Diplomatski rat Francuske i Italije uznemirio Evropu

Odluka o povlačenju francuskog ambasadora iz Italije nakon italijanskih kritika francuskog predsjednika su teatralni potezi kojima obje vlade skreću pažnju s unutrašnjih problema, no ukazuju i na rastuću opasnost od populističke retorike u Evropi, pišu svjetski mediji, javlja Radio Slobodna Evropa.

Odraz šire političke konfrontacije

Mateo Salvini (Matteo), zamjenik italijanskog premijera, savjetovao je Francuze da se riješe svog “užasnog vođe”, Emanuela Makrona (Emmanuel Macron), dok je francuski predsjednik desničarski populizam vlade u Rimu opisao kao “neku vrstu gube koja se širi Evropom”, a Italija je čak zaprijetila da neće pozajmiti radove Leonarda da Vinčija (da Vinci) za izložbu planiranu u pariškom Luvru (Louvre). Francuska je u znak protesta zbog antagonizma za koji kaže da je na na njavišem nivou od Drugog svjetskog rata i sve to ukazuje kako Evropu trenutno ugrožava pravi diplomatski rat između Francuske i Italije, piše londonski Independent (The Independent).

List podsjeća da je Salvini, koji je putem Facebooka pozvao francuske birače da ne glasaju za Makronovu stranku “Republika u pokretu”, naglasio bliskost s krajnje desnom liderkom Marine Le Pen. Prema anketama, njena stranka Nacionalni zbor (bivši Nacionalni front) visoko kotira kada su u pitanju evropski parlamentarni izbori, zakazani za maj ove godine. U međuvremenu, lider Pokreta pet zvjezdica, Luiđi di Majo (Luigi Di Maio), koji također obnaša funkciju zamjenika italijanskog premijera, prošle sedmice se susreo s članovima francuskog pokreta “Žuti prsluci”, koji žele učestvovati na izborima za Evropski parlament, te je u znak podrške njima izjavio da se “rađa nova Evropa” i kako je “vjetar promjene prešao Alpe”.

Potom je Francuska povukla svog ambasadora iz Rima, a ministarstvo vanjskih poslova saopštilo da je “imati nesuglasice jedna stvar, ali manipulacija odnosa za izborni cilj je druga. Sve ove akcije stvaraju ozbiljnu situaciju koja postavlja pitanja o namjerama italijanske vlade prema Francuskoj”.

Kolumnista Independenta, Kim Senguputa smatra kako je “trenutno stanje stvari između dvije zemlje koje dijele granicu, odraz šire političke konfrontacije koja se odvija u Evropi i izvan nje”. On ističe kako je italijanska administracija, sastavljena od krajnje desničarske Sjeverne lige i populističkog pokreta Pet zvjezdica, zapravo manifestacija populizma koja se proširila kontinentom, dok se Makronova vlada i njegova “Republika u pokretu!” generalno može posmatrati kao predstavnik tradicionalne parlamentarne politike.

“Ono što se razvija, čini se, nije samo izazivanje lomova između dviju vlada, već i uvid u nadolazeću žestoku borbu između dva suprotstavljena ideološka položaja, začinjena stepenom ličnog animusa. To ugrožava buduću političku i društvenu mapu Evrope”, piše Independent.

Teataralni potezi i opasne predstave

“Ne postoje tako kulturno i historijski bliske dvije evropske zemlje kao što su to Francuska i Italija – one su osnivači evropskog projekta. Dvije zemlje opsjednute hranom i modom – predstavnice mediteranske i “latinske” kulture. Ipak, kao i kod Brexita, polarizovana politika se brzo pretvorila u otvorene erupcije”, napisala je Natali Nugajred (Natalie Nougayrède), kolumnistica britanskog Gardijana (The Guardian), ističući kako su u pitanju teatralni potezi dviju zemalja, ali da je takva predstava opasna za Evropu.

Ona smatra da se čini pretjeranim opis prema kojem je ovo najteža kriza između Francuske i Italije od Drugog svjetskog rata. “Nije baš kao da će vojnici marširati preko Alpa – kao što je Mussolini učinio 1940. godine”. Ipak, kada je Francuska povukla svog ambasadora iz Rima prošle sedmice djelovalo je kao da je evropska politika doživjela opasan zaokret.

“Kako smo došli do ove tačke? Razmislite o izborima za Evropski parlament – i usponu desnog i lijevog populizma. Francuski predsjednik, Emanuel Makron, koji se u početku predstavljao kao reformski vođa evropskog projekta, oslabio je zbog krize sa “žutim prslucima” od novembra prošle godine. Sada se bori da udruži savez liberalnih demokrata uoči evropskih izbora u maju.”

U međuvremenu, dodaje Nugajred, italijanski moćnik, Mateo Salvini, lider krajnje desničarske Lige, pozicionirao se kao nosilac zastave populističke desnice širom kontinenta. On je govorio o izgradnji “Lige liga u Evropi”, a nedavno je otputovao u Poljsku da pokuša stvoriti savez s vladajućom nacionalističkom strankom “Zakon i pravda” u Varšavi. “U pitanju je politički balans snaga unutar EU. Makron je postao Salvinijeva omiljena vreža za udaranje”, napisao je britanski list.

Gardijan zaključuje kako ovaj francusko-italijanski diplomatski pljusak ne znači da će se EU raspasti. Ali to pokazuje – baš kao i Brexit – kako se brzo polarizovana unutrašnja politika i širenje retorike ispunjene mržnjom mogu lako pretvoriti u oštre situacije i otvorene erupcije između nacija koje su donedavno imale čvrsta partnerstva i prijateljstva. “To pokazuje krhkost zemlje po kojoj hodamo danas u Evropi”, napisala je kolumnistica Gardijana.

