Šta mladi u BiH misle o kontracepciji, pornografiji, homoseksualnosti…

– Nema ništa prirodnije od ljudske seksualnosti, a istovremeno nema mnogo tema o kojima se govori tako malo i oprezno, pogotovo u društvima koja maštaju o “starim dobrim vremenima” kada je sve bilo bolje – navodi autor Srđan Puhalo u uvodnom dijelu publikacije “Seksualnost mladih u Bosni i Hercegovini”. Autor napominje da ne postoje pouzdani podaci o ovoj temi jer je urađen veoma mali broj istraživanja. Osim toga, upitni su i oskudni pokazatelji medicinskih statistika. 

“Seksualnost mladih u BiH”

U publikaciji “Seksualnost mladih u BiH” prikazani su rezultati istraživanja provedenog u novembru i decembru 2023. godine na uzorku od 1.072 osoba u dobi od 15 do 30 godina. 

Među mladićima koji su učestvovali u istraživanju najviše je onih koje privlače isključivo žene. Druge privlače muškarci, a neki se ne interesiraju za bilo koji spol.

Slična situacija je i kod ispitanica. Najveći broj njih su zainteresirane za muškarce, s tim da svaku desetu privlače najčešće muškarci, ali ponekad i žene.

“U seksu sve dozvoljeno, ako na to pristaju oba partnera”

Rezultati istraživanja pokazuju da većina mladih o pojedinim pitanjima ima iste stavove. Primjera radi, složni su “da je u seksu sve dozvoljeno, ako na to pristaju oba partnera”, da seks ne služi isključivo da bi se dobila djeca, da se upotrebom kondoma ne krše vjerske dogme, da seks sam po sebi nije prljav i grešan… 

S druge strane, veoma su podijeljeni na pitanjima koja se tiču analnog seksa, pornografije, homoseksualnosti itd. 

Nešto manje od polovine mladih ne posjećuje pornografske sajtove, dok svaki deseti ispitanik to radi nekoliko puta sedmično. Ovu vrstu sajtova svakodnevno posjećuje 5,6 posto ispitanika. Za potrebe istraživanja odgovorili su na pitanje treba li zabraniti pornografiju.

Da je dobro da muškarac ima seksualno iskustvo prije stupanja u brak smatra 43,9 posto mladih u BiH. Interesantno je da čak 30,8 posto njih nema stav o tome, a svaki četvrti ispitanik ne slaže se sa ovom tvrdnjom.

Mladi u BiH u prosjeku prvi seksualni odnos imaju sa 18 i po godina

Mladi u BiH u prosjeku prvi seksualni odnos imaju sa 18 i po godina. Razlozi stupanja u takav odnos su različiti, ali su se izdvojila tri najvažnija: ljubav, radoznalost i fizička privlačnost partnera/partnerke. Ostali razlozi se znatno manje spominju u odgovorima ispitanika.

Razlike u motivima za stupanje u prvi seksualni odnos postoje kada se radi mladićima i djevojkama. Ljubav je bitna za dvije trećine djevojaka i samo trećini mladića. Njima su važniji radoznalost i fizička privlačnost. Također je interesantno vidjeti da je ljubav, kao motiv stupanja u prvi seksualni odnos, više prisutna kod osoba koje sebe opisuju kao vjernike, u odnosu na one koji ne vjeruju ili sumnjaju.

Nešto više od trećine ispitanika uvijek koristi kontracepciju tokom seksualnog odnosa, dok druga trećina to čini ponekad. Kontracepciju nikada ne koristi svaki peti ispitanik. U sljedećom grafikonu su podaci o korištenju kontracepcije prilikom prvog odnosa.

U posljednjih godinu dana mladi u BiH su u prosjeku imali seks sa dvije osobe. Nešto manje od dvije trećine ispitanika imalo je jednog partnera/partnerku, a svaki deseti je imao odnose sa više od tri osobe. Seksualne odnose u ovom periodu nije imalo 6,7 posto djevojaka i mladića koji su učestvovali u istraživanju.

Neobavezan seks u proteklih godinu dana imao je svaki četvrti ispitanik

Neobavezan seks u proteklih godinu dana imao je svaki četvrti ispitanik i to znatno češće muškarci nego žene. Interesantno je da su ispitanici kojima je majka visoko obrazovana u većem procentu imali takvu vrstu seksa, u odnosu na ispitanike čije majke imaju završenu srednju ili osnovnu školu. Također, ovakva vrsta seksualnih odnosa prihvatljivija je manje religioznim ispitanicima.

U publikaciji “Seksualnost mladih u Bosni i Hercegovini” značajna pažnja posvećena je istraživanju seksualnog uznemiravanja. 

Seksualno uznemiravanje definirano je kao “neželjeni verbalni, neverbalni ili fizički akt seksualne prirode, učinjen sa namjerom ili posljedicom povrede ličnog dostojanstva, stvaranja zastrašujućeg, neprijateljskog, degradirajućeg ili uvredljivog okruženja, zasnovan na spolu”. 

Istraživanje je pokazalo da među mladima preovladava direktno verbalno uznemiravanje i ogovaranje, mada je prisutno i pozivanje na druženje i tjelesni kontakt po neintimnim dijelovima tijela. Drastični oblici seksualnog uznemiravanja koji imaju elemente ucjene, prisile ili nasilja su manje prisutni, ali, ipak, taj procenat nije zanemariv. 

Seks u zamjenu za pomoć oko zadaće

Iskustvo fizičkog pokušaja ostvarivanja seksualnog kontakta protiv volje ispitanika/ispitanice jednom ili više puta imalo je njih 15,8 posto. Traženje seksualnih usluga u zamjenu za pomoć oko školskih, fakultetskih ili radnih zadataka prisutno je kod 6,3 posto ispitanih. Dodirivanje po intimnim dijelovima tijela koje je stvaralo neprijatnost iskusilo je 14,1 posto mladih u BiH, dok se sa dodirivanjem po neintimnim dijelovima tijela suočilo njih 44,3 posto. 

Na kraju još da napomenemo da ovo istraživanje, kao, uostalom, i slična provedena u regiji i svijetu, pokazuje da su žene, više nego muškarci, izložene seksualnom uznemiravanju, bez obzira na uzrast.