U ruke”, prisjeća se bivši logoraš Amir Efendić.

Simatović se 1992. godine pojavljivao u Zvorniku.

“Jedan-dva dana samo na Diviču kod Zvornika gdje je on vršio navodno vojnu obuku. On je navodno vršio obuku specijalnih jedinica u okviru srpske vojske koja se tek formirala u Zvorniku, odnosno tih jedinica TO srpske koja je trebala da preuzme od JNA sve ingerencije koje je JNA već tu napravila”, dodaje Pargan.

Simatović se 1992. godine pojavljivao i u Bratuncu. Tada ga je vidio osuđeni ratni zločinac Miroslav Deronjić koji je o tome svjedočio u Hagu.

“Operisali” po cijeloj BiH

“Gospodin Franko Simatović nam je rekao sljedeće: Rekao nam je da je sastanak organizovan zbog aktivnosti koje treba da se izvrše u našim opštinama. Rekao nam je da on i mi treba da izvršimo ono što je dogovoreno na najvišim nivoima vojnih, političkih i državnih krugova Republike Srpske i Srbije.”

Deronjić je otkrio da je 9.jula 1995. godine na Palama vidio Jovicu Stanišića koji je tada bio u društvu osuđenih ratnih zločinaca Radovana Karadžića i Momčila Krajšnika. Razgovarali su o Srebrenici u kojoj su 11.jula 1995.godine vojska i policija Republike Srpske, potpomognute Srbijom, počinile genocid nad srebreničkim Bošnjacima.

“Na uglu zgrade Predsjedništva, u suprotnom pravcu, primijetio sam da idu predsjednik Karadžić, gospodin Momčilo Krajišnik i gospodin Jovica Stanišić. Predstavljen sam Stanišiću na način koji mi je samo potvrdio da je tema Srebrenica zasigurno bila tema njihovog razgovora. Kad me je Karadžić predstavljao Stanišiću, rekao je: “Ovo je jedan naš momak odozdo, sa terena.” Karadžić je rekao sljedeće: “Miroslave, to sve treba pobiti.” A zatim je dodao: “Sve što stignete.”

Vojnu jedinicu “Škorpioni” kontrolisala je Državna bezbjednost Srbije i MUP Srbije. Škorpioni su 17. jula 1995. godine u Trnovu strijeljali šestoricu srebreničkih Bošnjaka. Na suđenju pripadnicima Škorpiona u Beogradu zbog ratnih zločina na Kosovu, otkrivena je njihova direktna vezu sa Državnom bezbjednošću Srbije.

“Oni kažu na pitanje odakle vam uniforme MUP-a Srbije. Pa oni kažu dobili smo od Službe državne bezbjednosti. Od koga ste primali plate, oni odgovaraju primali smo od Državne bezbednosti”, kaže Kandić.

U prvostepenom postupku je već dokazano da su Stanišić i Simatović znali da su učesnici u udruženom zločinačkom poduhvatu na čelu sa Slobodanom Miloševićem dijelili namjeru da se sa velikih područja u BiH i Hrvatskoj prisilno i trajno ukloni većina nesrpskog stanovništva.

Odgovornost Srbije

“Pretresno vijeće konstatuje da je više političko, vojno i policijsko rukovodstvo u Srbiji, SAO Krajini, SAO SBZS i Republici Srpskoj imalo zajednički zločinački cilj, definisan gore u tekstu, a ključni učesnici, koji su se mijenjali u zavisnosti od područja i vremena počinjenja zločina, bili su, između ostalih, Slobodan Milošević, Radmilo Bogdanović, Radovan Stojičić zvani Badža, Mihalj Kertes, Milan Martić, Milan Babić, Goran Hadžić, Radovan Karadžić, Ratko Mladić, Momčilo Krajišnik, Biljana Plavšić i Željko Ražnatović zvani Arkan.”

Upravo ova konstatacija suda nagovještava da bi drugostepenom presudom Stanišiću i Simatoviću konačno mogla biti utvrđena direktna odgovornost Srbije za agresiju na BiH.

“Ima mnoštvo dokaza o njihovoj vrlo važnoj ulozi. U ostalom preko MUP-a išle su, mnoge te akcije i naravno sve ove paravojne formacije kojih je bilo na desetine one su uglavnom djelovale pod okriljem MUP-a ili JNA. Srbija bez obzira da li je osuđena za udruženi zločinački poduhvat, jeste agresor i u BiH i Hrvatskoj i na Kosovu. I to je jedna opšta istina koja se ne dovodi u pitanje”, kategorična je Sonja Biserko, predsjednica Helsinškog odbora za ljudska prava Srbije.

“Jedna od glavnih funkcija Crvenih beretki, a to znači Stanišića i Simatovića jeste bila kontrola srpski vlasti u bivšoj Krajini, odnosno u RS-u. Pokazuje se koliko je režim Slobodana Miloševića bio involviran u ta zbivanja upravo i na način preko ovih paravojnih jedinica”, ističe Filip Švarm, urednik nedeljnika Vreme Beograd.

Paravnojne jedinice

“Jasno iz sudske dokumentacije da to nisu bile nikakve dobrovoljačke jedinice. Škorpioni, Srpska dobrovoljačka garda, Arakanovi Tigrovi, Šešeljevci, da to nikako nisu bili nikakvi dobrovoljci. Nego su to bile jedinice koje je finansirala, obućavala, podržavala, pomagala, i u određenim periodima i fazama i zapovijedala njima upravo Državna bezbjednost i druga tela u okviru MUP-a”, smatra Kandić.

Postoje brojni dokazi o umiješanosti Stanišića i Simatovića u ratnim dešavanjima u BiH i Hrvatskoj, njihovoj podršci i kontroli vojnih jedinica iz Srbije koje su učestvovale u ratnim zločinima u BiH i Hrvatskoj.

“Zbog poznatih međunarodnih okolnosti bili smo primorani da djelujemo potpuno tajno” – Franko Simatović, (1997. godina).

A kakvu će pravnu kvalifikaciju njihovog tajnog djelovanja koje je bilo dio zločinačkog sistema Slobodana Miloševića utvrditi sud biće poznato sutra kada će Stanišiću i Simatoviću biti izrečena konačna presuda.