Inflacija opada u BiH, ali i dalje visoka u odnosu na EU

Prema projekcijama Centralne banke Bosne i Hercegovine ove godine će doći do postepenog smirivanja inflacijskih pritisaka te će ona u toku 2022. godine iznositi 8,2 odsto.

Kako su naveli iz CB BiH, inflacijska očekivanja za narednu godinu iznose 5,4 odsto.

“Rezultati ankete sprovedene u martu ukazuju na stabilizaciju kratkoročnih inflacijskih očekivanja za tekuću godinu. Ovi rezultati sugerišu da je inflacijska dinamika takva da će poslije rekordnog rasta u 2022. godini doći do postepenog smirivanja inflacijskih pritisaka u toku ove i naredne godine, te da se ne očekuje dugotrajna i tvrdokorna inflacija”, navode iz ove finansijske institucije.

Istakli su da još nisu potpuno nestali svi uzroci koji su doveli do rekordno visoke inflacije u prošloj godini, pa stoga još postoje neizvjesnosti u tom smislu, koje se mogu odraziti na projekcije inflacije, pišu Nezavisne novine.

Saša Stevanović, ekonomski analitičar, ističe da zvanična projekcija Evropske centralne banke ukazuje da će inflacija u 2023. godini u Evropskoj uniji biti oko šest odsto i nije moguće očekivati da ona kod nas bude niža od devet do deset odsto.

“Svjedočimo usporavanju inflacije, ali to ne znači niže cijene svih proizvoda. Svjedoci smo da pored Evrope i SAD rast profitnih marži se koristi kao argument održavanja visoke inflacije. Mislim da će vrijeme koje predstoji u zapadnim zemljama biti vrijeme inflacije četiri odsto, dok će kod nas biti pet do sedam odsto kao dugoročni trend. Pomalo čudi da u uslovima pada privatne potrošnje i pada realnog dohotka nivo potrošnje koji je dostigao onaj iz vremena prije kovida u Evropi bude argument ECB-u da ide u dalja monetarna zatezanja”, objašnjava Stevanović.

Dodaje da je ovo veoma bitno jer smo vezani za evro i otvorena smo ekonomija.

“Ekonomske šokove i pogrešne politike trpimo, a koje su eksternog karaktera. Usporavanje inflacije je dobra vijest, jer vi imate potpunu destabilizaciju ekonomskog tkiva u jednoj ekonomiji kada uvedete ekonomski šok inflacije koja je dugoročno bila ispod dva odsto, a u prethodnoj godini imate preko 13 odsto. Dobra stvar je što je realni dohodak očuvan, što je životni standard koliko-toliko očuvan. Kod nas svjedočimo da se povlače mjere i potezi koji nastoje umanjiti štetu. Nastavljen je dobar trend hrabrih poteza, dobro usmjerenih od doba korone, kidanja globalnih lanaca vrijednosti, rata u Ukrajini, inflacije, energetske krize. Svjedoci smo da je u periodu od kraja 2019. do marta 2022. naš ekonomski prostor u Republici Srpskoj zabilježio rast broja zaposlenih oko 20.000, dok je u FBiH 2.000”, naveo je Stevanović.

Ekonomista Igor Gavran smatra da su ove prognoze usklađene sa prognozama niže stope inflacije u EU i u našoj regiji, te su po njegovom mišljenju vjerovatno realne.

“Međutim, bilo kakav dalji rast većine cijena je trenutno neopravdan i nadam se da će se prognoze revidirati na niže tokom godine, odnosno da će stopa inflacije biti još mnogo niža, a cijene većine proizvoda, posebno onih esencijalnih, padati. Jednostavno je neprihvatljivo i zadržavanje većine cijena na sadašnjem nivou, a kamoli njihov dalji rast u situaciji kada su ulazni troškovi značajno pali u prethodnim mjesecima i u nekim kategorijama se izjednačili s onima iz februara prošle godine. Ako težište samo ne reaguje shodno ovim promjenama i cijene ne budu smanjene morale bi reagirati vlasti i adekvatnim mjerama natjerati na smanjenje cijena proporcionalno padu troškova i sprečavanju zloupotreba i ekstraprofita”, istakao je Gavran.

Slaviša Raković, ekonomista, ističe da je činjenica da dolazi do stabilizacije i zaustavljanja inflatornog trenda, ali da je BiH svojevrsni fenomen.

“Iako je inflacija uvozna, kod nas je trend bio jači nego u Evropi, a sporije se i zaustavlja. U svakom slučaju neke cijene, prije svega hrane, ali i goriva, iako uz blage korekcije na niže, ostaće trajno više u odnosu na 2021. godinu”, naglasio je Raković.