Ovih 14 događaja su promijenili istoriju
“National Geographic” je objavio listu 100 događaja koji su promijenili svijet: istorijske prekretnice, revolucionarne ideje i naučna dostignuća presudno su uticali na čovječanstvo.
“Business insider” se ograničio na 14 događaja koji su promijenili vojnu istoriju: od otkrića vatre do stacioniranja najmoćnijeg oružja na svijetu.
Otkrivanje vatre, prije 1,4 miliona godina
Prvi izum koji je odvojio savremene ljude od njihovih evolucionih predaka bilo je namjerno paljenje vatre. Dok su ranije vrste, kao što je Homo erectus, koristile prirodno izazvanu vatru, Homo sapiens je prvi svjesno počeo da je pali.
Korišćenje vatre je omogućilo ljudima da pripremaju hranu, da se griju i osvjetljavaju prostor. Paljenje vatre označava početak svih tehnologija koje čovjek koristi i utire put obradi metala i izradi stabilnijeg oruđa.
Korištenje luka i strijele, 15.000 godina p.n.e.
Pretpostavlja se da su prvi lukovi i strijele pravljeni od materijala koji nema dug vijek trajanja, pa nije poznato kada su prvi put proizvedeni. Najstariji otkriveni lukovi nađeni su u Holmegardu (Danska) i napravljeni su 9.000 godina p.n.e.
Ljudi su ovo oružje vjerovatno stvorili kako bi lakše lovili životinje, a pretpostavlja su da je nastalo poslije primitivnijih projektila, kao što su izbacivač koplja i bumerang.
Vrlo brzo, luk i strijela su prilagođeni za vojnu upotrebu. “National Geographic” navodi da su 5.400 godina p.n.e. strijele već bile glavno oružje.
Primjena točka, 3.500 godina p.n.e.
Točak je u širu upotrebu ušao najkasnije 3500. godine p.n.e. i bitno je uticao na različite aspekte društva, uključujući i transport, korišćenje grnčarskog točka i razvoj vodeničnog točka.
Oko 2000. godine p.n.e. točak ulazi i u vojnu upotrebu. Hetiti su prva poznata civilizacija koja je koristili kočije sa konjskom zapregom.
Početak gvozdenog doba, 1.200 godina p.n.e.
Hetiti su prvi masovno počeli da proizvode kovano gvožđe, oko 1400. godine p.n.e, a oko 1200. godine p.n.e. tehnologija kovanja gvožđa proširila se iz Male Azije na Evropu, Afriku i Aziju.
Izuzetno postojan materijal presudno je uticao na ljudsku ekspanziju. Oruđe od gvožđa omogućavalo je efikasnije obrađivanje zemlje, a samim tim i demografsku eksploziju. Gvozdeno oružje i oklopi zamijenili su druge metale, poput bronze, a civilizacije koje su imale ovaj metal brže su se širile od njihovih susjeda.
Korištenje betona kao građevinskog materijala, 200 godina p.n.e.
Do 200. godine p.n.e. Rimljani su razvili tehnologiju proizvodnje betona. Izuzetno čvrst i vodootporan, ovaj materijal je našao široku primjenu: počev od izgradnje hramova i javnih trgova, pa sve do čuvenih rimskih akvadukta.
Beton je, takođe, doprineo da Rimljani zadrže vojnu i kulturnu dominaciju u dijelovima sveta pod svojom kontrolom. Razvili su široku mrežu kvalitetnih puteva, a beton su koristili i za izgradnju luka i pristaništa, koja su dodatno proširila uticaj Rima.
Razvoj teorije “pravednog rata”, 426. godine
Godine 426. Sveti Avgustin Hiponski objavio je svoje osnovno djelo “De civitate Dei” (O Državi Božjoj), u kome razmatra načine opravdavanja rata, koji se kosio s pacifističkim vrijednostima hrišćanstva.
Njegove misli su temelj Teorije pravednog rata, koju je italijanski filozof Toma Akvinski razvio sredinom 13. vijeka. Spisi Svetog Avgustina i Tome Akvinskog čine osnovu današnjeg shvatanja “pravednog rata”.
Pravedan rat, navodi “National Geographic”, “mora da objavi nadležna vlast… On mora da ima pravedan uzrok, a krajnji cilj mora biti uspostavljanje pravednog mira”.
Precizna navigacija, 1569. godine
Sve do 1569, navigacija u velikim vodama bila je dugotrajan i težak posao. Zbog nepouzdanosti tadašnjih karata, navigatori su svaki čas morali da gledaju u kompas i prilagođavaju kurs.
Flamanski kartograf Gerhard Merkator napravio je kartu svijeta koja je karakteristična po paralelnim podnevcima (meridijanima) sa jednakim međusobnim razmacima i uporednicima (paralelama) koji su takođe paralaleni, ali sa razmacima koji se povećavaju prema polovima. Njegov kartografski metod, koji se i danas koristi, omogućio je navigatorima da lako i precizno odrede kurs i podstakao je istraživanja i evropsku ekspanziju.
