Poništavanje izvještaja RS o Srebrenici za dobijanje izbora?

Kolegij Narodne skupštine Republike Srpske (NSRS) u ponedjeljak (23. jula) raspravljaće o terminu posebne sjednice entitetskog parlamenta po zahtjevu predsjednika RS Milorada Dodika o poništavanju Izvještaja o Srebrenici Komisije Vlade RS iz 2004. godine.

Time je potvrđeno da Dodik nije odustao od svoje namjere koju je izrekao još u Bratuncu 7. jula na pomenu srpskim žrtvama stradalim u srednjem Podrinju, kada je istakao da će se “založiti da Parlament RS poništi i odbaci sramni Izvještaj Vlade Republike Srpske od prije nekoliko godina, koji je pisao Britanac Paddy Ashdown i njegova služba, a korišten je u Hagu da bi se presuđivalo Srbima.”

Tada je najavio da će pozvati sve političke partije da to učine, piše Radio Slobodna Evropa.

Svoju najavu ponovio je i nakon što je predsjednica Udruženja Majke Srebrenice Munira Subašić 9. jula u Srebrenici predala njemačkom tužiocu spisak sa 22.000 imena pripadnika Vojske RS koje dovodi u vezu sa dešavanjima u ovom gradu u julu 1995. godine. Subašić je od njemačkog tužioca zatražila da, kako je navela, provjeri sve one koji su u Njemačkoj, te da budu privedeni i odgovaraju u ovoj zemlji, dodajući da je taj spisak napravila Vlada Republike Srpske 2005. godine.

Za Dodika predaja spiskova, kako kaže, dobar povod da Narodna skupština zaduži Vladu RS da povuče i proglasi ništavnim svoj Izvještaj o Srebrenici.

“Odbacićemo svaku vrstu pribavljanja nestvarne nadležnosti. Smatram da je to iživljavanje nad ljudima koji su na tom spisku, koji je rezultat greške od ranije. Očigledno da je to od početka zloupotreba. To je napisala međunarodna zajednica i tadašnju vlast natjerala da to objavi”, rekao je Dodik 10. jula.

Namjere predsjednika RS da poništi Izvještaj o Srebrenici najprije je osudio potpredsjednik RS Ramiz Salkić, koji je u saopštenju za javnost Dodikovo ponašanje okrakterisao kao “opasno i zabrinjavajuće, imajući u vidu ovlasti i mehanizme kojima raspolaže, ali i ljude koji su u sistemu i izvan njega, a koji su spremni slijepo slušati, ne razmišljajući o posljedicama postupaka”.

“Suočen sa sve većim nezadovoljstvom građana, vraća se svom oprobanom receptu, vrijeđajući islamske svetinje i osjećaje muslimana, te nastavljajući sipati so na najveću ranu Bošnjaka. I zahtjev za poništenje Izvještaja Komisije za Srebrenicu samo potvrđuje takvo ponašanje i strah od konačne pobjede istine i pravde, koju potvrđuje cijeli civilizirani svijet. Ništa drugo nismo mogli ni očekivati od onih koji su dodijelili najveća entitetska priznanja osuđenim za genocid i udruženi zločinački poduhvat”, naveo je Salkić.

To, ustvrdio je, “pokazuje da aktuelna vlast istrajava na realizaciji strateških ciljeva od 9. januara 1992. godine, a čija je posljedica počinjeni genocid nad Bošnjacima”.

“Očekujemo da će oni, koji se brinu o sigurnosti građana u ovoj zemlji, pratiti sve ove aktivnosti, te da su spremni na reakciju ako dođe do ugrožavanja sigurnosti građana i države Bosne i Hercegovine”, istakao je Salkić u saopštenju za javnost.

“Nema Milorad Dodik tu gumicu kojom može izbrisati ono što je domaće i međunarodno pravosuđe presudilo kada je u pitanju genocid u Srebrenici. Kao što zdrav um ne može prihvatiti činjenicu da je neko mogao izvršiti genocid, tako ni Dodikovi pokušaji negiranja stradanja u Srebrenici i okolnim mjestima ne mogu biti prihvaćeni”, rekao je i šef Kluba Bošnjaka u Vijeću naroda Republike Srpske Mujo Hadžiomerović, pozivajući Dodika da pročita brojna dokumenata, svjedočenja, spise iz procesa za genocid u Srebrenici.

U opozicionim strankama u RS najavili su da će učestvovati u radu Kolegijuma NS RS, ali ističu da će o svom stavu odlučiti nakon sjednice tog tijela. Opozicija postavlja pitanje i nadležnosti Narodne skupštine u cijeloj priči, jer je Vlada RS ta koja je usvojila Izvještaj o Srebrenici. Stoga opozicioni Savez za promjene zahtijeva i da Vlada RS, a ne Narodna skupština, odbaci Izvještaj.

“Podsjećamo da je Izvještaj Komisije za Srebrenicu, zbog koje je posebnu sjednicu NSRS zatražio predsjednik Republike Milorad Dodik, usvojen kao rezultat presude Doma za ljudska prava, koji je obavezao tadašnju Vladu Republike Srpske, a ne Narodnu skupštinu da izvještaj usvoji. S obzirom na to da Narodna skupština Republike Srpske, upravo zbog toga, ne može ni da poništi izvještaj, što je predsjednik Republike najavio prije nekoliko dana, tražimo da Vlada Republike Srpske prije sjednice Kolegijuma NSRS donese odluku o stavljanju van snage odluke Vlade iz 2004. godine o prihvatanju Izvještaja Komisije za Srebrenicu, kao i da pripremi informaciju o razlozima za odbacivanje Izvještaja”, navode u saopštenju.

