Umrla žena koja je Staljinu prenijela Titovo historijsko “ne”

Partizanka i diplomata, Dragica Srzentić, koja je 1948. godine u Moskvu odnijela čuveno pismo Josipa Broza Tita Staljinu, preminula je prije dva dana u 103. godini

O njoj, njenom životu, slavnim revolucionarnim danima, godinama robovanja kada je bila proglašena za državnog neprijatelja, snimljen je i film “Jedna žena – jedan vijek”, reditelja Želimira Žilnika, pišu beogradske Večernje novosti.

[yuzo_related]

Više puta tokom dugog života, Dragica je isticala da nije znala sadržaj pisma, kao ni to da se u njemu krilo historijsko “ne” Staljinu. U Ministarstvu vanjskih poslova, u kojem je tada radila, rečeno joj je da bude spremna da otputuje i da je poruku tada predala ambasadoru Jugoslavije u SSSR Vladimiru Popoviću. Zatim se vratila u Beograd s odgovorom Staljina i Vjačeslava Molotova, ali kaže, da je sadržinu poruke koju je nosila u Moskvu saznala mnogo kasnije.

– Odgovor iz Moskve predala sam maršalatu za Tita koji je to pismo u prvom redu dao samo vrhu partije, a ne svim ljudima – govorila je Dragica Srzentić.

– Kasnije sam saznala šta piše i bilo mi je žao zbog toga, jer sam smatrala da nemaju pravo da napadaju Ruse koji su oslobodili Beograd i svoje kosti ostavljali ovdje. Mi ne bismo uspjeli sami da oslobodimo Beograd.

Ubrzo je donijeta Rezolucija Informbiroa i iako je nije prihvatila, zasmetala joj je medijska hajka koja se u jugoslovenskim medijima vodila protiv Crvene armije i Sovjetskog Saveza, što joj je kao komunisti smetalo, pa se usudila da to kritikuje. Baš zbog stavova o Rusima i otvorenim neslaganjima, bila je proglašena državnim neprijateljem i osuđena 1951. na 10 godina zatvora, u kome je provela strašne četiri i po godine. Tada je bio uhapšen i njen suprug Vojo Srzentić, koji je prije toga radio kao savjetnik Envera Hodže.

Dragica Srzentić rođena je 19. novembra 1912. godine u istarskom selu Sovinjak, kod Buzeta. Pamtila je osam država – Austrougarsku, Kraljevinu Italiju, Kraljevinu SHS, predratni Beograd u koji je došla sa 17 godina, u lijevoorijentisane intelektualne krugove… Tokom boravka u zatvoru, izgubili su posao i stan, a bila su im oduzeta i sva odlikovanja, pa su po izlasku iz zatvora otišli da žive u Ulcinj, u suprugovoj porodičnoj kući. Povratak im je pomogao Svetozar Vukmanović Tempo, u čijem se štabu Dragica borila u Drugom svjetskom ratu. Mnogo decenija kasnije rehabilitovani su odlukom Okružnog suda u Beogradu, a sudska presuda iz 1951. poništena je februara 2007. godine.