Forum o vladavini prava: Nezavisno i nepristrasno pravosuđe temelj demokratije

Nezavisno i nepristrasno pravosuđe osigurava zaštitu svih prava i sloboda. Kriza izazvana pandemijom Covid-19 dodatno je naglasila značaj zaštite ovog načela, jer ograničenja koja su nametnuta u pokušaju suzbijanja pandemije moraju biti ispitana pred nezavisnim i nepristrasnim sudstvom – rečeno je na otvaranju Osmog regionalnog foruma o vladavini prava za jugoistočnu Evropu koji se održava 3. i 4. septembra.

Forum je okupio sadašnje i bivše sudije Evropskog suda za ljudska prava i predstavnike pravosudnih institucija iz sedam država jugoistočne Evrope, a tema ovogodišnjeg foruma je “Nezavisnost i nepristrasnost pravosuđa”.

Centralnoj konferenciji u Dubrovniku prisustvuje Robert Spano, predsjednik Evropskog suda za ljudska prava, koji je rekao da Evropska konvencija o ljudskim pravima ne može da funkcioniše bez nezavisnih i nepristrasnih sudija.

– Oni čine temelj vladavine prava. Istinski demokratska vladavina bez nezavisnog pravosuđa nije moguća – dodao je Spano.

Forum su organizovali AIRE centar i Civil Rights Defenders uz podršku vlada Ujedinjenog Kraljevstva i Kraljevine Švedske, te Fondacije “Konrad Adenauer”.

U uvodnom obraćanju Biljana Braithwaite, direktorica Programa za zapadni Balkan AIRE centra, je navela da je postojanje nezavisnog i nepristrasnog pravosuđa potrebno kako bi državne vlasti bile pozvane na odgovornost i kako bi se osigurala djelotvorna zaštita svih prava garantovanih Evropskom konvencijom o ljudskim pravima.

– Ova tema je dodatno dobila na značaju tokom pandemije Covid-19, budući da će nezavisno i nepristrasno pravosuđe na kraju morati da razmotri opsežna ograničenja ljudskih prava uvedena u cilju njenog suzbijanja. Ovogodišnji forum se stoga održava u pogodnom trenutku, omogućujući dijalog Suda u Strazburu i nacionalnih sudskih sistema o načinima na koje ovo ključno načelo može i treba da se štiti – istakla je Braithwaite.

Goran Miletić, direktor Civil Rights Defendersa za Evropu, Bliski istok i sjevernu Afriku, je rekao da Forum pruža sudijama Evropskog suda za ljudska prava priliku da sa pravnim stručnjacima i predstavnicima građanskog društva iz regiona razgovaraju o najaktuelnijim pitanjima vezanim za vladavinu prava.

– Ovogodišnja tema, nezavisnost i nepristrasnost pravosuđa, od naročitog je značaja u kontekstu jugoistočne Evrope s obzirom na sve veće miješanje političkih i drugih aktera u rad sudstva. Naš format organizovanja nacionalnih radnih centara u glavnim gradovima regiona istovremeno sa centralnom konferencijom u Dubrovniku učesnicima pruža mogućnost da učestvuju u široj raspravi o ovom pitanjima – dodao je direktor Miletić.

Na centralnoj konferenciji sadašnje i bivše sudije Evropskog suda za ljudska prava govore o kriterijima za utvrđivanje nezavisnosti i nepristrasnosti suda, odnosu između nezavisnosti i nepristrasnosti i drugih članova Evropske konvencije, ulozi pravosuđa, medija i drugih grana vlasti te o ključnim izazovima i dobrim praksama u regionu zapadnog Balkana.

U isto vrijeme, predsjednici i sudije vrhovnih i ustavnih sudova iz sedam država jugoistočne Evrope okupili su se u glavnim gradovima – Beogradu, Podgorici, Prištini, Sarajevu, Skoplju, Tirani i Zagrebu.

Oni zajedno sa ombudsmenima, zastupnicima država pred Sudom u Strazburu, predstavnicima pravosudnih centara, fakulteta, nevladinih organizacija i pravnim stručnjacima učestvuju u ovom događaju putem video linka.

Andrew Page, šef Odjeljenja za zapadni Balkan pri Ministarstvu za vanjske poslove, razvoj i komonvelt Ujedinjenog Kraljevstva, je naglasio kako se u srži današnjeg dijaloga nalaze dva načela koja prolaze kroz vene britanske vanjske politike – vladavina prava je jedna od osnovnih vrijednosti demokratskih, otvorenih društava, a nezavisno i nepristrasno sudstvo je od ključnog značaja za zaštitu ljudskih prava i sloboda.

– Ova načela nalaze se u osnovi britanskih odluka o politici i sredstvima za programe u zemljama zapadnog Balkana. Na njima su zasnovane inicijative pokrenute na Samitu o zapadnom Balkanu u Londonu, na kojem sam bio aktivno uključen. Ona i dalje predstavljaju kamene temeljce promovisanja otvorenih društava širom svijeta od strane Vlade Ujedinjenog Kraljevstva. Divno je vidjeti da Forum o vladavini prava za jugoistočnu Evropu obogaćuje ovaj dijalog – rekao je Page.

Istovremeno je potcrtao da razmjenom dobrih praksi na forumima poput ovih, predstavnici pravosudnih institucija mogu da doprinesu formulisanju plana za prevazilaženje izazova sa kojima se suočavaju u primjeni temeljnih načela vladavine prava.

Forum o vladavini prava za jugoistočnu Evropu jedan je od najvažnijih godišnjih događaja za predstavnike pravosuđa, nevladinih organizacija i pravnike iz regiona.

Cilj Foruma je da promoviše provođenje Evropske konvencije o ljudskim pravima na državnom nivou, podstakne regionalnu saradnju u kontinuiranom razvoju vladavine prava i ljudskih prava te da pruži pomoć u procesu integracije regiona u Evropsku uniju, saopćeno je iz AIRE centra.