Početak industrijske revolucije, 1712. godine
Upotreba gvožđa i čelika, kao i otkriće novih izvora energije, podstakli su industrijsku revoluciju, koja je počela u Engleskoj, u 18. vijeku.
Parna mašina, koju je 1712. izumeo Thomas Newkomen, smanjila je potrebe za ljudskom energijom i, istovremeno, proširila mogućnosti transporta i proizvodnje.
Još neka značajna otkrića su parobrod, automobil, avion, telefon, radio, kao i organizacija rada (manufaktura).
Razvoj telekomunikacija, 1876. godine
Sedmog marta 1876. Američki zavod za patente doduhelio je Alexandru Grahmuu Belu “jedan od najdragocenijih patenata u istoriji”. Tri dana kasnije, Bel je svoj izum primjenio da bi svom pomoćniku na drugom kraju hodnika rekao: “Gospodine Votsone, dođite ovamo. Potrebni ste mi.”
Telekomunikacija se proširila u cijeloj Americi, a 1927. obavljeni su i prvi međunarodni razgovori.
Broj pretplatnika mobilne telefonije širom svijeta danas iznosi skoro sedam milijardi.
Letovi s posadom, 1903. godine
Iako je avion braće Wright letio samo 12 sekundi, bio je to prvi uspješan pokušaj upravljanja letjelicom “težom od vazduha”. Braća Wright usavršila su projekat i njihov avion je korišten u izviđačkim misijama u Prvom svjetskom ratu.
“National Geographic” navodi da su Britanci i Italijani dizajnirali prve bombardere 1913. godine. Godinu dana kasnije, Francuska je montirala mitraljeze na svoje avione. Danas Sjedinjene Države raspolažu sa oko 13.000 vojnih letjelica. Kina i Rusija, druge dvije najveće vazduhoplovne sile, imaju po 2.000-3.000 vojnih letjelica.
Manhattan Project i najmoćnije oružje za koje se zna, 1941. godine
Mjesec dana prije izbijanja Drugog svjetskog rata njemački genije Albert Einstein napisao je pismo, posle koga je Amerika ušla u nuklearnu trku s nacistima.
U pismu iz 1939. godine Einstein je upozorio američkog predsjednika Frenklina Ruzvelta da bi snažna nuklearna lančana reakcija uranijuma mogla da dovede do konstruisanja “ekstremno snažnih bombi novog tipa” – atomske bombe. Dvije godine kasnije, nastao je “Manhattan Project”, američki plan za projektovanje i izgradnju najrazornijeg oružja ikada proizvedenog.
Šestog avgusta 1945. u 8.15 h, svijet je ušao u atomsku eru kada je upotrebljeno najrazornije oružje. Prva atomska bomba upotrebljena u ratu padala je 44,4 sekunde, prije nego što je oslobodilo oko 12.500 tona TNT iznad japanskog grada Hirošime.
Neviđena svemirska trka, 1954. godine
Godine 1954, Rusija je predložila da se izgradi vještački satelit i poslije tri godine “Sputnjik 1” postaće prvi satelit koji kruži Zemljinom orbitom.
U saradnji s njemačkim aeronautičkim inženjerom Vernerom fon Braunom, Amerika je 1958. uspješno lansirala satelit “Explorer 1”.
Tri godine kasnije, ruski kosmonaut Jurij Gagarin postao je prvi čovjek u svemiru, što je podstaklo Amerikance da 20. jula 1969. pošalju prvog čovjeka na Mesec.
Privatne kompanije kao što su “SpaceX” Ilona Maska i “Virgin Galactic” Richarda Bransona trenutno intenzivno rade na stvaranju platforme za svemirski turizam.
Revolucija Internet, 1991.
Kada je britanski programer Tim Berners-Lee krajem 1960-tih godina izmislio Svjetsku mrežu (World Wide Web), svijet je ušao u eru interneta.
Lee je razvio “softver koji povezuje sve srodne dokumente na njegovom računaru i ubrzo potom povezao mnoštvo računara kako bi korisnici mogli da podijele dokumente bez baze podataka”, navodi “National Geographic”.
Danas više od tri milijarde ljudi koristi internet.
Regenerativna medicina, 1999. godine
Prvi veliki korak u pravcu obnavljanja oštećenog organa ili izgubljenog uda učinjen je 1999. godine kada su ljekari u Vejk Forestu uspjeli da uzgoje novu jetru. Od tada naučnici usavršavaju regenerativne tehnike.
“Čak i mozak, za koji se nekada smatralo da je zabranjeno tle za regeneraciju pomoću matičnih ćelija na način na koji se to radi sa jetrom i kostima, postao je tema. Istraživanja neuralnih matičnih ćelija (NSC), koje mogu da zamjene uništene neurone žrtava moždanog udara, mogla bi da rezultiraju novim metodama liječenja oboljenja kao što su Parkinsonova i Alchajmerova bolest.”