Italijani skreću pažnju s unutrašnjih problema

Italijanska novinarka Ilaria Maria Sala, u rubrici “Mišljenja” američkog Njujork tajmsa (The New York Times) piše da, otkako je došla na vlast prije osam mjeseci, “najsloženija vlada koju Italija pamti” vodi kolosalnu borbu s Francuskom “preko migracija, likovne umjetnosti i bešamel sosa”, ali i da time prikriva unutrašnje probleme zemlje.

“Ovo je novi zaokret u staroj priči o zamjeranjima i rivalstvu – mješavina neobrađenih osjećaja koja se lako mogu pretvoriti u rasprave o Napoleonovim invazijama ili priči o Svjetskom prvenstvu 2006. godine kada je francuski fudbaler Zinedin Zidan (Zinedine Zidane) glavom udario italijanskog igrača.”

Sala piše da Pokret pet zvjezdica posebnu pažnju pridaje francuskom neokolonijalističkom odnosu prema svojim bivšim teritorijama u Africi, koji je, kako tvrde, osiromašio kontinent i uzrokovao migracije tamošnjeg stanovništva prema Italiji. No, ne spominju da mnogi tražitelji azila, koji danas dolaze u Italiju, stižu iz Somalije, Eritreje i Etiopije – područje koje je dijelom kolonizirala Italija. “Ovaj slabi antikolonijalni stav može biti osmišljen tako da daje italijanskoj vladi patinu idealizma, ali otkriva zamršeno razumijevanje afričke političke i ekonomske dinamike”, napisala je novinarka za NYT.

Komentarišući nedavnu najavu italijanske vlade da se dvoumi da li da pozajmi Da Vinčijeve raskošne umjetnine muzeju Luvr u Parizu, gdje će se ove godine obilježiti 500. godišnjica smrti velikog umjetnika, Sala je napisala kako su dugo pojedini građani Italije smatrali da je njen doprinos francuskoj kulturi ostao nepriznat, ali sada, “u rukama Salvinija i Di Majoa, ovaj osjećaj dostiže nove visine, u smislu i političke ekspeditivnosti i sitničavosti”. Kao još jedan primjer novinarka spominje “popularni mit”, nedavno oživljen na Twitteru, da je Katarina de Mediči, koja je iz Firence poslana u Pariz 1533. da se uda za Henrija II, bila ta koja je na Francusku dvor donijela vrhunsku gastronomiju i pribor za jelo. “Istoričari hrane mogu imati ozbiljne razloge za raspravu o tačnom porijeklu bešamela i viljuške, ali mnoge pretpostavke koje vode trenutni vladini revizionisti su nesumnjivo pogrešne”, zaključila je Sala.

NYT naglašava da je populističkoj desničarskoj vladi, kao što je današnja Italija, potreban neprijatelj radi okupljanja birača – posebno u vrijeme velikih ekonomskih teškoća. “Bolje je preusmjeriti pažnju na imigraciju i Francusku nego se suočiti s visokom stopom nezaposlenosti i ukupnom stagnacijom: U ovom kvartalu Italija je formalno ušla u recesiju”.

Tenzije koje odgovaraju Makronu

Lionel Laurent, kolumnista Blumberga (Bloomberg) podsjeća da se tenzije između Rima i Pariza dešavaju pred izbore za Evropski parlament, te da u periodu borbe sa populističkim pokretom, predsjedniku Francuske neće škoditi prizivanje nacionalnog ponosa, ali njegove glavne brige su popravljanje francuske ekonomije, rješavanje visoke javne potrošnje, visokih poreza i birokracije – zadatak koji su domaći izgrednici otežali.

Izlaz iz krize je moguć, piše Blumberg, i dodaje kako je Salvini – Di Majov partner u populističkoj koalicionoj vladi – nakon što je Francuska povukla ambasadora iz Rima, brzo pozvao Pariz na dijalog. Francuska i Italija imaju veoma bliske poslovne veze, vrijedne 77 milijardi eura godišnje. To ne bi trebalo da bude pod uticajem diplomatskog šamara, kaže Lorenco Kodonjo (Lorenzo Codogno), bivši glavni ekonomista italijanskog Ministarstva trezora.

U međuvremenu, Makron će pokušati da iskoristi tenzije kako bi povratio povjerenje na domaćem terenu, u vrijeme kada je javna podrška “žutim prslucima” i dalje visoka, kada francuska ekonomija usporava, a Nacionalni zbor Marine Le Pen, prema anketama, vodi u utrci za evropske parlamentarne izbore.

S obzirom da se Makron polako vraća iz najnižeg rejtinga – koristeći “veliku debatu” o ekonomiji kako bi izgradio podršku za svoj reformski program, on je spreman da ugasi političku privlačnost “žutih prsluka”. Francuski predsjednik još uvijek smatra da zemlja treba uzeti neke teške ekonomske lijekove. Ali nije sigurno da li će uspjeti. Njegov cilj, da se do 2022. godine praktično eliminira deficit francuskog budžeta postaje sve teže ostvariv, izjavio je ekonomista Dojče Bank (Deutsche), Mark de Muizon (Marc).

Naime, Evropska komisija je prošle sedmice smanjila ovogodišnje prognoze rasta francuskog BDP-a sa 1,6 na 1,3 posto. Dakle, francuski deficit se ne smanjuje, već povećava, piše Blumberg i dodaje kako zbog toga nije teško shvatiti prošlosedmični “mali napad političkog teatra”.