Zasjedanje NS RS, smatraju u opoziciji, “može uslijediti samo poslije stava Vlade koja je nadležna da Izvještaj stavi van snage”.

“Ako to Vlada ne uradi i ne pripremi informaciju za Narodnu skupštinu Republike Srpske, ovaj poziv je u tom slučaju besmislen i upućen organu koji nije nadležan za odlučivanje. Upozoravamo da je ovo veoma ozbiljna tema za Republiku Srpsku i da o ovakvim temama ne treba raspravljati pod pritiskom izbornih aktivnosti, već razumno i na osnovu čvrstih argumenata”, saopšteno je iz Saveza za promjene.

“Bojim se da je ovo, ne bojim se nego sigurno jeste, politizacija problema Srebrenice, iako on postoji i treba hladne glave prići rješavanju tog problema, a to se sigurno ne može u predizbornoj kampanji kada su sve glave usijane”, kazao je Nedeljko Glamočak, poslanik opoziciong SDS-a u NSRS.

Predsjednica Vlade RS Željka Cvijanović smatra da je daleko jače kada parlament odbaci izvještaj, a ne Vlada.

“Trebalo je da se davno bavimo tim pitanjem ozbiljno. Kada pogledate šta sve tamo piše jave se mnogi upitnici zašto su ljudi to uradili na takav način. Uopšte me ne zanima šta traži Savez za promjene. Ovdje je riječ o strateškim pitanjima, pristupima i politikama i ja se ne mogu baviti njihovim dnevno izmišljenim pitanjima”, istakla je Cvijanovićeva.

Vlada Republike Srpske je 11. juna 2004. godine, na 13. posebnoj sjednici, prihvatila Završni izvještaj Komisije za istraživanje događaja u i oko Srebrenice od 10. do 19. Jula 1995. godine. U Izvještaju Komisije se pored ostalog navodi da je u Srebrenici u tom periodu “likvidirano više hiljada Bošnjaka, na način koji predstavlja teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava, te da je izvršilac, pored ostalog, preduzeo mjere prikrivanja zločina premještanjem tijela.” Navedeno je i da su otkrivene 32 nove masovne grobnice, od kojih su četiri primarne. U izvještaju nisu date pravne kvalifikacije dešavanja u Srebrenici, ali je navedena presuda Haškog tribunala generalu Radislavu Krstiću za genocid.

Ostalo je zabilježeno i obraćanje tadašnjeg predsjednika RS Dragana Čavića građanima od 22. juna 2004. godine u kojem je govorio o “zastrašujućoj istini”.

“Kao čovjek i Srbin, a onda i kao otac, brat i sin, a tek onda kao predsjednik RS, moram reći da je ovih devet dana jula srebreničke tragedije, crna stranica istorije srpskog naroda. Učesnici ovog zločina ne mogu se opravdati nikome i ni sa čim. Onaj ko je činio ovakav zločin i pri tome se možda pozivao na narod, kome pripada po imenu i prezimenu, činio je zločin i prema vlastitom narodu”, istakao je tada Čavić.

I dok se kao razlozi za poništavanje Izvještaja isključivo navode činjenice da je on urađen pod međunarodnom presijom, da je bilo zloupotreba, ni politički analitičari ne mogu da se otmu utisku da će i Izvještaj Komisije Vlade RS za Srebrenicu poslužiti za borbu vladajuće koalicije protiv opozicionog Saveza za promjene. Argumenti za to su svakako činjenica da jeIzvještajusvojen u doba PDP-ove Vlade RS Dragana Mikerevića, a na čelu RS je bio tada visoki funkcioner SDS-a Dragan Čavić.

Politikolog iz Banjaluke Velizar Antić ocjenjuje da se cijela priča oko Izvještaja može gledati u kontekstu ovogodišnjih oktobarskih opštih izbora u BiH, koji su, napominje, jako važni.

“Jer se ne radi samo o promeni jedne političke partije drugom, nego i o tome da je vladajuća koalicija vladala punih 12 godina i da su u tom periodu učinjene brojne malverzacije i kriminalne radnje za koje niko nije odgovarao. Ukoliko dođe do promene vlasti u RS na sledećim izborima moguće je da neki od tih ‘slučajeva’ završe i na sudovima. A moguće je i da neki visokopozicionirani članovi vladajućih partija budu označeni kao saučesnici. Zbog toga su njima izbori u oktobru bukvalno ‘borba na život i smrt'”, komentariše Antić.

Pošto za prethodnih 12 godina, dodaje, “nisu imali velike rezultate, odnosno, rezultati njihove vladavine su jako loši, jedini argument sa kojim mogu da privuku neopredeljene birače jeste upravo priča o ‘ugroženosti RS’, o spoljnjom i unutrašnjem neprijatelju, zaoštravanje nacionalne retorike i sl”.

“I u tom kontekstu treba gledati celu priču oko Izveštaja. Radi se samo o predizbornoj aktivnosti i strategiji i ni o čemu drugom. Takođe ne treba do oktobra zanemariti ni neku drugu ‘vruću temu’, kojih u BiH ima napretek”, zaključuje politikolog iz Banjaluke Velizar Antić.