Prvi virtuelni samit EU i zapadnog Balkana

Lideri EU i Zapadnog Balkana održaće danas prvi virtuelni samit na kojem bi trebalo da bude riječi o borbi protiv korona virusa i evropskoj perspektivi Zapadnog Balkana.

Učešće na video koneferenciji, uz lidere 27 zemalja članica EU i visoke evropske zvaničnike, potvrdili su predsjednici Crne Gore Milo Đukanović, Kosova Hašim Tači, Srbije Aleksandar Vučić i predsjedavajući Predsjedništva BiH Šefik Džaferović, kao i premijeri Albanije Edi Rama i Sjeverne Makedonije Oliver Spasovski.

Video konferencija biće održana bez državnih obilježja i simbola, a učesnici treba da prihvate zajedničku deklaraciju u kojoj se potvrđuje evropska perspektiva Zapadnog Balkana, ali se ne pominju članstvo, proširenje i integracije.

Sastankom će predsjedavati predsjednik Evropskog savjeta Šarl Mišel, a EU će predstavljati i predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen.

Na video-konferenciji će učestvovati i Andrej Plenković, premijer Hrvatske koja trenutno predsjedava EU, visoki predstavnik EU za spoljne poslove i bezbjednost Žozep Borel, predsjednik Evropskog parlamenta David Sasoli, predstavnici Evropske banke za obnovu i razvoj, Svjetske banke, Evropske investicione banke i Savjeta za regionalnu saradnju.

Sastanak treba da počne u 16.30 i trajaće do 19.30, poslije čega je planirana konferencija za novinare na kojoj će se obratiti Šarl Mišel, Ursula fon der Lajen i Andrej Plenković.

Prema najavama iz Zagreba, učesnici konferencije sjediće ispred neutralne pozadine, bez državnih obilježja i imena država, a na ekranu će se vidjeti samo ime i prezime govornika. To je, prema diplomatskim izvorima, učinjeno na zahtjev Španije koja ne želi da učestvuje na sastancima na kojima se Kosovo pominje kao država.

U zajedničkoj deklaraciji ne pominju se ni imena zemalja koje se nazivaju “zapadnobalkanskim partnerima”, što se takođe tumači kao ustupak Španiji i drugim članicama EU koje nisu priznale Kosovo.

Nepominjanje termina proširenje, članstvo i integracije u zajedničkoj deklaraciji vidi se kao ustupak nekolicini zemalja koje su skeptične prema daljem proširenju poput Danske, Holandije, Švedske, Francuske i donekle Njemačke.

Današnja video konferencija se održava umjesto sastanka na vrhu koji je bio predviđen 6. i 7. maja u Zagrebu, ali je otkazan zbog pandemije korona virusa. Evropska komisija trebalo je u Zagrebu da predstavi ekonomski i investicioni plan za dugoročan oporavak regiona i podsticanje privrednog rasta na putu ka EU što je sada odloženo za jesen.

Virtuelni sastanak na vrhu održava se 20 godina nakon prvog sastanka lidera EU i zemalja koje nisu članice, 2000. u Zagrebu.

Tri godine nakon Zagreba, u Solunu je 2003. ponovo održan samit EU-Zapadni Balkan na kojem je regionu obećana evropska perspektiva, a potom je uslijedilo 15 godina pauze do maja 2018. kada su se lideri EU i Zapadnog Balkana sastali u Sofiji.